علائم بیماری ام‌اس

ام‌اس (MS) بیماری خود‌ایمنی است که اثر آن روی سیستم اعصاب مرکزی بروز پیدا می‌کند. برای پیشگیری از این بیماری حداقل تاکنون راه‌حل قطعی پیدا نشده است، اما علائمی مثل مشکلات بینایی، خستگی بیش از حد، لکنت‌زبان و دیگر اختلالات می‌تواند نشانه‌ای از بروز بیماری باشد.

دکتر حسین دلاور کسمایی، متخصص مغز و اعصاب، یکی از شایع‌ترین علائم این بیماری را علائم حسی و حرکتی عنوان می‌کند و تشخیص زودهنگام را راهی برای کنترل این بیماری می‌داند.(سیارک)

زمانی که محیط ژن‌ها را بیدار می‌کند

ام‌اس یک بیماری خود‌ایمنی است و چیزی که باعث می‌شود مهار خود‌ایمنی بدن کم شود، استرس‌ و اضطراب‌های زیادی است که فرد با آنها درگیر می‌شود. البته گاهی گفته می‌شود استرس نقشی در بروز این بیماری ندارد، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد انواع اختلالات عصبی می‌تواند روی سیستم خود‌ایمنی تاثیرگذار باشد. بنابراین کاهش میزان استرس و اضطراب‌های فرد می‌تواند در مهار این اختلال تاثیرگذار باشد. انجام ورزش‌های مرتب نیز علاوه بر کمک به کاهش استرس، به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها موثر است.
ژنتیک و محیط در بیماری ام‌اس تاثیرگذار هستند. در صورت وجود زمینه ژنتیک، فاکتورهای محیطی بسیاری ممکن است دست به دست هم دهند تا سیستم ایمنی بدن را به اشتباه با رشته‌های عصبی در سیستم عصبی مرکزی درگیر کنند. بنابراین اگر شرایط محیطی فراهم باشد، کسی که از نظر ژنتیک نیز شرایط را داشته باشد، به این بیماری مبتلا می‌شود.

منظور از محیط، تغذیه نامناسب، مصرف نیترات زیاد به شکل غیرمستقیم، مواد نگهدارنده مواد غذایی، کمبود ویتامین D، آلودگی هوا، وارونگی هوا در فصل‌های سرد سال و تنفس گاز بنزین‌های نامرغوبی است که در بسیاری از وسایل نقلیه استفاده می‌شود. تاثیر امواج الکترومغناطیس نیز گرچه در مورد این بیماری به طور مشخص ثابت نشده، اما قرارگیری در معرض این امواج بی‌شک عوارض جانبی خواهد داشت.

چه زمانی باید نشانه‌ها را جدی گرفت؟

بیماری ام‌اس علائم مختلفی ایجاد می‌کند و یکی از شایع‌ترین آنها علائم حسی است.

کاهش حس یا تغییراتی که در حس‌های بدن به وجود می‌آید، مثل احساس گزگز یا مور مور شدن دست و پا از علائم شایع ام‌اس است. افت دید و بینایی یا ایجاد دوبینی علامت شایع دوم ام‌اس است که ممکن است دوره طولانی داشته باشد و درمان آن زمان‌بر است. علائم حرکتی مثل ضعیف شدن یک سمت بدن، عدم تعادل و به وجود آمدن اختلالات ادراری از علائم دیگر بروز ام‌اس است. ضعف هر دو پا و علائم حسی دور شکم که به صورت نواری ایجاد می‌شود نیز از نشانه‌های پراکنده ام‌اس در بدن هستند.

با وجود این علائم افراد بسیاری به پزشک مراجعه می‌کنند و از خواب رفتن پا یا ایجاد گزگز می‌گویند و بیم بروز ام‌اس دارند. باید توجه داشت بروز چنین علائمی به صورت موقت یا برای مثال ایجاد تاری چشم در حد چند دقیقه، نمی‌تواند نشانه ابتلا به این بیماری باشد. این علائم باید مدتی طول بکشد. برای مثال علائم گذرایی که جوانی با آن درگیر می‌شود، نشانه قطعی از وجود یک بیماری یا اختلال نیست و حتی شاید علامتی از بیماری دیگری باشد. اگر علامتی تکرار شد و مدت طولانی (حداقل 24 ساعت) ادامه داشت، لازم است برای تشخیص علت آن به پزشک مراجعه کرد. از طرف دیگر هنگامی که علائم ام‌اس بروز پیدا می‌کند، اگر بیماری چند روز یا حتی تا یک ماه دیرتر یا زودتر تشخیص داده شود، تفاوتی در روند درمان ندارد و شرایط اورژانس نیست. به همین دلیل گفته می‌شود تا زمانی که نشانه‌ها ادامه پیدا نکرد و مداوم نیست، جای نگرانی وجود ندارد. البته باید توجه داشت علامت غیرعادی که ماندگاری دارد، باید پیگیری شود و این علامت شاید نشانه بیماری ام‌اس یا بیماری‌های دیگر باشد.

اهمیت کنترل به‌موقع ام‌اس

امروز برای کنترل ام‌اس راهکارهایی وجود دارد که بسیار موثر است و اکنون بیشتر بیماران درگیر سال‌ها بدون مشکل زندگی می‌کنند، فقط نوع خاصی از این بیماری وجود دارد که تقریبا راه‌حلی برای کنترل آن وجود ندارد و در بیشتر موارد می‌توان از گسترش بیماری ام‌اس جلوگیری کرد.

موضوع نگران‌کننده این است که گاهی بیماران مبتلا به ام‌اس با انتخاب درمان‌هایی مثل طب سوزنی، گیاهی و سنتی روند درمان را به تعویق می‌اندازند، در حالی که این بیماری نیاز به درمان‌های دارویی و تحت نظر متخصص مغز و اعصاب دارد.

نکته مهم این است که فرد مبتلا به ام‌اس به پزشک متخصص و متبحر مراجعه کند و با توجه به شرایط خود و مرحله‌ای از بیماری که در آن قرار دارد، داروهای مورد نیاز را مصرف کند. در این زمان نقش پزشک در تعیین نوع دارو و میزان آن پررنگ می‌شود و می‌تواند در کنترل روند بیماری تاثیرگذار باشد. بنابراین ام‌اس بیماری قابل کنترلی است که فرد می‌تواند تا بیست سال یا حتی تا پایان عمر هم بدون کوچک‌ترین مشکلی با آن زندگی کند.

رژیم غذایی مناسب برای کنترل ام‌اس

نقش مواد غذایی و رژیم غذایی در کنترل ام‌اس بسیار مهم است. رژیم غذایی کم‌چرب با میوه‌ها و سبزیجات تازه و خوراکی‌هایی مثل بادام تازه، عسل طبیعی، ماهی و دیگر مواد مقوی طبیعی انتخاب‌های مناسبی برای افراد مبتلا به ام‌اس به شمار می‌رود. میزان ویتامین D دریافتی بدن در مبتلایان به ام‌اس اهمیت زیادی دارد و لازم است افراد به میزان کافی ویتامین D دریافت کنند و سطح ویتامین D دریافتی بدن دو بار در سال بررسی شود. یکی از مهم‌ترین منابع دریافت ویتامین D نور خورشید  و در مرحله بعد مصرف به اندازه مکمل‌های تامین‌کننده این ویتامین در بدن است.(سیارک)