ارتقای سلامت جمعیت
طاهره مصطفویدر۱۴۰۳/۲/۱۸
در ساخت یک مدل که می تواند اقدامات را جهت بهبود سلامت هدایت کند، سه سؤال مهم می باشند. " چه اقدامی را باید انجام دهیم؟" "چگونه باید انجام دهیم؟" و " با چه کسانی باید انجام دهیم؟"اسناد بحث شده در بالا در پاسخ به این سؤالات کمک می کنند. راهبرهای سلامت جمعیت به اقدامی اشاره می کنند که باید در محدوده کاملی از عوامل تعیین کننده (چه اقدامی) انجام شود. نمودار اتاوا درباره ارتقاء سلامت مستلزم بک مجموعه جامعی از راهبردهای عمل بمنظور نمایش تغییر ضروری (چگونه) می باشد. هر دو سند بطور قطع بیان می کنند که بمنظور انجام تغییر، اقدام باید در سطوح مخالفی از جامعه (چه کسانی) انجام گیرد. با درنظر گرفتن این سؤالات و پاسخ ها بعنوان یک نقطه شروع، می توانیم ساخت یک مدل عمل را آغاز کنیم.
بمنظور توسعه جزئیات این سه بعد در مدل، ما می توانیم از راهبردهای سلامت جمعیت برای خلاصه ای از شواهد درباره محدوده ای از عوامل تعیین کننده سلامت و از نمودار اتاوا برای توصیف راهبردهای جامع عمل کمک بگیریم. همچنین ما می توانیم از نظریه ارتباط برای توضیح سطوح مختلف جامعه که در آنها اقدام می تواند انجام شود کمک بگیریم: سطح فردی، خانواده و دوستان؛ اجتماع (افرادی که با یک نفع مشترک یا محیط جغرافیایی مثل محله، مدرسه یا محل کار بهم پیوند می خورند)؛ و جامعه بعنوان یک کل. برای مثال بمنظور ارتقاء سلامت کودکان مدرسه ای، ما می توانیم به افراد جوان در توسعه یک تصویر مثبت از خود کمک کنیم، خانواده ها را در تحصیل فرزندان دخیل کنیم، اطمینان دهیم که مدرسه ها، بعنوان جوامع، مکان های سالمی هستند، سیاست هایی که تحقق پتانسیل کامل فرد را پشتیبانی می کنند را در سیستم آموزشی توسعه دهیم . ارزش یادگیری و آموزش را در سراسر جامعه بعنوان یک کل ارتفاء دهیم.
با استفاده از یافته های این اسناد، که بصورت ملی و بین المللی پذیرفته شده اند. ما این مدل را مدل ارتقاء سلامت جمعیت می نامیم زیرا رابطه بین سلامت جمعیت و ارتقاء سلامت را توضیح می دهد. نشان می دهد که چگونه رویکرد سلامت جمعیت می تواند از طریق اقدامی در محدوده ی کامل عوامل تعیین کننده سلامت بوسیله راهبردهای ارتقاء سلامت پیاده سازی شود.
همچنین این مدل نیاز به تصمیم گیری مبتنی بر شواهد را بمنظور پشتیبانی از توسعه اقدامات ارتقاء سلامت جمعیت شرح می دهد. تصمیمات مبتنی بر شواهد جهت اطمینان از اینکه سیاست ها و برنامه ها بر موضوعات درستی تمرکز می کنند، اقدامات مؤثری را انجام می دهند و نتایج دقیق و کاملی را تولید می کنند، لازم می باشند. در زمان گردآوری شواهد مورد نیاز، سه منبع باید مورد مشاوره قرار بگیرند:
• مطالعات پژوهشی که بطور سیستمی موضوعات سلامت، عوامل اصولی، مداخلات و اثرات آنها، هم برنامه ریزی شده و هم برنامه ریزی نشده، را مورد مطالعه قرار داده اند.
• دانش های تجربی که از طریق عمل بدست آمده اند و به طرق مختلف ترکیب شده اند که می توانند عمل و سیاستگذاری را هدایت کنند.
• مطالعات ارزیابی (تکوینی و تلخیصی) سیاست ها، برنامه ها و پروژه ها.
این منابع شواهدی مبتنی بر بررسی اقدامات قبلی را ارائه می دهند. علاوه براین، روندها می توانند بمنظور شناسایی موضوعات در حال ظهور تحلیل شوند و چشم اندازنویسی می تواند جهت ایجاد سناریوهای مرجح برای آینده انجام گیرد. بنابراین تصمیم گیری مبتنی بر شواهد یک هنر و یک علم است که در آن خرد جمعی و چشم انداز، همراه با دانشی که بصورت تجربی استخراج شده است، نقش های ارزشمندی را بازی می کنند.
فرایندهای تصمیم گیری باید صریح و آشکار باشد. باید یک پایه گسترده از شواهد را ارائه دهد و تمامی ذینفعان را شامل شود، مشخص کند که چه کسانی تصمیم گیری نهایی را انجام می دهند و توسط سیستم های مؤثر پشتیبانی فناوری حمایت می شوند. فناوری اطلاعات بطور فزاینده در کمک به فرایندهای تصمیم گیری دردسترس می باشند. فناوری ها می توانند به جمع آوری و ترکیب اطلاعات کمک کنند، رایزنی های ذینفعان را انجام دهند و فراتحلیل در سراسر مطالعات را جهت کمک به ما در دستیابی به نتایج کلیدی انجام دهد. پنین سیستم های پشتیبانی تصمیم، در ترکیب با مفروضات روشن پشتیبانی کننده فرایند تصمیم گیری، به ما در دستیابی به بهترین تصمیمات ممکن بصورت چه اقداماتی، چگونه و با چه کسانی، کمک خواهند کرد.
ارزش ها و مفروضات پشتیبانی کننده مدل ارتقاء سلامت جمعیت
مدل ارتقاء سلامت جمعیت بر پایه مفروضات زیر می باشد:
• تصمیم گیرندگان سیاست و برنامه موافقند که اقدامی جامع در مورد همه عوامل تعیین کننده سلامت با استفاده از دانش حاصل از پژوهش و عمل نیاز می باشد.
• نقش سازمان های سلامت تحلیل محدوده کامل احتمالات برای اقدام، عمل به عوامل تعیین کننده ای که در صلاحیت آنها هستند و تحت تأثیر قرار دادن دیگر بخش ها جهت اطمینان از اینکه سیاست ها و برنامه های آنها یک اثر مثبت بر سلامت دارند، می باشد. این امر می تواند با تسهیل همکاری میان ذینفعان درباره مناسب ترین اقداماتی که توسط هریک انجام می شود، به بهترین نحو حاصل شود.
• نقاط چندگانه ورود به برنامه ریزی و پیاده سازی همانطور که توسط مثال ها در بخش زیر نشان داده شده اند، ضروری می باشند. با اینحال نیاز به هماهنگی گلی اقدام وجود دارد.
• مشکلات سلامت ممکن است گروه های اصلی را بیش از سایر گروه ها تحت تأثیر قرار دهد. با اینحال، راه حل این مشکلات تغییر ارزش ها و ساختارهای اجتماعی را شامل می شود. این وظیفه جامعه یعنوان یک کل است که مراقب همه اعضای خود باشد.
• سلامت افراد . گروه ها یک نتیجه ترکیبی از اقدامات بهداشتی خود آنها و تأثیر محیط های فیزیکی و اجتماعی که آنها در آن زندگی، کار، عبادت و بازی می کنند می باشد. یک تعامل میان افراد و محیط های اطراف آنها وجود دارد. محیط ها، شامل مکان ها و اشیاءها، یک تأثیر فیزیکی و روانی بر سلامت افراد دارند.
• بمنظور برخورداری از سلامت بهینه، مردم فرصت هایی را جهت رفع نیازهای فیزیکی، روانی، اجتماعی و روحی نیاز دارند. این امر در محیطی ممکن است که مبتنی بر اصول عدالت اجتماعی و برابری می باشد و در آن روابط بر احترام متقابل و مراقبت بجای قدرت و شرایط ساخته می شوند.
• اقدامات مراقبت های بهداشتی، حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری، ارتقاء سلامت را تکمیل می کنند. رویکردهای جامع، یک ترکیب راهبردی از احتمالات مختلف برای عمل را شامل خواهند شد. مشارکت معنادار مردم در توسعه و عملیاتی کردن سیاست ها و برنامه ها برای آنها در تحت تأثیر قرار دادن تصمیماتی که بر سلامتشان تأثیر می گذارند، ضروری می باشد.
نحوه کار با مدل ارتقاء سلامت جمعیت: برخی احتمالات
جهت عملیاتی کردن این مدل، متصور ساختن آن بصورتی که بسیاری از مکعب های داخلی، که هریک یک طرح اولیه بالقوه برای اقدام را ارائه می دهد، را شامل شود، کمک کننده می باشد. درحالیکه این مدل ممکن است بصورت ایستا پدیدار شود، زمانیکه بعنوان یک ابزار برنامه ریزی استفاده می شود پویا می شود. سازمان ها ممکن است این مدل را از نقاط ورودی مختلفی بکار بگیرند. برای مثال، می توان با عامل تعیین کننده سلامتی آغاز کرد که تحت تأثیر قرار دادن راهبرد عملی که مورد استفاده قرار می گیرد یا سطحی که اقدام در آن صورت می پذیرد، مورد هدف قرار می گیرد. بطور متناوب، این مدل می تواند جهت برنامه ریزی یک محدوده جامعی از اقدامات درباره موضوعات در حال ظهور سلامت یا موضوعات مرتبط با سلامت یک گروه اولویت خاص استفاده شود.
مثال1.اگر شما بخواهید بر عوامل تعیین کننده بهداشت تمرکز کنید
مجتمعاً، ذینفعان باید به محدوده کاملی از عوامل تعیین کننده سلامت در اتخاذ یک رویکرد سلامت جمعیت بپردازند. با اینحال، سازمان های خاص ممکن است بخواهند بر عوامل تعیین کننده خاصی تمرکز کنند. این مثال نشان می دهد که چگونه این مدل می تواند جهت شناسایی احتمالات برای تحت تأثیر قرار دادن عوامل تعیین کننده مختلف استفاده شود:
برای مثال: دولت ها می توانند تأثیرات سلامت اقدامات سیاست پشتیبانی درآمد را ارزیابی کنند.
برای مثال: کلینیک های عمومی می توانند خدمات کمک های اولیه را در دسترس خانواده های جوان قرار دهند.
برای مثال: والدین می توانند محیط های خانوادگی را ایجاد کنند که به کودکان در یادگیری توسعه روابط اجتماعی مثبت کمک می کنند.
برای مثال: صنعت می تواند اثرات فناوری های در حال ظهور را بر روی شرایط کاری بررسی کند و می تواند گزینه های ارتقاء دهنده سلامت را اتخاذ کند.
مثال2. اگر شما بخواهید بر موضوع خاصی از سلامت تمرکز کنید.
این مثال به شما نشان می دهد که چگونه این مدل می تواند بمنظور مداخله در یک حالت جامع در حوزه ای از سلامت تغذیه ای بکار گرفته شود.
برای مثال: بخش کشاورزی می تواند اطلاعاتی در مورد هزینه سبذ غذایی مغذی را به سیاستگذارانی که برنامه های پشتیبان درآمد را توسعه می دهند، ارائه دهد.
برای مثال: گروه های زنان می توانند برای گروه های پشتیبان جامعه برای مادران شیرده حمایت کنند.
برای مثال: مدارس و محل کار می توانند غذاهای مغذی را در دسترس بوفه های خود قرار دهند.
پرداختن به مسائل سلامتی گروه های در معرض خطر
در پرداختن به سؤال در مورد خطر، هم در نظر گرفتن ریسک فاکتورها و هم در نظر گرفتن شرایط خطر مهم می باشد. ریسک فاکتورها عناصر و الگوهای رفتاری هستند که به مهیا ساختن افراد برای سلامتی ضعیف تر تمایل دارند. شرایط خطر شرایط معمول می باشند که در افراد بر آنها کنترل کمی دارند یا کنترلی ندارند و شرایط شناخته شده ای در تحت تأثیر قرار دادن شرایط بهداشتی می باشند. یک مثال از شرایط خطر می تواند محله محرومی باشد که در آن مسکن زیر استاندارد می باشد، تسهیلات تفریحی کمی وجود دارد، روحیه اجتماعی ضعیف است و احساس خطر و ناامنی وجود دارد. شرایط خطر معمولا نتیجه سیاست عمومی می باشند و از طریق اقدام جمعی و اصلاح اجتماعی بهتر می شوند.
مدل ارتقاء سلامت جمعیت می تواند به بحث خطر از سه طریق کمک کند:
• بحث را جدا از انتقاد قربانی انتقال دهد و اقدامی را در محدوده کاملی از عوامل و شرایطی که سلامتی را تعیین می کنند فرا بخواند.
• یک ابزار تحلیلی در کمک به توسعه یک تصویر واضح تر از مواردی که بیشتر تحت خطر هستند ارائه دهد. چه کسانی هستند؟ افرادی که بواسطه شرایط اقتصادی و اجتماعی خودشان جدا شده اند و دسترسی به منابع و فرصت ها جهت مشارکت در جوامع خودشان ندارند. افرادی با مهارت های زندگی کم و در نهایت افرادی که حس می کنند کنترل کمی بر زندگی و محیط خود دارند. افرادی که بدلایل مختلف درگیر سبک های زندگی منفی می باشند و افرادی که به مراقبت های اولیه مناسب و خدمات بهداشتی پیشگیری کننده دسترسی ندارند.
• یک ابزار برنامه ریزی را فراهم می سازد و ممکن است جهت پرداختن به موضوعات سلامتی در گروه های شناسایی شده در معرض خطر که در مثال بعدی توضیح داده می شوند استفاده شود.
مثال3: اگر شما بخواهید بر یک گروه در معرض خطر تمرکز کنید.
این مدل ممکن است جهت پرداختن به مسائل سلامتی در گروه های در معرض خطر مثل پیشگیری از ایدز استفاده شود.
برای مثال. اقدام جامعه پشتیبان برای برقراری برنامه های تبادل سوزن سرنگ
برای مثال. هیأت آموزش می تواند اطمینان دهد که رابطه جنسی سالم در برنامه درسی مدارس گنجانده شده است.
برای مثال.جوامع می توانند فرصت هایی را برای آزمایش HIV و قابل دسترس تر کردن توصیه هایی در مورد آن فراهم سازند.
برای مثال. کمپین های بازاریابی اجتماعی می توانند آگاهی اهمیت اقدامات جنسی امن را مرتفع سازند.
پیاده سازی مدل ارتقاء سلامت جمعیت
درحالیکه بخش قبلی نشان داد که چگونه مدل ارتقاء سلامت جمعیت می تواند جهت شناسایی راهبردهای اقدام بالقوه مورد استفاده قرار بگیرد، توضیح نداد که چگونه تصمیمات مرتبط با راهبردهایی که انتخاب می شوند اتخاذ می شوند و نقش های مورد نیاز در پیاده سازی راهبردهای مختلف را بیان نکرد.
مدل ارتقاء سلامت جمعیت توضیح می دهد که چه میزان اهرم برای تحت تأثیر قرار دادن سلامت خارج از بخش سلامت قرار دارند. بنابراین، سازمان هایی که در بخش سلامت هستند به اتخاذ تعدادی از نقش ها نیاز خواهند داشت. درحالیکه آنها هنوز جهت فراهم ساختن خدمات مستقیم در قالب منابع مالی، دانش و فناوری مورد نیاز خواهند بود، بطور فزاینده در فرض گرفتن یک نقش "مؤثر" در جاییکه نقش آنها کار با بخش هایی می باشد که برنامه ها و سیاست هایشان بر سلامت مردم تأثیر دارد، مورد نیاز خواهند بود.
مدل ارتقاء سلامت جمعیت نشان می دهد که چگونه یک مجموعه جامع از راهبردهای اقدام جهت بهبود سلامت مورد نیازمی باشند. درحالیکه مدل ارتقاء سلامت جمعیت می تواند جهت شناسایی اقدامات خاص مورد استفاده قرار بگیرد، همچنین در نشان دادن اینکه چگونه اقدامات می توانند در توسعه یک راهبرد اقدام جامع ترکیب شوند، کمک کننده می باشد. چنین راهبردی اغلب همکاری سازمان هایی که در طیفی گسترده از بخش ها کار می کنند را نیاز دارد. برای مثال "آینده روشن تر" و اقدام اولیه توسعه فرزند که برای بهبود سلامت کودکان و خانواده هایشان طراحی شده است درجه بالایی از همکاری بین بخشی را شامل شد و از طیف گسترده ای از ابزار سیاستی مثل اعتبار مالیات فرزند استفاده کرده است. همچنین فرصت هایی را برای مشارکت عمومی مبتنی بر گسترده در تصمیم گیری (مثل تنظیم اهداف سلامت کودک) ایجاد کرده است.(سیارک)
