دندان‌های شکسته قابل ترمیم هستند
طاهره مصطفویدر۱۴۰۳/۲/۱۸(سیارک) : دندان‌های ما آسیب‌پذیرتر از آن است که تصور می‌کنیم. گاهی بدون آن که بدانیم دندان مان بر اثر پوسیدگی آسیب‌پذیر شده است و بسادگی بر اثر خوردن یک تکه کوچک ته دیگ می‌شکند. در مورد کودکان نیز به بهانه‌های ساده‌تری ازجمله بازی و جست‌و‌خیز‌های کودکانه و ضربه‌های حین شیطنت چنین اتفاق‌هایی می‌افتد تا جایی که این ضربه‌ها ممکن است به خروج دندان شیری یا دائمی کودک از دهان منجر بشود.
البته بسیاری به اشتباه تصور می‌کنند حفظ و ترمیم دندان‌های شیری که قرار است جای خود را به دندان‌های دائمی بدهند، اهمیت چندانی ندارد. در حالی که این دندان‌ها تا زمان رویش دندان‌های دائمی باید به‌طور سالم در جای خود نگه داشته شوند، چون تامین فضای لازم برای رویش دندان‌های دائمی، تکمیل مراحل رشد و تکامل صورت، جویدن و هضم غذا و بیان صحیح حروف در کودک از طریق همین دندان‌های شیری صورت می‌گیرد.
دکتر لیلا صدقی، جراح دندان در پاسخ به این پرسش که چه عواملی در شکستن دندان‌ها شیوع بیشتری دارد توضیح می‌دهد: عمده‌ترین عامل موثر در شکستن دندان‌ها ضربه است. البته دندان عصب کشیده شده نیز به علت آن که دیگر آب‌رسانی به آن صورت نمی‌گیرد، شکننده می‌شود و با کوچک‌ترین فشار (مثلا خوردن آجیل یا ته دیگ و...) خواهد شکست .
وی درباره شرایطی که می‌توان دندان شکسته عصب کشی شده را نگه داشت، می‌افزاید: اگر خط شکستگی دندان عصب‌کشی شده زیر لثه نرفته باشد و بتوان با افزایش طول تاج دندان آن را نگه داشت، حفظ و ترمیم دندان ممکن می‌شود. ولی اگر این شکستگی پایین رفته باشد باید دندان را خارج کرد .
وقتی از پوسیدگی دندان تان بی اطلاع هستید
شاید در برخی موارد تعجب کنید که چطور ممکن است دندان تان آن قدر آسیب‌پذیر باشد که در حین خوردن غذا بسادگی بشکند .به گفته دکتر صدقی، چنین شکستگی‌هایی معمولا بر اثر پوسیدگی‌های بین دندانی اتفاق می‌افتد که با چشم قابل دیدن نیست و صرفا باید این پوسیدگی‌ها هر پنج یا شش ماه یکبار از طریق عکسبرداری و چکاپ‌های دوره‌ای دندانپزشکی بررسی شود تا این پوسیدگی از زیر پیشروی نکند و دندان را نشکند. (سیارک)
این دندانپزشک تاکید می‌کند: در بسیاری موارد این پوسیدگی‌ها حتی بدون نیاز به عصب کشی قابل رفع هستند. نکته مهم آن که باید هر شش ماه یکبار از دندان‌ها عکس گرفته شود تا با تشخیص زودهنگام پوسیدگیا، دندان‌ها دچار شکستگی‌های ناگهانی یا عصب‌کشی نشوند؛ چرا که از عوارض بعدی عصب‌کشی خرد شدن دندان‌هاست.
ضربه‌های خرد‌کننده دندان
ضربه شدید به دندان‌های شیری (بر اثر بازی کودکان یا ...) و شکستن یا لق شدن آنها از جمله اتفاقاتی است که زیاد می‌افتد و ممکن است باعث آسیب به دندان‌های دائمی شود .
حال اگر دندان کودک یا حتی بزرگسال بر اثر ضربه بشکند برای حفظ و ترمیم دندان شکسته چه باید کرد؟
این دندانپزشک در پاسخ می‌گوید: اگر دندان بر اثر تصادف یا حین بازی در بچه‌ها به طور کامل خارج شود به والدین توصیه می‌کنیم دندان را در شیر یا ماست کم‌چرب نگه دارند یا در محیط دندان حفظ کنند و بسرعت به دندانپزشک مراجعه کنند. با مراجعه به دندانپزشک و گرفتن عکس رادیولوژی، وضعیت رویش دندان دائمی جانشین و دندان‌های مجاور بررسی و کنترل شده و برای ترمیم دندان شکسته اقدام می‌شود .
دکتر صدقی هشدار می‌دهد: هرچه طول زمان مراجعه به دندانپزشک بیش از نیم ساعت طول بکشد، احتمال پیوند دوباره دندان به استخوان کمتر می‌شود. اما در این فاصله، نگهداری دندان در محیط دهان و در واقع بزاق توصیه می‌شود؛ چرا که در این محیط، بافت دندانی امکان حیات بیشتری دارد و امکان ترمیم مجدد آن بیشتر فراهم است.
وی با تاکید بر این که در بیشتر موارد، دندان‌های شکسته شده‌ای که در شرایط مناسب و بسرعت به مراکز دندانپزشکی رسانده شوند قابل ترمیم هستند، می‌گوید: اگر عصب دندان شکسته شده باز نشده باشد بدون نیاز به عصب کشی قابل ترمیم است و اگر به عصب آسیب وارده شده باشد، پس از عصب کشی دندان شکسته ترمیم می‌شود .
کمک‌های اولیه برای دندان ضربه دیده
آرامش خود را حفظ کنید و به هیچ وجه دندان را دور نیندازید.از هر گونه دستکاری سطح دندان خودداری کنید.دندان را از قسمت تاج آن بگیرید. با آب بشویید و آن را سرجایش در دهان فرد قرار دهید و هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنید. برای این کار دقت کنید سطوح خارجی و داخلی دندان به طور صحیح قرار گیرد.
پس از این که دندان را در محل خود قرار دادید، با انگشت و به ملایمت لبه‌‌های لثه را فشار دهید و تکه‌ای گاز یا پارچه تمیز مرطوب روی دندان بگذارید.در صورتی که به هر دلیل امکان قرار دادن دندان در جای خودش وجود ندارد باید بسرعت آن را داخل یک لیوان شیر کم چرب قرار دهید و به دندانپزشک مراجعه کنید.
به هیچ وجه نباید دندان را داخل دستمال کاغذی یا پارچه خشک قرار دهید؛ چرا که دستمال سبب از دست رفتن آب الیاف دندانی و در نتیجه مرگ آنها می‌شود.باید توجه داشته باشید مهم‌ترین عامل موفقیت در جوش خوردن دوباره دندان داخل استخوان فک، آن است که هرچه سریع‌تر در جای خودش قرار گیرد. با گذشت هر دقیقه، میزان موفقیت کاهش می‌یابد.
کاشت مجدد دندان کنده شده
پس از رسیدن به دندانپزشک، او بافت اطراف محل حفره دندان را بی‌حس می‌کند و سپس به آرامی لخته خون تشکیل شده در محل حفره را با یک محلول استریل، مانند محلول بی‌حسی یا محلول سرم فیزیولوژیک شست وشو می‌دهد و سپس دندان را - که آن هم قبلا توسط یک محلول سترون کاملاً شسته شده است - در درون حفره قرار می‌دهد و سپس با استفاده از یک رشته سیم دندان را در محل خود ثابت می‌کند.
برای این کار، دندان را به دندان‌های اطراف خود می‌بندند و حداقل یک دندان در هر طرف دندان صدمه دیده باید همانند پایه برای بستن دندان به کار برود. به این ترتیب، پس از یک تا دو هفته، دندان ثبات و استحکام خود را با حفظ حیات بافت‌های نگهدارنده آن باز خواهد یافت. چنانچه پس از گذشت یک ماه، دندان علائم مرگ بافت عصبی ـ عروقی را نشان ندهد، ترمیم بخوبی انجام شده و حتی به عصب‌کشی نیز نیاز نخواهد بود.
