ارزیابی کیفیت زندگی(QoL)
طاهره مصطفویدر۱۴۰۳/۲/۱۸
ارزیابی کیفیت زندگی(QoL) نمی تواند برپایه ی تنها یک معیار باشد چراکه QoL شامل متریک های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و جغرافیایی، همچنین انتظارات فرد از قابلیت حفظ یک ناحیه است. ارزیابی وضعیت کنونی و پیش بینی آینده ی QoL به سیاست گذاران اجازه می دهد اثر سیاست ها و استراتژی های خود بر روی محیط زیست یک شهر را ارزیابی کنند.
کیفیت زندگی(QoL) بعنوان نتیجه ی تقابلات میان حوزه های فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی در نظر گرفته می شود. کیفیت زندگی، با "قابلیت حفظ و نگهداری"، هم معنی است و می تواند بعنوان ابزاری برای کنترل میزان تأثیر استراتژی و سیاست توسعه، مورد استفاده قرار بگیرد، بنابراین وضع مقرات مناسب در مورد حفظ و نگهداری، می تواند به شیوه ای زمان بر صورت پذیرد.
تحقیق پیرامون QoL، از نظم معمول یک حوزه ی منفرد، فراتر رفته و بر روی روابط پیچیده ی بین انسان و طبیعت تمرکز می کند. بدلیل اینکه جنبه های متنوع زندگی انسان در زمینه ی QoL در نظر گرفته می شود، محققین با استفاده از گستره ی وسیعی از نظم ها، QoL را از زوایای مختلف، تعریف و ارزیابی کرده و گاهی اوقات، از QoL به گونه ای قابل تبادل با سایر اصطلاحات مانند "تندرستی"، "شادی"، "رضایت از زندگی" استفاده کرده اند.
برای نمونه، جغرافی دانان و مهندسین طراحی شهری، معمولاً به "کیفیت محیط زیست"، توجه ویژه ای دارند، بوم شناسان بر روی رابطه ی بین "اکوسیستم" و "تندرستی بشر" تأکید دارند، در حالیکه جامعه شناسان و اقتصاددانان، بیشتر مراقب استنباط ذهنی(شخصی) از "رضایت از زندگی" هستند. (سیارک)
خلاصه ی برخی از مطالعات معاصر پیرامون QoL
|
محقق یا موسسه |
ناحیه ی بررسی شده |
علائم بکار برده شده |
|
ODC(1979) |
/ |
مرگ و میر نوزادان، امید به زندگی، سواد اولیه |
|
WHO(1997) |
/ |
سلامت فیزیکی و روانی، سطح استقلال، روابط اجتماعی، محیط زیست، باورهای شخصی/مذهبی/معنویات |
|
UNDP(1994) |
تمامی کشورهای جهان |
امید به زندگی، نرخ سواد بزرگسالان، متوسط توان خرید |
|
Seik(2000) |
سنگاپور |
زندگی اجتماعی، زندگی کاری، تحصیلات، ثروت، سلامت، مذهب، تفریح، رشد فردی، مسکن، رسانه، سیاست، خرید کالا، امکانات عمومی، حمل و نقل، مراقبت از سلامت، محیط زیست، امنیت عمومی |
|
Ulengin و همکاران(2001) |
استانبول(ترکیه) |
محیط زیست فیزیکی، محیط زیست اجتماعی، محیط زیست اقتصادی، تسهیلات حمل و نقل و ارتباطی |
|
Marans(2003) |
دیترویت(ایالات متحده) |
بازآفرینی منابع طبیعی، ویژگیهای کیفی محیط زیست، بازآفرینی منابع بدست بشر، منابع فرهنگی، سایر موارد. |
|
Lee(2008) |
تایپه(تایوان) |
خدمات شهری، رضایت از محل زندگی، وضعیت جامعه، ارزیابی محل زندگی، راههای محلی ارتباطات |
|
EFILWC(2009) |
31 کشور عضو اتحادیهی اروپا |
استاندارد زندگی، کیفیت محل زندگی، خدمات اجتماعی، سلامت ذهنی، سرمایهی اجتماعی، سلامت، سرمایهی انسانی |
|
Zhang و همکاران(2011) |
30 شهر چین |
شرایط زندگی، بهبود زندگی، هزینهی زندگی، آسایش، سرمایهی انسانی، محیط زیست. |
معمولاً ارزیابی QoL یا بصورت شهودی انجام می گیرد یا بصورت ذهنی. روش ذهنی، اساساً برپایه ی تحلیل درک مردم از شرایط زندگی، محیط زیست، خدمات و موارد دیگری است که دریافت می کنند. بررسی از طریق پرسشنامه معمولاً جهت بدست آوردن گزارش شخصی ساکنین محل از سطح رضایتی که از شرایط زندگی کنونی خود دارند، انجام می گیرد. مطالعات موردی اخیر، در ایالات متحده، تایپه و سنگاپور انجام شده اند. این روش، الزامی و مهم است چراکه اولویت ها و نیازهای ساکنین منطقه را مشخص می کند. اگرچه، بدلیل تنوع در تجارب، دانش و ویژگی های شخصی مردمی که مورد مطالعه قرار گرفته اند، ارزیابی شخصی ذهنی QoL، توسط برخی از افراد، غیر متراکم و با قابلیت اعتماد کم معرفی می شود.(سیارک)
روش شهودی، برپایه ی آمار و مشاهدات از شرایط زندگی حقیقی است، مانند درآمد، سلامت، زمان رفت و آمد، آب و هوا، فضای زندگی شخصی و غیره. اگرچه این روش، غالباً بدلیل تأکید بیش از اندازه بر روی داده های شهودی و غفلت از درک شخصی افراد از زندگی خود، مورد نکوهش قرار می گیرد، معمولاً در مورد ارزیابی شهری، ناحیه ای و کشوری، مفید و بسیار قابل اعتماد است.
جهت کاهش معایب این دو روش، تلفیقی از ارزیابی های شهودی و ذهنی، برای رسیدن به یک ارزیابی دقیق از QoL، به نظر منطقی و لازم است. علاوه بر این، اگرچه برخی از مطالعات بر روی QoL در نواحی منتخب کشورهای در حال توسعه انجام شده اند، مطالعات جامع اندکی پیرامون QoL در نواحی به سرعت در حال توسعه صورت گرفته اند، بخصوص با استفاده از اطلاعاتی جهت پیش بینی معیار تلفیقی مناسب برای طرح ریزی شهری قابل قبول.ترجمه itrans.ir
