این قهوه دوست‌داشتنی، مخدر یا موثر؟
رضا عزت‌پوردر۱۴۰۳/۲/۱۸قهوه به قدری محرک است که حتی بوی آن هم می تواند انسان را بیدار کند. بیشتر مردم جهان قهوه می‌نوشند و یا آنکه کافئین را به شکل های دیگرش مثل چای یا کاکائو مصرف می‌کنند. قهوه دومین ماده پرفروش بعد از نفت است و البته پر مصرف ترین ماده مخدر جهان هم به شمار می رود.آیا کافئین مخدر است آیا این ماده مخدر خطرناک است؟ این سوالی است که برای سالها ذهن بشر را به خود مشغول کرده بود.
ایا قهوه مخدر است
در قرن هجدهم میلادی گوستاو سوم پادشاه سوئد یک زندانی را مجبور کرد که روزانه ۳ قوری قهوه بنوشد تا ببینند که این شخص بالاخره چه زمانی می میرد؟ .برادر دوقلوی زندانی هم به دستور پادشاه روزانه ۳ قوری چای می نوشید.برادری که چای مصرف می کرد زودتر مرد ولی مرگ او هیچ ارتباطی به آزمایشات اجباری دربار نداشت جالب است بدانید که این دو برادر از محققین دربار و از خود پادشاه که در سال ۱۸۹۲ ترور شد بیشتر عمر کردند.
در سال‌های اخیر تحقیقات جدید به شیوه علمی‌تر انجام شدند نتایج بعضی از این مطالعات علاقه‌مندان به قهوه را حسابی ترساند. در سال ۱۹۷۰ دانشمندان به موش های آزمایشگاهی قهوه خوراندند و دیدند که بعضی از آنها بچه های بدون انگشت به دنیا آوردند. در همین زمان یک تحقیق دیگر روی انسانها نشان داد که یک ارتباط قوی بین نوشیدن قهوه و سرطان مثانه وجود دارد.
بعدها مشخص شد که این تحقیقات نقصهای بسیاری دارند و جنبه علمی آنها بسیار ضعیف است. مثلاً موش های آزمایشگاهی قهوه بسیار زیادی مصرف می کردند. این مقدار حدود ۱۲ تا ۲۴ فنجان در روز بود، یا در آزمایش انسانی مشخص شد که افراد مبتلا به سرطان مثانه به خاطر نوشیدن قهوه به این بیماری مبتلا نشده اند بلکه مشکلاتی از قبل داشتند به گونه‌ای که هر نوشیدنی دیگری هم می نوشیدند همین بلا سرشان می آمد.
ایا کافئین مواد مخدر است
امروز نگرانی در مورد قهوه بیشتر به موضوع اعتیاد به کافئین برمیگردد. اخیرا دانشمندان تلاش کردند تاثیر این ماده مخدر روی مغز را بیشتر بررسی کنند. وقتی که بیدار هستید ماده ای شیمیایی به اسم ادنوزین ( ADENOSINE) روی گیرنده‌های مغز مینشیند و در مغز شما انباشته می‌شود. ادنوزین سطح فعالیت مغز شما را کاهش می دهد و هر چه بیشتر بیدار باشید سطح ادنوزین در مغز شما بیشتر می شود و شما بیشتر احساس خستگی می‌کنید
در حالت خواب ادنوزین از روی گیرنده ها بلند می شود و احساس بیداری به شما دست می دهد. جالب است بدانید که ساختار کافئین به شکل باور نکردنی شبیه ساختار ادنوزین در مغز است
وقتی که کافئین وارد خون شده و به مغز می رسد با ادنوزین رقابت می‌کند و جای گیرنده‌های آدنوزین را می‌گیرد.و بدین ترتیب احساس خواب آلودگی و خستگی از شما دور می شود
کافئین باعث افزایش آدرنالین در بدن می‌شود، آدرنالین ضربان قلب را بالا میبرد گردش خون را سریع تر می کند و باعث بازشدن راه تنفسی می شود علاوه بر این سطح دوپامین را بالاتر میبرد.(دوپامین هورمونی است که به ما توانایی و انرژی بیشتر می بخشد و کمبود آن باعث خستگی و بی حوصلگی در افراد می شود)
نعشگی قهوه
این همان جنبه دوپامین است که باعث می‌شود قهوه نسبتا اعتیادآور باشد. در واقع این همان تاثیری است که مواد مخدری مانند کوکائین و هروئین بر مغز می گذارند
اما یک تفاوت اساسی بین اعتیاد به کافئین و مواد مخدر دیگر وجود دارد. کوکائین و دیگر مخد ها سیستم پاداش مغز را فعال می‌کند که نه تنها حس خوبی به همراه دارد بلکه نیاز به تکرار را هم به وجود می آورد
کافئین اینگونه نیست و عملکردش در این موذد با کوکائین فرق دارد بنابراین زمانی که مصرف قهوه را متوقف کنیم
در بدترین حالت یک سردرد خفیف را تجربه می کنیم این وضعیت را نمی توان اعتیاد تلقی کرد
اما باز هم یک سوال مهم به وجود می آید
پس چرا ما قهوه ( کافئین) دوست داریم؟
دکتر استرید نلیگ Dr.Astrid Nehlig که 30 سال است روی قهوه و کتفئین تحقیق می کند در پاسخ به این سوال می‌گوید : اگرچه کافئین از لحاظ باور عمومی جزء مخدرها حساب نمی شود اما دلایل زیادی برای وابستگی به آن وجود دارد
او سه دلیل اصلی علاقه به کافئین در انسانها را اینگونه بر‌میشمارد :
الف)قهوه شما را سرحال می کند و این در دنیای امروز بسیار جذاب است
ب) قهوه احساس سلامتی را در شما افزایش می دهد و به همین دلیل افراد به نوشیدنش تمایل پیدا می کنند
ج) کارایی روزانه شما را افزایش می دهد.
مواد مخدری که بوی قهوه میدهد
از لحاظ علمی هر ماده‌ای که موجب تحریک مغز شود، به نوعی مخدر محسوب می شود و کافئین مغز شما را تحریک می‌کند اما با توجه به ساز وکاری که قبلا تعریف کردیم و عدم فعال سازی سیستم پاداش در مغز تفاوتهایی با سایر مواد مخدر دارد لازم است بدانید که 10 گرم کافئین برای کشتن یک انسان کافی است برای جذب 10 گرم کافئین شما باید حدود 100 فنجان قهوه را در یک ساعت بنوشید ولی خوب در هر صورت نه تنها معده شما گنجایش این مقدار مایعات را ندارد بلکه مصرف پشت سر هم 25 لیوان آب (10-15 لیتر ) هم می تواند موجبات مرگ انسان را فراهم کند و احتمالا پیش از مصرف 10 گرم کافئین شما به خاطر مسمومیت با آب از دنیا خواهید رفت.
در حالت کلی مصرف 400 میلی گرم کافئین در روز مشکلی ایجاد نمی کند که این میزان معادل 4 فنجان قهوه است. البته هیچکس نمیتواند میزان دقیقی برای مصرف قهوه افراد تعیین کند چرا که ساختار ژنتیکی بدن افراد با هم فرق داد.
البته این مسئله که در شرایط فعلی نوشیدن قهوه به یک سبک زندگی تبدیل شده است هم در وابستگی انسان به آن نقش بسیار مهمی دارد.
دکتر مریلین کورنلیس (Dr.Marlyn Cornelis ) که تجزیه کافئین در بدن انسان را بررسی کرده است در مورد نعشگی با قهوه گفت : کافئین دارای نیمه عمر 6 ساعت است مثلا اگر شما 150 میلی گرم کافئین مصرف کنید بعد از 6 ساعت فقط 75 میلی گرم از آن در بدن شما باقی ماند است . از طرف دیگر اگر بدن شما کافئین را زودتر جذب کند نیاز خیلی بیشتری یه قهوه خواهید داشت تحقیقات نشان می دهد بدن افرادی که کافئین بیشتری مصرف می کنند در جذب آن هم سرعت بیشتری دارند. بنابراین بدن شما در این مورد هم مثل تمام موارد دیگر هوشمند عمل می کند و می فهمد که چه مقدار قهوه نیاز دارد.
در آخرین مطالعات روی نمونه های انسانی مشخص شده است که تاثیر قهوه بر بدن انسان چیزی فراتر از افزایش تمرکز است به عنوان مثال مصرف کافئین احتمال ابتلا به پارکینسون و آلزایمر را در سنین بالا کاهش می دهدپس با این اوصاف دیگر لازم نیست نگران اثرات مخدر و مضرات قهوه باشید می توانید درست بعد از خواندن این مقاله بنشینید و با خیال راحت یک فنجان از این نوشیدنی دوست داشتنی بنوشید.
در سیارک بخوانیم:
بهترین زمان برای خوردن یک فنجان قهوه
18 دلیلی که توضیح میدهد چرا باید قهوه بنوشید
کاهش خطر سرطان پروستات با نوشیدن قهوه
قهوه صبحگاهی برای برخی افراد ضامن سلامت قلب می باشد
