موارد منع لاپاراسکوپی
طاهره مصطفویدر۱۴۰۳/۲/۱۸
عمل جراحی لاپاروسکوپی روشی است که در آن برشهای کوچکی در دیواره شکم داده میشود و ابزارهای مربوطه از طریق ورودیهای خاص طراحی شده، واردبدن میشوند. روش با کمک یک دوربین مشاهده خواهد شد که همچنین از طریق یکی از این دهانهها وارد خواهد شد. روش لاپاروسکوپی مختلف وجود دارند مثل برش ماهیچه پیلور، قرار دادن لوله تغذیه، لاپاراتومی اکتشافی، تثبیت معده، برداشتن رحم و تخمدان، برداشتن کلیهها، بریدن و برداشتن کیسهی صفرا، قولون برداری و غیره.
موارد منع لاپاراسکوپی مربوط به بيماراني میشود که حس همکاري و حرفشنوی ندارند، داراي انعقاد غیرقابل اصلاح، نارسایی شدید احتقانی قلب، نارسایی تنفسی، ضربهی مشکوک، پریتونیت (التهاب صفاق) منتشر و تورم روده هستند. اگر آسیت (آبآوردگی شکم) وخيم وجود داشته باشد، پاراسنتز (عمل سوراخ کردن و زه کشي يک حفره به کمک عمل جراحي) با حجم زیاد میتواند بهعنوان گام اولیه در لاپاراسکوپی انجام شود. وجود برش لاپاراتومی قبلی ممکن است باعث تغییر اجباری در محل ورود هميشگي تروکار ايجاد کند، یا ممکن است موجب انجام نپذيرفتن يا منع عمل گردد. اکثر جراحان، لاپاراسکوپی را براي افراد با شرایط بیماری از پیش موجود توصیه نمیکنند. بیماران مبتلا به بیماری قلبی و بيماري انسداد مزمن ريوي نباید بهعنوان یک نامزد خوب برای لاپاروسکوپی در نظر گرفته شوند. لاپاراسکوپی نیز ممکن است براي بیمارانی که عمل جراحی قبلی در ناحیه شکم داشتهاند مشکلتر باشد. افراد مسن ممکن است در معرض خطر عوارض بیهوشی عمومی همراه با پنوموپریتونیوم (دميدن گاز دیاکسید کربن در شکم) باشند. لاپاراسکوپی قطعاً برای جراحی در بیماران مبتلا به بیماری قلبی ریوی با توجه به عواقب ناشی از دمیدن گاز و طولانیتر بودن مدتزمان عمل، خطرناک است.
پریتونیت التهاب صفاق با منشأ نامشخص
بیماران مبتلا به پریتونیت (التهاب صفاق) منتشر مخصوص هنگامی است که علت نامشخص است. از عوارض نادر جراحیهای با حداقل تهاجم این است که میتواند به ناراحتي صفاق منجر میشود. دیاکسید کربن بهعنوان یک محرک صفاقی که منجر به احتقان عروق در بیماران تحت لاپاروسکوپی میگردد، شناخته میشود. از علائم شديد اين بيماري تب، افزایش ضربان قلب و تنفس، گرفتگی عضلات شکم، استفراغ آشکار میباشد که اگر درمان نشود گاهی اوقات به پریتونیت شدید منجر میشود.
بیماری قلبی
موقعیت ترندلنبرگ عمیق و پنوموپریتونیوم (دميدن گاز دیاکسید کربن در شکم) باعث افزایش فشار شکمی و جمع دیافراگم میشود و تجديد هوا را مشکلتر میکند. همچنين بعد از مشکل تهویه، دیاکسید کربن بیشازحد در خون و جذب دیاکسید کربن مورد استفاده برای پنوموپریتونیوم میتواند به بینظمی در ضربان قلب منجر شود.
بارداریهای پیشرفته
روند لاپاروسکوپی، بهویژه در منطقه تحتانی شکم، در نزدیکی رحم باردار بهسختی انجام میگیرد
آسیت ها ِیا آبآوردگی شکم
عوارض جراحی با حداقل تهاجم به علت بیماریهای پیش کلیوی، کبدی و کلیوی است. در آسیت امکان بهدرستی دیده شدن اعضاي شکم وجود ندارد و انجام عمل لاپاروسکوپی به دلیل تجمع مایع دشوار میگردد. در آسیت بزرگ حجم پاراسنتز میتواند بهعنوان گام اولیه در لاپاراسکوپی (لوئیس و همکاران، 1999) انجام پذيرد.
فشار خون بالا
بیماران مبتلا به فشار خون بالا ممکن است به دلیل قرار دادن میله تروکار خونریزی بیشتری داشته باشند. علاوه بر این، آنها تمایل دارند که در حین تشریح معمول شکمی خونریزی بیشتری داشته باشند که ناشی از رگهای خونی کناری که ممکن است در میدان دید کمی باشند و عمل را نا امن سازند.
عوارض
مهمترین صدمات از سمت جراحات وارده از میله تروکار به هم رگهای خونی و یا روده کوچک یا بزرگ ایجاد میشوند. در شروع کار میله تروکار معمولاً کورکورانه وارد میشود. درحالیکه این صدمات بسیار کم هستند، عوارض مهمی میتواند رخ دهد. آسیبهای عروقی میتواند در زمان خونریزی رخ دهد که ممکن است تهدیدکننده زندگی باشد. آسیب به روده میتواند موجب یک التهاب صفاق با تأخیر شود. ). برخی از بیماران دچار سوختگی ناشی الکتریسیتهای شوند که توسط جراحان که در حال کار با الکترود ایجاد میشود و به بافتهای اطراف سرایت میکند. صدمات و آسیبهای ناشی میتواند منجر به ایجاد سوراخ در اندامها شود و باعث التهاب صفاق شود.
بسیاری از بیماران مبتلا به اختلالات ریوی موجود ممکن است نتوانند پنوموپریتونئوم (گاز در حفره شکمی) را تحمل کنند، در یک نتیجه پس از تلاشهای اولیه در روش لاپاروسکوپی نیازمند تبدیل به جراحی باز میشوند.
همه کربندیاکسیدی که از طریق برش در طول عمل جراحی به داخل حفره شکم واردشده نمیتواند خارج شود. این گاز تمایل به افزایش دارد و هنگامیکه مقدار کربن دیاکسید در شکم افزایش یابد، دیافراگم (عضله که شکم از حفره قفسه سینه جدا میکند و باعث تسهیل تنفس میشود) را هل میدهد و میتواند فشار بر عصب فرنیک وارد کند . اختلالات انعقادی و چسبندگی متراکم (بافت هم بند جای زخم) از اعمال جراحی قبلی شکم ممکن است در برابر جراحی لاپاروسکوپی باعث افزایش خطر شود و نسبت به این روش موارد منع مصرف مطرح میگردد.)
کروین، در1995 اظهار داشت که منع اولیه برای بیوپسی کبد، اختلال انعقادی با تمایل به خونریزی از محل بیوپسی است و همچنین اظهار داشت که فشار گاز دمیده شده میتواند حجم تنفسی در هر دقیقه را کاهش دهد. دی،در2000 نشان داد که معاینه لاپاراسکوپی در بیمارانی که بیماری در آنها را میتوان با عمل جراحی لاپاراتومی پاسخ داد یا حیواناتی که زندهبودن در معرض خطر است، منع مصرف دارد. ابزار گرانقیمت، طولانیتر بودن زمان عمل و درنتیجه آن وارد شدن فشار زیاد به بیمار از معایب این روش تشخیصی است.
سیم فروش و همکاران در2004 پیشنهاد کردند که انجام لاپاراسکوپی توسط جراحان ماهر با عوارض قابلتوجهی همراه نیست، هرچند در مرحله یادگیری عوارض بیشتری ممکن است رخ دهد که بهتدریج کاهش یافتهاند. عوارض حدود 4٪ و میزان مرگومیر 0.03٪ گزارش میشود. عوارض لاپاروسکوپی شامل چند بخش مهم است: کسانی که در معرض قرار دادن سوزن ورس میله تروکار و در مرحله تزریق هوا قرار میگیرند، شامل عوارضی همانند عوارض عروقی که با استفاده از برخی وسایل جراحی توسعهیافته میشوند و آن دسته از عوارضی که در مرحله خارج کردن لوله تروکار که شامل عوارض عروقی رخ داده است (شایعترین) رخ داده میشود، انسداد رگ به دلیل حبابهای گاز، افت فشار خون، اختلالات ریتمیک قلبی، کاهش اکسیژن بافت، افزایش کربن اکسید در خون، زیاد شدن اسیدیته بافتها، مکیدن به وسیله هوا، وجود گاز در سینه، وجود هوا در بافت پیوندی، تزریق هوا، نفخ زیرپوستی، آسیب احشایی، آسیب محیط عصبی، عوارض روده و افزایش کراتینین. آشنایی با روش و توجه دقیق به اقدامات پیشگیرانه بهترین راه برای پیشگیری از عوارض و کاهش آنها را در روش لاپاروسکوپی (بهعنوان عمل جراحی باز) است. اگرچه هرگونه عارضه ممکن است رخ دهد، ولی در تشخیص و درمان بهموقع از اهمیت زیادی برخوردار است.