7. یائسگی و بی خوابی
در حال حاضر در دنیای علم و تحقیقات، گونه ای به خصوص از حافظه شناسایی شده است که برای آن نام «حافظه بسیار قدرتمند در زندگی شخصی فرد (به اختصار HSAM)» در نظر گرفته شده است. در حقیقت این گونه به خصوص از حافظه تنها در افرادی وجود دارد که این قابلیت را دارند که تقریباً هر آن چیزی که برای شان رخ داده و پیش آمده کرده است را، به خاطر بسپرند؛ برای مثال اگر از این گونه افرادی که چنین حافظه ای دارند سؤال کنید که در روز دوازدهم مارچ سال 1998، برای صبحانه چه چیزی خورده اند، به احتمال بسیار زیاد، پاسخ درستی خواهید شنید و از آن شگفت زده خواهید شد. با این وجود ذکر این نکته حائز اهمیت است که هر چند داشتن این گونه حافظه قدرتمند برای دیگرانی که آن را ندارند، یک موهبت به شمار می رود و ممکن است آرزوی داشتن چنین حافظه ای را داشته باشند، اما باید دانست که آن قدر ها هم که از دور به نظر می رسد، داشتن چنین حافظه ای لذت بخش نیست؛ جیل پرایس، نخستین کسی بود که وجود این حافظه قدرتمند (HSAM) در او تشخیص داده شد و هنگامی که از او در خصوص چگونگی حال و هوای این حافظه سؤال کردند در پاسخ گفت: «توقف ناپذیر، غیر قابل کنترل و به طور کلی کلافه کننده.».
حقایق جالب در باره کارکرد ذهن انسان بخش اول
تنها چیزی حدود ده درصد از کل جمعیت کره زمین را افرادی تشکیل می دهند که چپ دست هستند، اما نکته ای که در خصوص این افراد که در اقلیت قرار گرفته اند این است که هم خود ایشان و هم کسانی که ارتباط فامیلی با آن ها دارند، در مقایسه با کسانی که راست دست هستند از حافظه قدرتمند تری برخوردارند و در حقیقت زمانی که مطلبی برای آن ها عنوان می شود، احتمال این که آن مطلب به یادشان بماند، در مقایسه با افراد راست دست، بسیار بیشتر است. بنا به تحقیقات و مطالعات انجام شده در این خصوص، قسمت هایی در مغز که وظیفه شان متصل کردن، دو نیم کره چپ و راست مغز است، در افرادی که چپ داست هستند، کمی بزرگ تر است و در نهایت همین مسئله است که سبب می شود خاطرات به شکل واضح تری در ذهن این افراد باقی بماند و برای مدتی طولانی تر قادر به به خاطر سپردن خاطرات خود خواهند بود.
در این مورد توجه شما را به آمار بسیار جالبی که در دسترس قرار گرفته است، جلب می کنیم: تا سال 1990، تعداد 239 نفر به واسطه شهادت شاهدان عینی در دادگاه روانه زندان شده بودند. در همان سال 1990 بود که تصمیم بر آن گرفته شد که آزمایش های دی ان ای در خصوص جرم این افراد انجام پذیرد تا همگان از قطعی و درست بودن حکمی که برای شان صادر شده است، آگاهی کسب کرده باشند. نکته جالب در خصوص این مسئله این بود که تقریباً چیزی حدود هفتاد و سه درصد از این 239 نفری که به زندان افتاده بودند، بی گناه تشخیص داده شده و آزاد شدند. این مسئله به این معنی است که گواه شاهدان عینی در خصوص آن ها اشتباه بوده است. البته این نشانگر نقطه ضعفی است که حافظه انسان دارد و به هیچ عنوان کسی از میان این افراد، با قصد و غرضی به خصوص، شهادت دروغ نداده بوده است. حقیقت این است که ذهن انسان در بسیاری از مواقع حقایقی را به خاطر می آورد که وجود خارجی ندارند (همانند آن چه در خصوص عشق اول عنوان شد) و مشکلی که در این خصوص وجود دارد این است که این اتفاق کاملاً ناخود آگاه بوده و راهکاری برای فائق آمدن بر آن وجود ندارد. این اتفاق خصیصه ای ذهنی است.
نوعی جراحی به خصوص وجود دارد که تنها در موارد نادری انجام می گیرد. نام این جراحی، جراحی نیم کره مغز است و اتفاقی که طی آن می افتد این است که طی عمل جراحی یک نیم کره مغز را به طور کلی خارج می کنند. این گونه جراحی البته همان گونه که عنوان شد بسیار نادر است و اغلب برای کسانی مورد استفاده قرار می گیرد که به طور مکرر از حملات شدید تشنجی و عصبی رنج می برند. نکته ای که در خصوص این عمل جراحی وجود دارد این است که اجتناب از عوارض آن، مقدور نیست و علاوه بر تغییری که در شیوه کارکرد مغز به وجود می آورد، تغییرات کوچک دیگری هم گریبان گیر فرد خواهد شد. براندُن براک، از جراحان متخصصی است که تجربه انجام این جراحی را دارد و در این خصوص عنوان کرد: «به طور معمول، حافظه، حس شوخ طبعی و به طور کلی شخصیت فرد، دچار تغییرات عمده نخواهد شد و تنها اتفاقی که از لحاظ ذهنی کاملاً در فرد قابل رؤیت بوده و دیگران متوجه آن خواهند شد، تغییرات جزئی ای است که در مهارت های شناختی فرد شکل می گیرد.».
بسیاری بر این باور اند که اگر پس از مدت زمان زیادی که صرف مطالعه و تحقیق در خصوص مطلبی کرده اند، کمی استراحت کرده و خواب کوتاهی داشته باشند، بیشتر مطالب را به احتمال زیاد فراموش خواهند کرد، حال آن که این مسئله به هیچ عنوان صحت ندارد و نه تنها این گونه نیست، بلکه خواب کوتاه بعد از ظهر به فرد کمک می کند تا هر آن چه را که پیش از خوابیدن مطالعه کرده بوده را به خوبی به خاطر بسپرد. تحقیقاتی در این خصوص توسط محققان آلمانی صورت گرفته است که گواهی بر این ادعا است؛ آن ها در این تحقیقات خود دو گروه از افراد را در نظر گرفته و پس از آن که دسته ای کارت به آن ها نشان داده شد، از آن ها خواستند که این کارت ها را به خاطر بسپرند. پس از آن از افراد گروه اول درخواست شد که یک خواب چهل دقیقه ای داشته باشند و افراد گروه دوم چنین وظیفه ای نداشتند. نتیجه ای که به دست آمد حاکی از آن بود که افراد گروه اول که تجربه خواب چهل دقیقه ای را داشتند، قادر بودند نزدیک به هشتاد و پنج درصد کارت ها را به خوبی به خاطر بسپرند و این در حالی بود که این درصد برای افراد گروه دوم که نخوابیده بودند، به شصت درصد کاهش یافت.
خم کردن کمر به هنگام نشستن علاوه بر این که از لحاظ بدنی می تواند آسیب رسان باشد، انسان را با یادآوری خاطرات با مشکل مواجه می کند. البته این مطلب ممکن است برایتان کمی عجیب به نظر برسد، با این وجود، محققان دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو، با انجام تحقیقاتی در این خصوص به این نتیجه رسیدند که نشستن صحیح و کاملاً صاف، این زمینه را برای فرد فراهم می کند که خاطرات خود را ساده تر به یاد بیاورد. در حقیقت اتفاقی که در این خصوص می افتد این است که فرد به هنگام صاف نشستن، امکان جریان یافتن خون و نیز به همراه آن اکسیژن به سمت مغز خود را هموار تر کرده و خون و اکسیژن بیشتری در این حالت روانه سر و مغز انسان می شود. میزان افزایش خون و اکسیژن موجود در سر، در مقایسه با زمانی که فرد به هنگام نشستن کمر خود را خم می کند، با افزایشی چهل درصدی رو به رو می شود و در نهایت همین مسئله است که کارکرد مغز و ذهن انسان را بهبود بخشیده و فرد قادر خواهد بود، خاطرات بیشتری را به یاد بیاورد.
شاید تجربه چنین مسئله ای را در زندگی خود داشته باشید که برای نمونه، زمانی که بوی یک شیرینی به خصوص به مشامتان رسیده، به یاد یک مهمانی خانوادگی افتاده باشید که مدت ها پیش در منزل مادر بزرگتان برگزار شده بود. این مسئله ای است که نه تنها در خصوص شما، بلکه در باره افراد بسیاری صدق می کند و این یک حقیقت است که بویایی در ارتباط مستقیم با حافظه انسان قرار دارد، اما چه چیزی است که این ارتباط را شکل می دهد و دلیل این اتفاق چیست؟ برای پیدا کردن پاسخ این سؤال، نظر دکتر جوزف مِرکُلا را در این خصوص جویا شده ایم؛ او در این باره عنوان کرد که قسمتی در مغز که وظیفه نگه داری و ثبت خاطرات را به عهده دارد و با نام هیپوکامپ یا اَسبک مغز (قسمتی از دستگاه کنارهای مغز که مرکز یادگیری است) شناخته می شود، به طور قابل ملاحظه ای به بخش هایی از بینی فرد که مهمترین نقش را در شناسایی بوی مواد مختلف ایفا می کنند، نزدیک است و همین نزدیکی است که باعث شده تا این ارتباط میان آن چه بو می کنیم، با خاطرات وجود داشته باشد. دکتر جوزف مِرکُلا در ادامه صحبت های خود در این خصوص گفت: «نزدیکی این دو بخش مربوط به حافظه و بینی انسان، خود به خوبی گویای این مسئله است که به چه علتی زمانی که چیزی را بو می کنیم، به طور نا خود آگاه به یاد خاطره ای می افتیم که مرتبط با آن بوی به خصوص است.».
دکتر مجید فتوحی و تیم تحقیقاتی اش در این خصوص بررسی ها و تحقیق های زیادی انجام داده و در نهایت به نتایجی در این خصوص دست یافته اند که ممکن است برایتان جالب توجه باشد. دکتر فتوحی در گفتگویی با اِی بی سی نیوز، در خصوص نتایج تحقیقات شان عنوان کرد: «البته این مسئله کاملاً صحیح است که تیروئید در مغز انسان هیچ گونه نقش به خصوصی ایفا نمی کند، اما نکته ای در خصوص آن وجود دارد؛ زمانی که در کارکرد تیروئید فرد اختلال به وجود می آید، یکی از نخستین علائمی که فرد در خود مشاهده می کنید، مشکلاتی است که در خصوص به یاد آوردن خاطره هایش با آن مواجه می شود. تا کنون تحقیقات بسیاری روی افرادی که دچار کم کاری و یا پر کاری تیروئید هستند صورت داده ایم و تقریباً اطمینان داریم که اکثریت این افراد در خصوص به یاد آوردن خاطره ها و نیز تمرکز کردن بر مطلبی به خصوص، دچار مشکل می شوند. نکته دیگری که در خصوص این تحقیقات وجود دارد آن است که مشخص شده این اختلال کم کاری و یا پر کاری تیروئیدی در خانم ها بیشتر از آقایان مشاهده می شود.».
تقریبا در تمامی مطالبی که در طول روز مطالعه می کنیم، از یک فونت به خصوص استفاده می شود. برای نمونه تمامی کتاب هایی که می خوانیم، فونت استانداردی دارند و نیز مطالبی که در سایت ها مطالعه می کنیم. این مسئله در نهایت سبب می شود که اگر متنی را بخوانیم که فونتی متفاوت از فونت های معمول داشته باشد، در خاطر ما برای مدتی طولانی تر باقی خواهد ماند و برای به خاطر سپردن آن ها کار ساده تری خواهیم داشت. روان شناسان دانشگاه پرینستون در این خصوص تحقیقاتی انجام داده اند که نتایجش گواهی بر این ادعا است. آن ها دو گروه از افراد را در نظر گرفته و آزمون مشابهی برای افراد هر دو گروه تدارک دیدند. بنا بر آن شد که گروه اول، مطالب و جزوات خود را به همان فونت های معمول و استاندارد مطالعه کند و این در حالی بود که مطالبی که برای مطالعه گروه دوم در نظر گرفته شده بود، با فونتی غیر معمول و عجیب برای آن ها تهیه شده بود. نکته جالب توجه در خصوص این آزمون آن بود که گروه دوم به مراتب عملکرد بهتری نسبت به گروه اول داشته و نتایج بهتری در آزمون کسب کردند.
شاید این مسئله به نظرتان بسیار طعنه آمیز و حتی خنده آور بیاید که این امکان وجود داشته باشد که عکسی که از چیزی به این منظور که بهتر به خاطر بماند گرفته می شود، در حقیقت نتیجه ای کاملاً برعکس این موضوع خواهد داشت و با این کار، نه تنها نمی توان مطلب را به خوبی به خاطر سپرد، بلکه زودتر از حالت عادی فراموش خواهد شد. تحقیقاتی در این خصوص صورت گرفت و نتایج آن در مجله ای به نام حافظه و مهارت های شناختی در اختیار عموم قرار گرفت. در آن تحقیق، یک نقاشی به خصوص به افراد مختلفی نشان داده شد و از برخی از این افراد خواسته شد برای به خاطرسپردن بهتر این نقاشی از آن عکس بگیرند و این در حالی بود که سایر افراد تنها به بررسی و نگاه کردن به تصویر برای به خاطر سپردن آن اکتفا می کردند. نکته قابل توجه این بود که افرادی که از تصویر عکس نمی گرفتند، در پرسشنامه ای که بعد ها در اختیار آن ها قرار داده شد، اطلاعات بیشتر و بهتری در خصوص نقاشی ارائه دادند. حقیقت این است که در این مورد، اتفاقی که این دو گروه از افراد را از یکدیگر متمایز کرد این بود که افرادی که از نقاشی عکس می گرفتند، زمان کمتری را برای تجزیه و تحلیل و بررسی نقاشی صرف کرده و عکس گرفتن این ذهنیت را برایشان به وجود آورده که نیازی به این کار نیست، و در نهایت همین مسئله است که باعث می شود زودتر آن را فراموش کند. البته این که عکسی از آن نقاشی تهیه کرده و این که هر زمان که بخواهند به آن دسترسی خواهند داشت نیست که سبب می شود فرد توجه کمتری به خود نقاشی کند و محققان بر این باور اند که اتفاقی که در این خصوص می افتد این است که فرد بیش از آن که به آن چیزی که در حال عکس گرفتن از آن است دقت کند، ذهن خود را متمرکز بر فرایند عکاسی می کند و این علت اصلی این اتفاق است.
اگر یک سخنرانی بسیار مهم و حیاتی در پیش دارید و یا این که نیاز دارید اطلاعات به خصوصی را در رابطه با یکی از مشتریان خود به خاطر بسپرید، توصیه می شود متن سخنرانی و یا اطلاعات مکتوبتان در خصوص مشتری را با صدای بلند بخوانید. محققان بریتانیایی بر این باور اند که یکی از رویکردهایی که می تواند به ذخیره سازی اطلاعات در حافظه بلند مدت کمک کند، این است که مطالب را با صدای بلند بخوانیم.
متأسفانه، آلزایمر یکی از آن بیماری هایی است که هنوز درمانی برای آن یافت نشده و تقریباً هم شایع است. بنا به اطلاعات منتشر شده توسط دپارتمان ایالتی سلامت در تگزاس، این اختلال وابسته به مغز چیزی حدود 5.7 میلیون آمریکایی را تحت تأثیر قرار می دهد، و بالغ بر ده درصد این افراد سنی بالای شصت و پنج سال دارند..........ادامه دارد........
همه ما کم و بیش تجربه مشاهده صحنه ای ترسناک را در هنگامی که خواب هستیم داریم؛ تجربه هایی که از آن ها با نام کابوس یاد می کنیم. زمانی که در حین تجربه چنین کابوس هایی، با تمام وجود خود تلاش می کنیم که از خطراتی که در کابوس خود با آن ها مواجه شده ایم، فرار کنیم، از خواب بیدار شده و هوشیاری خود را به دست می آوریم و تنها این گونه است که از خطرات رؤیای بد و کابوس خود آزاد می شویم. کابوس ها از آن جمله پدیده هایی هستند که کم و بیش، همه ما، با آن ها سر و کار داریم و این کابوس ها، غالباً در هنگام شب به سراغ افراد می آیند. جالب است بدانید که کودکان بیشتر از افراد بالغ در معرض دیدن کابوس قرار می گیرند. اما سؤالی که ممکن است برای هر کسی پیش بیاید این است که در درجه اول، چه چیزی باعث می شود افراد به هنگام خواب خود کابوس ببینند؟ آیا زمانی وجود دارد که دیگر تجربه این گونه کابوس ها را نداشته باشیم؟ با سیارک همراه باشید تا اطلاعات دقیق تری در این خصوص در اختیارتان قرار دهیم.
اگر بخواهیم تعریفی جامع و کلی از کابوس و ماهیت آن در اختیارتان قرار دهیم، با عنوان کنیم که کابوس ها غالباً مجموعه تصاویری کاملاً واضع و بسیار ترسناک هستند که فرد در هنگام مشاهده آن، تمامی جزئیات یک واقعه را به خوبی می بیند. این کابوس ها تقریباً در تمامی موارد به اندازه ای ترسناک هستند که معمولاً فردی که آن را مشاهده می کند، پس از بیدار شدن، برای مدتی دچار استرس و واهمه خواهد بود و کمی زمان می برد تا بتواند به انجام کار های روزمره خود بپردازد. نکته ای که در خصوص کابوس ها وجود دارد این است که معمولاً در میان کودکان شایع تر هستند. بنا به آمار و اطلاعات منتشر شده در این خصوص از آکادمی تخصصی خواب درمانیِ آمریکا، رقمی در خصوص تعداد کودکانی که معمولاً کابوس می بینند منتشر شده است: بین ده تا پنجاه درصد کودکان میان پنج تا دوازده سال، به طور معمول، در هنگام خواب شب شان، کابوس هایی را تجربه می کنند. مخوف بودن این کابوس ها بعضاً تا به اندازه ای است که باعث می شود کودکان با والدین خود در خصوص این کابوس ها صحبت کرده و به آن ها پناه آورند. عوامل مختلفی وجود دارند که در نهایت سبب می شوند کودک در هنگام شب دچار این گونه کابوس ها شود: گوش دادن به یک داستان ترسناک و یا دیدن فیلمی این چنینی، داشتن اضطراب و استرس شدید از صبح که وارد مدرسه شده اند و یا حتی مرگ یکی از اعضای خانواده. البته این مسئله دیدن کابوس در کودکان به نسبت سایر افراد، به نسبت از اهمیت کمتری برخوردار است، چرا که به مرور زمان و هنگامی که کمی بزرگتر شوند، از این کابوس ها رهایی خواهند یافت. اما شرایط برای افرا بالغی که کابوس می بینند چگونه خواهد بود؟
در حقیقت تعداد افراد بالغی که از دیدن کابوس رنج می برند، بسیار کمتر از کودکان است؛ تنها بین دو تا هشت درصد از کل جمعیت افراد بالغ دچار این کابوس ها هستند. عواملی که سبب مشاهده این کابوس ها در افراد بالغ می شوند، تقریباً همان هایی است که در کودکان سبب این کابوس ها می شوند و پیش تر در خصوص آن توضیحاتی داده شد. کوئین لوِنبرگ یک تحلیل گر رؤیا های شبانه و نویسنده چند کتاب شناخته شده در این خصوص است و در گفتگویی که در زمینه کابوس ها و رؤیا ها با او شد عنوان کرد که پیش از هر چیزی باید این نکته را به خاطر داشته باشیم که دیدن رؤیا در هنگام خواب، به گونه ای یک فرایند فکر کردن است؛ به عبارت دیگر افکاری که در طول روز داشته ایم، به هنگام خواب و در غالب رؤیا ادامه پیدا می کنند. کوئین در خصوص این مسئله عنوان کرد: «زمانی که قصد داریم بخوابیم و زمانی که هنوز در مرحله حرکت سریع چشم هستیم (REM، مشخصه این خواب ، حرکت چشم ها، تندتر شدن تنفس و افزایش فعالیت مغز است) به مسائل و مشکلات خود فکر می کنیم و این عمده دلیلی است که باعث کابوس دیدن می شود. در طول روز، به واسطه شلوغی محیط کار یا هر جای دیگری که در آن هستیم، زمانی که فکر بدی به سراغمان می آید، به سادگی قادر خواهیم بود فکر خود را متمکز چیزی دیگر کنیم و از شر مسائل و مشکلات آزار دهنده رهایی یابیم، اما در هنگام خواب شرایط کاملاً متفاوت است. در حقیقت زمانی که خواب هستیم و مجبور می شویم برای مدتی با خود خلوت کنیم، تمامی این فکر های نا خوشایند به سراغ مان آمده و غالباً راهی برای رهایی از آن ها نمی یابیم.».
البته باید خاطر نشان کرد که مشکلات و تعارضاتی که فرد با آن ها دست و پنجه نرم می کنند، تنها علت دیدن کابوس های شبانه نیستند. رژیم غذایی نا مناسب نیز از دیگر عواملی است که می تواند در نهایت باعث تکرار این گونه کابوس ها در طول شب شود. معمولاً کسانی که کمی پیش از ارفتن به تخت خواب خود غذا می خورند، بیشتر از سایرین خود را در معرض دیدن این گونه کابوس ها قرار می دهند. به عبارت دیگر، خوردن غذا هایی که حاوی مقادیر زیادی کربوهیدرات هستند، در ساعات آخر شب و نزدیک به زمانی که قصد خوابیدن دارید، باعث می شود فعالیت های مختص به مغز و در کنار فعالیت های مربوط به سوخت و ساز بدن (فعالیت های متابولیک) به طور گسترده ای افزایش پیدا کند.
کارُل واسرمن نیز یک متخصص سلامت است و در حال حاضر در مرکز سلامتی در منهتن فعالیت می کند. به باور او بسیاری از افراد به برخی مواد خوراکی حساسیت یا آلرژی دارند و این در حالی است که خود این افراد از این حساسیت شان آگاهی ندارند. به باور کارُل این هم از جمله مسائلی است که در نهایت می تواند سبب کابوس دیدن فرد شود. او در این خصوص عنوان کرد: «برای نمونه اگر شما به هلو حساسیت دارید و از این مسئله آگاهی ندارید، ممکن است به واسطه مصرف آن دچار کابوس های شبانه شوید. در این صورت تنها کافی است که خوردن بستنی با طعم هلو را (برای نمونه) پیش از آن که به تخت خواب بروید متوقف کنید.». کارُل در ادامه عنوان کرد که برای نمونه خودِ او از حساسیت اش به میگو آگاهی نداشت و هر موقعی که میگو می خورد، شب ها دچار کابوس می شد. او در این خصوص گفت: هر زمانی که میگو می خوردم، شب نمی توانستم طبق روال هر روز خود، خوابی عادی داشته باشد و غالبه خواب های بدی می دیدم. به همین خاطر بود که خوردن میگو را متوقف کردم و حالا دیگر همانند گذشته راحت و کامل می خوابم و دیگر کابوسی هم به سراغ ام نمی آید.
در بسیاری از موارد، کابوس هایی که افراد بالغ می بینند، کاملاً غیر ارادی است و خود خواهان دیدن این گونه کابوس ها نیستند، با این وجود، عوامل روانی بسیاری هستند که به مککر شدن این کابوس ها و رخ داد آن ها دامن می زنند؛ نگرانی و اضطراب و افسردگی از جمله این مسائل روانی هستند. تغذیه نا مناسب نیز می تواند از دیگر عوامل عمده مشاهده کابوس و تکرار آن باشد. علاوه بر آن چه عنوان شد، برخی از اختلالات مروبط به خواب نیز هستند که در نهایت باعث خواهند شود فرد در معرض مشاهده کابوس هایی مُزمن تر و به مراتب بدتر قرار بگیرد؛ از جمله این اختلالات می توان به آپنه خواب (قطعی فرایند تنفس برای مدتی حدود بیست ثانیه در هنگام خواب که روند خواب کامل و معمول فرد را دچار اختلال می کند) و سندرم ناراحتی های مربوط به پا اشاره کرد. اما سؤالی که در این جا پیش می آید این است که زمانی که هر یک از این اختلالات سبب مشاهده کابوس می شوند، چه فعل و انفعالاتی در مغز انسان رخ می دهد؟
به طور معمول، کابوس های در یک سوم پایانی خواب شبانه انسان رخ می دهند و این دقیقاً زمانی است که خوابی که با نام REM (rapid eye movement) یا حرکت سریع چشم می شناسیم، حالت اصلی خواب ما را به وجود می آورد. اگر بخواهیم به طور کلی فرایند خوابیدن را بررسی کنیم، باید عنوان کنیم که این فرایند به چهار مرحله تقسیم می شود: مرحله اول شروع خواب است و مربوط به دقایق و بعضاً ساعت های نخستین خواب می شود، مرحله دوم را با نام خواب سبک می شناسیم، مراحل سوم و چهارم خواب نیز، خواب عمیق نام دارند که مهمترین و اصلی ترین مراحل خواب هستند. حرکت سریع چشم (REM) که پیش از این نیز توضیحاتی در خصوص آن داده شد، معمولاً، هر نود دقیقه یک بار در طول خواب انسان رخ می دهند؛ همان گونه که از نام اش پیدا است، طی این اتفاق، چشم های انسان شروع به حرکت کردن می کنند (با سرعتی زیاد). علاوه بر این طی REM، فعالیت مغز انسان به بالاترین حد ممکن خود می رسد و نیز در کنار مغز، بسیاری از نیروهای محرکه در بدن، فعالیت بیشتر و مؤثر تری از خود نشان می دهند. به طور کلی، امکان خواب دیدن (کابوس و رؤیا) در تمامی مراحل خوابی که عنوان شد، قابل روی دادن هستند و نزدیک به هشتاد درصد افراد، زمانی که در دو مرحله اولیه خواب خود، اگر کابوس یا رؤیا ببینند (بیشتر کابوس)، از خواب بیدار می شوند و این در حالی است که این درصد تا عدد چهل برای کسانی که در مراحل سوم و چهارم یا خواب عمیق خود کابوس می بینند کاهش پیدا می کند. نکته دیگری که در این خصوص وجود دارد این است که امکان کابوس دیدن افراد، در هنگامی چشم با سرعت حرکت می کند (REM)، صرف نظر از این که در کدام مرحله از خواب خود باشند نیز وجود دارد. این اطلاعاتی است که در مقاله ای با عنوان «پزشک خانواده آمریکایی» منتشر شده است.
آمیگدالا یا بادامک مغز (ساختاری بادامی شکل در دستگاه کناره ای مغز که مرکز ترس است) که به طور اساسی توسط لوب ها یا نرمه های پیشین مغز، فعالیت شان تنظیم می شود، نقش بسیار مهم و اساسی ای در شکل گیری کابوس ها در هنگام خواب ایفا می کند. بنا به تحقیقات صورت گرفته و تصویر های تخصصی ای که از پیام رسان های عصبی در مغز گرفته شده اند، مشخص شده است که این بادامک مغز یا آمیگدالا، هنگامی که حرکات چشم در خواب سریع است، بیشترین فعالیت را از خود نشان می دهند. پاتریک مک نامارا، کتابی در خصوص کابوس ها و راه حل هایی برای این معضل نوشته است و در این کتاب خود بیشتر سخن از این می گوید که آمیگدالا در مغز، نقش عمده ای در دریافت بازخورد های منفی، مانند ترس و خشم و عصبانیت دارد. این مسئله خود تا حدودی می تواند پرده از این مسئله بردارد که چرا به هنگام فعالیت بیش از اندازه آمیگدالا در مغز (به هنگام خوابیدن) می تواند در نهایت باعث ترس و وحشت فردی شود که کابوس می بیند.
یکی از محققان که لوونبرگ نام دارد در این خصوص عنوان کرد: «زمانی که وارد مرحله حرکات سریع چشم می شویم (در این مرحله است که دیدن رؤیا یا کابوس به وقوع می پیوندد)، در چگونگی کارکرد مغز تغییرات عمده ای حاصل می شود (بخش های مشخصی از مغز انسان، دیگر همانند حالت عادی فعالیت نخواهند کرد و این در حالی است که بخش های دیگری، فعالیت شان به مراتب بیشتر از حالت عادی می شود). در نهایت همین مسئله باعث می شود که به جای این که کلمه ها و چیز های کاملاً واقعی به ذهن انسان راه پیدا کنند، تصاویر، نماد ها و نشانه ها، احساسات و در نهایت استعاره ها جای این طرز تفکر واقعی و لفظی را میگیرند.».
همان گونه که پیش از این نیز عنوان شد، بیشتر این کودکان هستند که در معرض دیدن کابوس های شبانه قرار می گیرند و برخی از انسان های بالغ نیز کم و بیش، در طول زندگی خود تجربه دیدن کابوس را دارند. با این وجود سؤال دیگری که در این خصوص مطرح می شود این است که کدام دسته از انسان های بالغ هستند که بیشتر از سایرین در معرض مشاهده کابوس و به عبارت دیگر رؤیاهای ناخوشایند قرار می گیرند؟
برای پاسخ به این سؤال توجه شما را به مطالبی که در این خصوص عنوان خواهیم کرد، جلب می کنیم: تحقیقات بسیاری در این زمینه صورت گرفته است و نتایج این تحقیقات همه حاکی از آن است که سن و سال فرد، خصوصیات شخصیت فرد و در نهایت آسیب های روحی و روانی که افراد در طول زندگی خود تجربه می کنند به طور قابل ملاحظه ای بر این مسئله تأثیر گذار خواهند بود که چند وقت یک بار این گونه کابوس ها گریبان گیر خواب شبانه افراد شوند. در سال 1990 تحقیقاتی انجام شد و نتایج آن در ژورنالی با نام «روانشناسی نا به هنجاری ها» منتشر شد. برای انجام این تحقیقات گروهی از دانش جویانی مد نظر قرار گرفتند که برای مدتی مجبور بودند زمان زیادی را صرف مطالعه دروس خود کنند. این نتایج حاکی از آن بود که بالغ بر چهل و هفت درصد از کل این دانش جویان، در یک بازه زمانی دو هفته ای، حداقل یک با دو بار در طول هفته، دچار کابوس های شبانه می شدند. نکته ای که در خصوص این تحقیقات وجود داشت این بود که هیچ یک از افرادی که کابوس می دیدند، سابقه تجربه های بسیار بد و یا اضطراب و استرس شدید نداشتند. همین مسئله باعث شد تا همگان به این فکر فرو بروند که کمی در خصوص کابوس های شایع در میان افراد بالغ اشتباه می کرده اند و این گونه به نظر می رسد که کابوس دیدن در میان افراد بالغ، شایع تر از آن چیزی است که پیش از آن فکر می کرده اند. این مقاله ادامه دارد...ترجمه itrans.ir
در سیارک بخوانیم:
غذا ها و خوراکی های تخمیر شده به هنگام هضم و وارد شدن در دستگاه گوارشی ممکن است احساس ناخوشایندی برای فرد رقم بزنند، با این وجود، نکته ای که در خصوص این گونه خوراکی ها وجود دارد، خواص بسیار زیاد آن ها برای مغز و کارکرد آن است. از آن جایی که مغز و روده ارتباط بسیار نزدیک و مستقیمی با یکدیگر دارند، پس از مصرف کیمچی که نوعی کلم به خصوص متعلق به کره است، سلامت مغز و کارکرد آن به طور قابل ملاحظه ای بهبود یافته و از شدت یافتن اختلالاتی چون اضطراب و افسردگی جلوگیری می شود.
این مورد از جمله جایگزین هایی است که می توان به جای توت فرنگی برگزید و کسانی که چندان علاقه ای به توت فرنگی ندارند، می توانند همان فواید را با خوردن تمشک به دست آورند. تمشک نیز همانند توت فرنگی از منابع غنی فلاونوئید ها به شمار می رود و ایجاد اختلال در مهارت های شناختی مربوط به مغز را (اختلالی که به واسطه کهولت سن رخ می دهد) به تعویق می اندازند. تمشک و مواد خوراکی شبیه به آن، باید مد نظر کسانی قرار بگیرد که وارد دهه ششم یا هفتم زندگی خود می شوند، چرا که در آن زمان، مهارت های ذهنی و سلامت مغز به طور جدی تری به خطر می افتد و با خوردن خوراکی هایی این چنینی می توان از بسیاری از این اختلالات پیش گیری کرد.
هویج از جمله سبزیجاتی است که تقریبا همه از تأثیر آن بر چشم و افزایش سلامت آن آگاهی دارند، اما جالب است بدانید که خوردن هویج بر کارکرد مغز نیز تأثیر گذاشته و برای آن مفید است. تحقیقاتی در سال 2010 در خصوص این ماده خوراکی صورت گرفته و نتایج حاکی از آن است که هویج، حاوی مقادیر زیادی لوتئولین است که می تواند التهابات موجود در مغز را به طور قابل ملاحظه ای کاهش داده و کارکرد حافظه فرد را نیز بهبود بخشد. علاوه بر این، هویج هم از جمله خوراکی هایی است که خطر ابتلا به اختلالات ناشی از کهولت سن را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.
حتما نباید عاشق فعالیت های ورزشی و یا تماشای آن ها باشید تا از خوردن تخمه آفتابگردان لذت ببرید. تخمه آفتابگردان سرشار از ویتامین E ( ای) است و مصرف مداوم آن می تواند تأثیر بسزایی بر سلامت مغز داشته باشد و از افول مهارت های شناختی جلوگیری می کند. علاوه بر این ها، خوردن تخمه آفتابگردان به بهبود کارکرد مغز نیز کمک می کند.
یکی از مواردی که در بخش پیشین مقاله اشاره ای به خواص آن برای مغز شد، عدس بود؛ بادام زمینی نیز همانند عدس سرشار از فولات (یا فولیک اسید) است و مصرف مداوم آن می تواند باعث بهبود کارکرد حافظه و پردازش اطلاعات در مغز شود. علاوه بر این ها، تحقیقاتی که در سال 2015 در این خصوص صورت گرفته است، نشان می دهد خوردن بادام زمینی در کاهش خطر ابتلا به افسردگی و یا کم کردن اختلالات ناشی از افسردگی نیز مؤثر است. می توان برای عصرانه مقداری بادام زمینی همراه خود برد و به هنگام فراغت مصرف کرد و یا این که صبح خود را با خوردن کمی کره بادام زمینی آغاز کنیم.
کلم نیز از دیگر خوراکی هایی است که به واسطه طعم به خصوص اش، خیلی کسی از آن با اشتیاق سخن نمی گوید و معمولا در رژیم غذایی افراد جایی ندارد؛ جایی که به واسطه خصوصیات منحصر به فرد کلم برای سلامتی، کاملا لایق آن است. تحقیقاتی در سال 2012 در این خصوص صورت گرفته است و نتایج نشان می دهد کلم نیز از جمله خوراکی هایی است که سرشار از زآگزانتین و لوتئولین می باشد؛ این دو ترکیب شیمیایی منحصر به فرد موجود در کلم، می توانند کاهش عملکرد مغز به واسطه کهولت سن را به طور قابل ملاحظه ای به تعویق بیندازند و نیز خطر رخ دادن سکته های مغزی را کاهش می دهند.
همانند آن چه در خصوص کیمچی عنوان شد، خیار شور هم از جمله خوراکی هایی به شمار می رود که در ساخت آن از فرایند تخمیر استفاده شده است. خیار شور از جمله مواد خوراکی ای است که میزان کالری موجود در آن بسیار کم بوده و سرشار از پروبیوتیک ها است و تحقیقاتی که در سال 2014 در این خصوص انجام گرفته است، نشان می دهد خوردن چند دانه خیار شور در طول روز می تواند تأثیر بسزایی بر سلامت مغز داشته باشد. طعم خوب خیار شور این کار را به مراتب راحت تر می کند.(کسانی که فشار خون بالا دارند به خاطر نمک زیاد مصرف نکنند)
دفعه بعدی که هوس خوردن کمی سبزیجات پخته شده کردید، بهتر است کمی روغن زیتون بر روی آن بریزید و به ترکیب خود بیفزایید. اخیرا تحقیقاتی در خصوص این ماده خوراکی صورت گرفته و نتایج نشان می دهد که مصرف مداوم روغن زیتون می تواند به بهبود کارکرد حافظه و نیز عملکرد فرد در فرایند یادگیری کمک شایانی کند. علاوه بر این ها، مصرف روغن زیتون می تواند از شکل گیری اختلالات عصبی ای که در نهایت منجر به بروز بیماری هایی چون آلزایمر می شوند، جلوگیری کند.
مارچوبه نیز از جمله خوراکی هایی است که سرشار از فولات (یا فولیک اسید) است و مصرف مداوم آن ثمرات بسیار زیادی برای سلامت مغز دارد. تحقیقاتی که در سال 2007 در این خصوص صورت گرفته است نشان می دهد ویتامین های موجود در مارچوبه می تواند به طور قابل ملاحظه ای از ضعف عملکرد های مربوط به مهارت های شناختی در افراد مسن تر بکاهد.
ممکن است در حال قدم زدن در پیاده رو باشید و توت هایی روی زمین ببینید که تقریبا به رنگ هلو هستند؛ این توت ها به احتمال زیاد میوه درخت گینکو هستند. نام دیگری که برای این توت به خصوص در نظر گرفته اند «داروی مغز» است و به واسطه خواص بسیار زیادی که برای سلامت مغز دارد این نام را برای آن در نظر گرفته اند. تحقیقاتی در مرکز سلامت دانشگاه مریلند در این خصوص صورت گرفته و نتایج حاکی از آن است که مصرف مداوم گینکو می تواند خون رسانی به مغز را افزایش داده و برای سلامت آن بسیار مفید باشد.
کلم معمولی تنها سبزیجاتی نیست که بسیاری از خوردن آن پرهیز می کنند و در عین حال از منابع غنی زآگزانتین و لوتئولین به شمار می رود و در حقیقت کلم بروکسل نیز ساختاری بسیار همانند با کلم معمولی دارد و این دو ترکیب شیمیایی را در خود دارد که پیش از این در خصوص فواید آن برای مغز توضیحاتی داده شد. علاوه بر این، کلم بروکسل حاوی مقادیر زیادی آنتی اکسیدان نیز هست که می توانند در جلوگیری از بروز اختلالات مربوط به مهارت های شناختی مرتبط با مغز کمک رسان باشند.
اضافه کردن مقدار اندکی از این سبزی معطر به مواد اولیه غذایی که در حال طبخ آن هستید، می تواند تأثیرات مثبتی بر سلامت مغز و قدرت تفکر تان داشته باشد. در سال 2003 تحقیقاتی در این خصوص صورت گرفت و به افرادی پیش از آنکه آزمونی برای سنجش مهارت های شناختی شان از آن ها گرفته شود، مقداری مریم گلی داده شد و این افراد در نهایت عملکرد بهتری نسبت به آن هایی داشتند که خوراک معمول خود را مصرف کرده بودند.
زینک و قوای ذهنی و مغزی انسان ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند و تخمه کدو از منابع غنی زینک به شمار می رود. تحقیقات انجام گرفته در سال 2006 در این خصوص نشانگر این مطلب است که مصرف مداوم زینک می تواند تأثیر شگرفی بر کارکرد حافظه انسان داشته باشد و نیز از بروز اختلالات ناشی از کهولت سن در مغز جلوگیری کند. در فصلی که کدو قابل دسترسی باشد، می توان دانه های آن را خشک کرده و مصرف کرد و اگر زمان کافی برای این کار در اختیار ندارید، می توانید از تخمه های آماده کدو که در مغازه ها هست استفاده کنید.
شروع کردن روز با یک فنجان چای سبز، علاوه بر آن که انرژی قابل ملاحظه ای برای انجام کار های روزانه در اختیارتان می گذارد، ثمرات بسیار زیادی نیز برای سلامت مغز تان خواهد داشت. در سال 2006 تحقیقاتی در این خصوص صورت گرفت و نتایج حاکی از آن بود که مصرف مداوم چای سبز باعث کاهش اختلالات مرتبط با عدم کارکرد صحیح مهارت های شناختی است و برای سلامت مغز می تواند بسیار مفید باشد. نکته جالب توجه تر در خصوص تحقیقات انجام شده این بود که مردم نقاطی از کره زمین که مصرف چای سبز در آن ها رایج تر است (ژاپن و کشور های آسیای شرقی برای نمونه)، کمتر در معرض زوال عقل و افول کارکرد آن قرار می گیرند و از این حیث، در مقایسه با مردم قاره اروپا و آمریکا، قوای ذهنی و سلامت مغزی بهتری دارند.
آنتی اکسیدان های موجود در انگور قرمز، دلیل اصلی قرار گرفتن این میوه در میان مواردی است که تا کنون عنوان شده اند. کافی است دو بار در طول روز اقدام به خوردن انگور قرمز کنید تا از فواید آن برای سلامت مغز خود بهره مند شوید. علاوه بر بهبود کارکرد حافظه، خوردن انگور قرمز می تواند سبب افزایش تمرکز نیز بشود.
صرف نظر از این که غذای خود را با چاشنی تند تر دوست داشته باشید یا خیر، فلفل نیز از جلمه خوراکی هایی است که می تواند کارکرد و سلامت مغز را بهبود بخشد. فلفل نیز همانند کرفس حاوی مقادیر زیادی لوتئولین است که می تواند التهابات مغز را کاهش داده و از بروز اختلال در عملکرد حافظه به واسطه کهولت سن تا حدود زیادی جلوگیری کند. البته مصرف فلفل به تنهایی برای هر کسی خوشایند نیست و به جای این کار می توان اقدام به شناسایی آن دسته از غذاهایی کرد که از فلفل به عنوان مواد اولیه در آن ها استفاده می شود.
البته آب نوشیدنی است و با خوراکی هایی که تا کنون عنوان شده اند متفاوت است، با این وجود عنوان کردن آن بی دلیل نیست و همانند تمامی مواردی که تا کنون عنوان شده اند، آب نیز می تواند بر سلامت مغز تأثیر گذار باشد. تحقیقاتی در سال 2013 در این خصوص صورت گرفته است و نتایج آن نشان می دهد که کم آبی بدن، حتی برای مدت زمانی بسیار کوتاه، می تواند تأثیر شگرفی در چگونگی کارکرد مغز داشته باشد و به هیچ عنوان با سلامت آن سازگار نیست. بنا بر این نوشیدن آب کافی در طول روز را فراموش نکنید (هشت لیوان در طول روز) و از ثمرات آن برای کارکرد مغز خود بهره مند شوید.
آویشن نیز از جمله ادویه هایی است که علاوه بر طعم و بوی خوشایندی که دارد، برای سلامت و بهبود کارکرد مغزی نیز مفید است. تحقیقاتی که در سال 2015 در این خصوص صورت گرفته حاکی از آن است که ترکیبات موجود در آویشن کمک می کنند رشته های عصبی منتهی به مغز، نظم و حالت اصلی خود را حفظ کنند.
البته دانه های چیا بسیار کوچک هستند و با این حال، برای سلامت مغز بسیار مفید اند. این دانه های سرشار از امگا سه بوده و اضافه کردن مقداری از آن ها به نوشیدنی ای که صبح هنگام مصرف می کنید می تواند تأثیرات بسیار خوبی بر سلامت و بهبود کارکرد مغز داشته باشد.
نوشیدن یک فنجان چای بابونه علاوه بر این که باعث آرامش می شود، برای سلامت و بهبود کارکرد مغز نیز مفید خواهد بود. تحقیقاتی که در این خصوص صورت گرفته حاکی از آن است که ترکیبات موجود در چای بابونه قابلیت جلوگیری از شکل گرفتن اختلالاتی چون آلزایمر و افسردگی را دارند و مغز را قوی و سالم نگاه می دارند.
جعفری نیز از دیگر سبزیجاتی است که حتما باید جایی برای آن در رژیم غذایی روزانه خود داشته باشید. ظاهر به خصوص این سبزی باعث شده است تا معمولا از آن برای تزئین کردن غذا و یا طعم دار کردن آن استفاده شود، با این وجود تحقیقاتی که در این خصوص صورت گرفته است، حاکی از آن است که مصرف مداوم جعفری ارتباط بین سلولی در مغز را به طور قابل ملاحظه ای بهبود می بخشد.
هزاران سال است که کتان به واسطه خواص بیشمار آن به شکل خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد، اما اگر بخواهیم به طور جزئی تر آن را مورد بررسی قرار دهیم باید عنوان کنیم که خواص بیشماری برای سلامت مغز نیز دارند. تخم کتان سرشار از چربی های مفید برای سلامتی است و علاوه بر این که کارکرد حافظه را بهبود می بخشند، برای مهارت های رفتاری مرتبط با مغز نیز حائز اهمیت هستند.
صرف نظر از این که از گوجه تازه استفاده کنید و یا این که ترجیح دهید از سس های کچاپ حاوی گوجه فرنگی و این گونه محصولات استفاده کنید، گوجه فرنگی نیز همانند چند مورد دیگری (مواردی چون کرفس) که تا کنون عنوان شدند، حاوی مقادیر زیادی لوتئولین است و پیش از این در خصوص فواید آن برای سلامت مغز صحبت شد.
برای داشتن سلامتی، یک بزرگسال نیاز به خواب کامل 8 ساعته دارد. اگر در طول روز دائما استرس را تجربه میکنید، استرس فیزیکی و روانی به شما اجازه نمی دهد که در شب خواب راحت و آرام داشته باشید.در نتیجه ی بی خوابی صبح با تنی خسته و کوفته از خواب بیدار شده و سعی می کنید خستگی خود را با یک فنجان قهوه از تن درآورید. در صورتی که از بی خوابی در شب رنج می برید، بهتر است به جای نوشیدن قهوه تغییراتی در منوی تغذیه روزانه خود ایجاد کنید، زیرا کیفیت خواب به طور مستقیم با آنچه که در طول روز می خورید مربوط می شود در حالی که محصولاتی مانند قهوه به ما انرژی و سرزندگی می بخشد، بعضی از مواد غذایی سیستم عصبی را آرام می کنند و در به خواب رفتن ما کمک می کنند.خیلی ها برای خوابیدن از قرص های خواب آور استفاده می کنند اما سوال این است چگونه بهتر بخوابیم و چه محصولات غذایی که به بهتر خوابیدن کمک کنند کدام است؟ چه محصولاتی به افزایش هورمون خواب در بدن کمک می کنند؟ شما را با این هشت محصول آشنا می کنیم تا با بی خوابی مبارزه کنید.
میوه کیوی پر از ویتامین های C و E، سروتونین و اسید فولیک است، و شما را برای یک میان وعده قبل از خواب آماده می کند. کیوی ترکیبی از مواد مغذی است که به شما اجازه می دهد تا به سرعت به یک خواب راحت بروید.
محصولات سویا مانند توفو، میسو و سویا با اودامام در ایزوفلاون ها غنی هستند. این ترکیبات تولید سروتونین را افزایش می دهند، که در میان چیزهای دیگر برای تنظیم ریتم های بدن است. مطالعات منتشر شده در نشریه تغذیه در سال 2015 نشان داد که در بزرگسالانی که دو یا چند بار از سویا مصرف می کنند، کیفیت و طول مدت خواب به طرز چشمگیری بهبود می یابد.
مواد غذایی فیبر بالا یکی از مواد اصلی است که به طور طبیعی باعث بهبود کیفیت خواب می شود. در نتیجه تحقیقات، متوجه شدیم که مصرف فیبرهای رژیمی با فاز خواب آهسته همراه است که تقریبا 80٪ کل زمان خواب است: مقدار بیشتر آنها در رژیم غذایی باعث بهترخوابیدن می شود. فیبر از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری می کند که می تواند سطح ملاتونین هورمون خواب را کاهش دهد. الیاف فیبری از محصولاتی مانند عدس، لوبیا، آرتیشو، انجیر خشک و... به دست می آید.
اگر مقدار ویتامین B6 در بدن به مقدار کافی وجود داشته باشد، ملاتونین، هورمون خواب بسیار بیشتر تولید می شود. رکورد محتوی این ویتامین در ماهی هایی مانند ماهی قزل آلا و ماهی تن است. خوردن غذاهای غنی از ویتامین B6 نه تنها باعث بهبود خواب می شود، بلکه باعث تقویت حافظه در مغز می شود که به ما اجازه نمی دهد رویاهای خود را فراموش کنیم.
گیلاس از آن دسته از محصولات طبیعی است که حاوی ملاتونین هستند. دانشمندان معتقدند که یک لیوان آب گیلاس معمولی برای مبارزه با بی خوابی بسیار موثر است. در نتیجه تحقیقات، متوجه شدم که برای بزرگسالان مبتلا به بی خوابی مزمن که دو لیوان آب گیلاس را در طول روز نوشیدند، این نوشیدنی به مقابله با بیخوابی کمک کرد و به طور کلی باعث بهبود خواب شد.
کمبود کلسیم در بدن یکی از مجرمان کم خوابی است. به همین دلیل است که یک لیوان شیر گرم به عنوان یک هیپنوتیزم کننده عالی محسوب می شود. علاوه بر کلسیم، شیر حاوی تریپتوفان اسید آمینه است که از آن ملاتونین سنتز می شود. این کمک می کند تا از تنش عصبی خلاص شوید، آرامش میبخشد و به بهبود خواب کمک می کند.
کلسیم بالا معمولا در لبنیات موجود است. با این حال، بسیاری از سبزیجات برگزیده نیز دارای کلسیم هستند، از جمله کلم، کاهو و اسفناج. گنجاندن آنها در رژیم غذایی، باعث افزایش سطح ملاتونین و ایجاد فعالیت روزانه بدن می شود.
موز غنی از پتاسیم و منیزیم است که تولید سروتونین و ملاتونین را افزایش می دهد و به عنوان آرامبخش طبیعی عمل می کند. بنابراین، میوه موز کمک می کند تا آرامش داشته باشید و مثل یک قرص خواب طبیعی اثر می کند. بهتر است 2 ساعت قبل از خواب استفاده شود.