آیا هر کسی که دو زبان بلد است، یک دوزبانه محسوب میشود؟ آیا ممکن است شما در تمام طول عمر دوزبانه باشید؟
اگر شما فقط به یک زبان صحبت کنید، احتمالا فکرمیکنید که بسیار نرمال هستید و کسانی که به بیش از یک زبان صحبت می کنند استثنا هستند یا دستکم در اقلیت بهسر میبرند. درواقع درست عکس این قضیه صادق است. سهچهارم از کل مردم دنیا شامل بسیاری از افراد در ایالاتمتحده و بریتانیا، دوزبانه یا چندزبانه هستند. این تک زبانهها هستند که در اقلیت به سر میبرند.
البته دوزبانی ممکن است معناهای متفاوتی داشته باشد و تمام دوزبانهها هر دو زبان را در یک سطح صحبت نمیکنند. به عنوان مثال، پس از 11 سپتامبر 2001، دوزبانهها به تماسهایی از سوی دولت آمریکا پاسخ دادند که در مورد افرادی بود که میتوانستند به هر دو زبان انگلیسی و عربی صحبتکنند. اما برخی مهارتهایی داشتند که به اندازه کافی خوب نبود. برخی هم به هر دو زبان، فصیحانه سخن میگفتند اما قادر نبودند هیچکدام را بخوانند یا بنویسند. معلوم شد، برخی دیگر دارای مهارت کامل در یکی و توانایی محدود در امر ترجمه به ، یا ترجمه از ، دیگری بودند.
اغلب زمانی اتفاق میافتد که در آغاز زندگی در یک خانه به دو زبان سخن گفته میشود. والدین گاهی به هر دو زبان با بچهها سخن میگویند، برخی اوقات یکی از والدین از یک زبان و دیگری به زبانی دیگر صحبت میکند. همچنین چیز دیگری وجود دارد که زبانشناسان آن را دوزبانی "افزودنی" مینامند و آن هنگامی است که شما یک زبان را بعدها به زبان موجود اولیه میافزایید. به روشنی با یادگیری یک زبان در مدرسه، شما میتوانید چنین کاری انجام دهید. یا ممکن است والدین شما مثلا به ارمنستان نقل مکان کنند زمانی که شما کوچک هستید و شما زبان ارمنی یاد میگیرید در عین حالی که زبان انگلیسی را در خانه توسعه میدهید.(سیارک)
همچنین ظرفیت یک دوزبانه ممکن است کمرنگ شود، برای مثال زمانی که شما به کشوری جدید میروید و زبان اکثریت جایگزین زبان اصلی میشود. ما این را دوزبانی "کاهشی" مینامیم و اغلب در خانوادههای مهاجران دیده میشود. به عنوان مثال ممکن است شما بشنوید که والدین با فرزند خود به زبانِ کشور قبلی سخن میگویند در حالی که فرزند به انگلیسی پاسخ میدهد. در این مثال، کودک زبان اولیه خود از مخزن را کاهش میدهد. این تقریبا زود آغاز میشود. حوالی دو و نیم سالگی، یک کودک دوزبانه شروع به انتخاب در استفاده از زبان میکند و معمولا به نفع زبان اکثریت جهتگیری می کند. به کوانگ کوچولو فکر کنید که از ویتنام به ایالاتمتحده نقل مکان کرده است. او فرمانهای مادربزرگش زمانی که با او به زبان ویتنامی صحبت میکند را انجام میدهد و حتی ممکن است به آنها در زبان ویتنامی پاسخ دهد اما نه در حضور دوستانش! او تصمیم گرفته است که انگلیسی زبانی است که او بیشترین استفاده را از آن میبرد و مهارت هایش در زبان ویتنامی محو میشود. این زبان دوباره میتواند زنده شود و او زبان ویتنامی را سریعتر از کسی که میخواهد از صفر شروع کند دوباره فرامیگیرد اما زحمت زیادی خواهد برد.
والدین عموما نگراناند که فرزندشان اگر در معرض زبانهای مختلف قرار گیرد گیج خواهد شد. آنها نیازی نیست که نگران باشند. لحظاتی وجود دارند در پیشرفت زبان یک کودک که میتواند سبب اضطراب برای والدین و دیگر بزرگسالان در زندگیشان شود اما ثمرات استفاده از دو زبان بجای یک زبان در خانه بسیار بیش از مضرات آن است. بچهها در توانایی تبدیل علائم یعنی انتقال مداوم میان دو سیستم شگفتانگیزند. آنها گاهی هر دو را باهم مخلوط میکنند اما به سرعت فرامیگیرند که هر زبان را به شکلی مناسب بکار برند. (سیارک)
خانوادههای مهاجرانی که میخواهند فرزندانشان، زبان به ارثرسیده از اجتماعشان را در کنار انگلیسی حفظ کنند باید به شکلی خودآگاهانه بر روی آن کار کنند. بچهها بندرت شانس این را دارند که زبان بهارثرسیده را در مدرسه یاد بگیرند بخصوص اگر فرانسه یا اسپانیایی نباشد و زبانی کمتر آموخته شده نظیر سوئدی یا تاگالوگ باشد. بنابراین برخی اجتماعات برنامههای زبانی ویژهای بعد از ساعت مدرسه یا روزهای یکشنبه دایر میکنند تا به زنده ماندن زبان کمک کنند. دوزبانه بودن در کودکی به معنای دوزبانه بودن در تمام طول عمر نیست.
دوزبانی با آموزش دوزبان، رویکردی به آموزش کودکانی که زبانی به غیر از انگلیسی صحبت میکنند، یکی نیست. نیروی محرکِ آموزش دوزبانی، کمک به دانشآموزانی است که موضوعات مدرسه را از طریق زبان مادریشان همزمان با آموزش زبان انگلیسی فرامیگیرند. به دلایل بسیاری، چنین برنامههایی بسیار مناقشه برانگیز بوده است.
در سالیان اخیر، آموزش به دو زبان محبوب گشته است و بنظر نویدبخش است. برنامههای دو زبان به بچههای تک زبان شانسی پیشنهاد میکند تا به دو زبان صحبت کنند و تکالیفشان را انجام دهند (یکی از آن زبانها همیشه زبان اکثریت است) و بنابراین دوزبانی افزایشی را به پیشبرند. هم بچههای زبان اکثریت و هم بچههای زبان اقلیت می توانند در کلاس درس دوزبانه شوند جایی که آنها با یکدیگر میآموزند و یه یکدیگر کمک میکنند.
البته دلایل مهمی برای شهروندان جدید کشورهای انگلیسیزبان، هم بزرگسالان و هم کودکان وجود دارد که انگلیسی را بیاموزند. اما همچنین دلایل مهمی برایشان وجود دارد تا زبانی که در آغوش مادرانشان آموختهاند را حفظ، پرورش و تقویت کنند. در ایالاتمتحده و شاید در کشورهای دیگر، شهروندان جدید گاهی بهشدت تشویق میشوند تا بهگونهای مشارکت کنند که گویا از نگهداشتن زبان مادریشان بازماندهاند. ترجمه itrans.ir