کارآفرینی کوچک
طاهره مصطفویدر۱۴۰۳/۲/۱۸کارآفرینی کوچک (بازار کوچک) امروزه یکی از روشهای رایج رشد و توسعهی اجتماعی است. دلیل این امر تا حد زیادی به فعالیتهای بانک گرامین (Grameen) (یا دهکده) در بنگلادش و موسس آن یعنی محمد یونس برمیگردد که بعد از اینکه او و بانک در سال 2006 توانستند جایزهی صلح نوبل را بگیرند توانست به شهرت بینالمللی برسد. اگرچه کارآفرینی کوچک سالها قبل از تاسیس بانک گرامین هم وجود داشت، اما پروفسور یونس توانست بیشتر از پیش توجه عموم و رسانه را به خود جلب کند، و این ایده که کارآفرینی کوچک روش موثری برای کاهش فقر در دنیای کشورهای جنوب است به صورت کلی پذیرفته شد. از آن زمان به بعد، روش کارآفرینی کوچک در بسیاری از کشورها بکار گرفته شد، مخصوصا در کشورهای غربی.
کارآفرینی کوچک به تجارتهای کوچکی گفته میشود که افراد کم درآمد آن را انجام میدهند اما برخلاف تجارتهای کوچک دیگر، سازمانهایی مثل بانک گرامین، سازمانهای غیر دولتی و مذهبی، آژانسهای دولتی و تعاونی به آنها کمک میکنند و برای شروع کاّر به این افراد مشاوره و وام میدهند، که این وامها اغلب نرخ بهرهی ترجیحی دارند. با فراهم کردن بودجهی اولیه برای شروع بکار و همچنین حمایتهای فنی میتوان گفت که کارآفرینی کوچک یکی از اشکال سرمایهگذاری اجتماعی است که فرصت مشارکت در رشد و توسعه را برای مردم کم درآمد فراهم میکند. همچنین آنچه را که به عنوان فعالیت اقتصادی در نظر گرفته میشود را با مداخلهی اجتماعی ترکیب میکند، و به دلیل نقشی که در کاهش فقر دارد، اغلب با رشد و توسعهی اجتماعی در ارتباط است.
وامهایی که برای سرمایهگذاری در کارآفرینی کوچک ارائه میشود "اعتبار کوچک" یا "سرمایه کوچک" نام دارد و گاهی اوقات به آن "وام کوچک" هم میگویند. با اینکه اصطلاح "اعتبار کوچک" اغلب با شروع تجارتهای کوچک در ارتباط است، اما اصطلاح "سرمایهی کوچک" را برای اشاره به وام دادن به مردم کم درآمد برای اهداف مختلف مثل پیشرفت و تکامل، خرید وسایل کشاورزی، پرداخت هزینههای مدرسه، میزبانی از جشن نامزدی یا برای رفتن به سفرهای زیارتی هم استفاده میکنند. برخلاف اعتبار کوچک، که با نرخهای ترجیحی به صورت وام ارائه میشود، وام سرمایهی کوچک اغلب نرخ بهرهی بالایی دارد. اما، این تفاوتها اغلب واضح و روشن نیستند و اغلب میتوان این اصطلاحات را بجای یکدیگر استفاده کرد. اگرچه اعتبار کوچک اغلب با کارآفرینی کوچک در ارتباط است، اما اصطلاح "سرمایهی کوچک" در این مقاله بیشتر برای اشاره به تمام اشکال اعتباری که در اختیار مردم کم درآمد و خانوادههای آنها قرار داده میشود، بکار برده خواهد شد.
در اصل، سرمایهی کوچک در ابتدا برای بودجهای که به شروع تجارتهای کوچک اختصاص داده میشد بکار میرفت، اما ارتباط آن با کارآفرینی کوچک قطع شده است. این امر باعث شد که تعدادی از سازمانهای غیرانتفاعی به صورت نهادهایی رشد کنند و در ازای وثیقه، برای اهداف مختلف به مردم کم درآمد وام بدهند و سپس آنها وام خود را پرداخت کنند. آنهایی که اعتقاد دارند که اعتبار کوچک در کل برای تاسیس تجارتهای کوچک و دیگر طرحهای تولیدی بکار گرفته میشود نگران این موضوع هستند که سرمایهی کوچک تبدیل به یک تجارت شود، و ادعا میکنند که اینکار موجب سوء استفاده از مردم کم درآمد شده و بازاری مالی برای وامهای بدون پشتوانه ایجاد میکند که موجب افزایش بدهکاری و رشد فقر میشود. از طرف دیگر، سازمانهای بین المللی زیادی هستند که از این رشد و تحول پشتبانی میکنند و معتقدند که وامهای تجاری روش موثری برای کمک به افراد فقیر هستند و موجب تزریق اعتبار بین جوامع فقیر میشوند. (سیارک)
در بخش دوم مقاله دربارهی این تحولات و مشکلات برخواسته از آنها صحبت خواهیم کرد.ابتدا با مرور تکامل تاریخی کارآفرینی کوچک در کشورهای جنوبی شروع میکنیم و نشان میدهیم که برنامههای وامدهی دولتی و آگاهانه که باعث رساندن مواد اولیه به کشاورزان کوچک میشوند چگونه مورد حمایت سازمانهای غیرانتفاعی مثل بانک گرامین قرار گرفتند. سپس در مورد انواع برنامههای کارآفرینی کوچک و سرمایهی کوچک صحبت میکنیم و تجاری شدن سرمایههای کوچک نیز بررسی میشود. در بخش دوم مقاله به این ادعا توجه میشود که کارآفرینی کوچک روش موثری برای کاهش فقر است و انواع نقدهای وارد بر کارآفرینی کوچک و سرمایهی کوچک که در سالهای اخیر شدت گرفتهاند نیز بررسی میشوند. در نهایت با در نظر گرفتن اینکه چگونه کارآفرینی کوچک و اعتبار کوچک را میتوان به شکل موثرتری برای ارتقای تحولات اجتماعی بکار گرفت از کل مطالب نتیجهگیری میکنیم.این مقاله ادامه دارد ترجمه itrans.ir