آخرین لیست منتشر شده توسط OECD سازمان همکاری و توسعه اقتصادی 10 کشور با بالاترین میزان تحصیلات را نشان می دهد. ایران با 11 میلیون مدرک دانشگاهی (تقریبا 14%) در این لیست قرار ندارد.

10. لوکزامبورگ با 42.86 درصد

9. نروژ با 43.02 درصد

8. فنلاند با 43.60 درصد

7. استرالیا با 43.74 درصد

6. ایالات متحده با 45.67 درصد

5. انگلستان با 45.96 درصد

4. کره جنوبی با 46.86 درصد

3. ؟؟ با 49.90 درصد

2. ژاپن با 50.50 درصد

1. کانادا با 56.27 درصد

نکته جالب درمورد کشور اول، کانادا با 56% تحصیلکرده در رتبه اول قرار دارد. طبق آمار رسمی سال 2016 در کانادا 7.5 میلیون مهاجر زندگی می کنند که حدود 21% از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. طبق آمار سال 2019 بیشترین مهاجر کانادا بین سن 25 تا 29 سال برای تحصیل در بالاترین مقاطع دانشگاهی وارد کانادا شدند. با این امار کانادا با سواد ترین کشور جهان است؟!

در این بین اما شغل‌هایی هم است که هنوز بازار کار آنها اشباع نشده و تحولات اخیر کشور کسب و کار آنها را توسعه بخشیده. مثلا طرح تحول سلامت و افزایش بودجه سلامت کشور ظرفیت‌های جدیدی در رشته‌های مرتبط با پزشکی ایجاد کرده است. در دوران پسابرجام تعداد گردشگرانی که وارد کشور می‌شوند به طرز محسوسی افزایش یافته و گاهی هتل‌ها در مناطق گردشگرپذیر از ماه‌ها قبل رزرو می‌شود.

این یعنی مشاغلی مثل راهنمایان گردشگران خارجی می‌توانند درآمد خوبی داشته باشند. ما در ادامه هفت شغلی را که پیش بینی می‌شود در حال حاضر و آینده نزدیک بازار کاری خوبی دارند فهرست کردیم. با این حال اما رقم‌های نجومی قرارداد فوتبالیست‌ها یا درآمد خواننده‌ها را از یک شب اجرای کنسرت که سرانگشتی حساب می‌کنیم می‌بینیم الان نان در سلبریتی شدن است.

1. داروسازی

رشته داروسازی ممکن است جذابیت‌های پزشکی و دندانپزشکی را از دید خیلی‌ها نداشته باشد اما در عوض مزایایی دارد که می‌توان به عنوان یک شغل خوب و پولساز روی آن حساب کرد. دوره داروسازی عمومی 207 واحد است و حداقل 6 سال طول می‌کشد اما دانشجویان داروسازی بعد از گذراندن 140 واحد به شرط داشتن معدل بالا می‌توانند کارت انجمن داروسازان را دریافت کنند و به عنوان قائم مقام مسئول فنی داروخانه‌ها مشغول کار شوند.

بعد از فارغ التحصیلی هم فرصت‌های شغلی متعددی مثل تاسیس داروخانه و فعالیت در کارخانه‌های داروسازی پیش‌روی آنها قرار دارد. سرانه مصرف دارو هم که درست یا غلط بسیار بالاست و این عملا به نفع داروسازان است. کمتر از یک سال پیش رئیس سازمان غذا و دارو اعلام کرده بود سرانه مصرف دارو در ایران 50 دلار در سال است. این گردش مالی 4 میلیارد دلاری ظرفیت‌های قابل توجهی را درون خود دارد. البته از این نکته هم نباید گذشت که هزینه تاسیس داروخانه بسیار بالاست. میزان سود داروخانه‌ها از فروش محصولات تولید داخل 30 درصد و داروهای وارداتی 5 تا 12 درصد است. در حال حاضر حدود 12 هزار داروخانه در سراسر کشور وجود دارد.(سیارک) 

2. دندانپزشکی

دندانپزشکی از آن رشته‌های پر درآمد است که داوطلبان کنکور از دوران دبیرستان برای قبولی در آن برنامه‌ریزی می‌کنند. همین حالا 20 هزار دانشجوی دندانپزشکی در 66 دانشکده مشغول تحصیل هستند و پیش بینی می‌شود تا سال 1400 تعداد دندانپزشکان ما به 50 هزار نفر برسد. این یعنی با توجه به جمعیت 80 میلیونی کشور، حداقل در مناطق محروم همچنان ظرفیت و بازار کار برای این شغل وجود دارد.

البته دانشجویان این رشته برای تبدیل شدن به یک دندانپزشک عمومی باید 217 واحد درس بخوانند که همین حداقل 6 سال طول می‌کشد (دانشجویان مهندسی به طور متوسط 140 واحد می گذرانند) بعد هم به شرط گذراندن طرح اجباری خدمت در مناطق محروم، می‌توانند مطب تاسیس کنند. تجهیزات دندانپزشکی قیمت‌های بالایی دارد اما در عوض درآمد آن هم دندانگیر است.

البته، اگر کسی متخصص باشد هم طبعا درآمد بالاتری دارد. در حال حاضر تعداد دندانپزشکان عمومی ایران حدود 18 هزار نفر تخمین زده می‌شود اما متخصصان این رشته فقط 3 هزار نفر است. یعنی تقریبا به ازای هر 27 هزار ایرانی یک متخصص دندانپزشکی وجود دارد و همین شانس آنها را برای کسب درآمد بالا می‌برد.

3. طب فیزیکی و توانبخشی

کلینیک‌های فیزیوتراپی و طب فیزیکی و توانبخشی در سال‌های آینده بازار کارشان سکه خواهد بود. دلیل این مسئله هم رشد سریع جمعیت سالمند ایران است. گفته شده نرخ رشد جمعیت سالمند کشور چهار برابر نرخ رشد جمعیت است. همین حالا بیش از 7 درصد جمعیت کشور بالای 60 سال سن دارند. این جمعیت انبوه نیاز به خدمات فیزیوتراپی و توانبخشی را افزایش می‌دهد.

در عین حال مشاغل پشت میزی هم افزایش پیدا کرده و آسیب‌های ناشی از آن منجر به نیاز کشور به متخصصان طب فیزیکی می‌شود. در دنیا هم نیاز به این شغل در حال رشد است. یک وب سایت آمریکایی، فیزیوتراپیست را دومین شغل در حال رشد سریع دنیا در سال 2017 دانسته.

میانگین درآمد شاغلان این بخش در سال 2017 بیش از 85 هزار دلار بوده. البته تاسیس مطب فیزیوتراپی شرایط خاصی دارد، مثلا این که برای تاسیس در مراکز استان 6 سال و در شهرستان‌ها 3 سال سابقه کار مورد نیاز است.

4. راهنمای گردشگر

با توجه به افزایش آمار ورود گردشگران به کشور به خصوص در شهرهای گردشگرپذیر همچون شیراز و اصفهان بازار تورلیدرها به خصوص راهنمای توریست‌های خارجی بسیار داغ شده است. راهنمای گردشگر یا تورلیدر شخصی است که با آشنایی و تسلط کامل بر نقاط گردشگری یک شهر از جمله اماکن تاریخی، بازارهای تجاری، جاذبه‌های طبیعت و ... خصوصیات و تاریخچه مربوط به این اماکن را برای گردشگرانی که به آن محل سفر می‌کنند، توضیح داده و معرفی کند.

علاوه بر تورلیدرهای داخلی که حوزه کاری‌شان گردشگرانی هستند که بین شهرهای کشور سفر می‌کنند، برخی تورلیدرها هم وظیفه اطلاع رسانی و معرفی جاذبه‌های گردشگری و مدیریت سفر گردشگران خارجی از جمله برنامه‌ریزی زمانی برای گردش در شهر، رزرو هتل و ... را بر عهده می‌گیرند و می توانند با آشنایی با یکی از زبان‌های خارجی، مرجع خوبی برای توریست‌های خارجی باشند. به خصوص در سال‌های اخیر که با توجه به ترمیم چهره ایران در سطح بین الملل آمار ورود گردشگران خارجی به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است.

از سال 92 تا 95، حدود 20 میلیون گردشگر وارد ایران شده و بیش از 32 میلیارد دلار معادل 128 هزار میلیارد تومان درآمد برای صنعت گردشگری به وجود آورده است. درآمد تورلیدرها به نسبت میزان فعالیت روزانه‌شان رقم قابل اعتنایی می‌شود. به خصوص تورلیدرهای مسافران خارجی به دلار پول می‌گیرند و به ریال خرج می‌کنند.

5. مترجمی زبان‌های خاص

با ورود کشورهای غیر انگلیسی زبان مثل چین و روسیه به بازارهای اقتصادی ایران، نقش مترجمان این زبان از اهمیت بیشتری برخوردار شده است، به طوری که اکنون بسیاری از شرکت‌های بازرگانی نیاز به برقراری ارتباط با کشورهای اقتصادی مانند چین و امارات از طریق مترجمان زبان نیاز دارند، به خصوص زبان چینی که از سرسختی و ناملموس بودن آن برای مردم دیگر کشورها، علاقه کمتری به فراگیری آن وجود دارد.

به خصوص چینی‌ها که به واسطه خوی ملی گرایانه خود کمتر زبان انگلیسی می آموزند، بازار بسیار مناسبی برای مترجمان زبان چینی در کشورمان به وجود آورده‌اند. همین حالا قیمت ترجمه 250 کلمه از زبان چینی به فارسی 59 هزار تومان و هزینه ترجمه از فارسی به چینی 89 هزار تومان است. (برای زبان انگلیسی کمتر از 6 هزار تومان است.)

به طور کلی زبان‌های کشورهای آسیای شرقی به واسطه این که قدرت‌های نوظهور اقتصادی محسوب می شوند، منبع درآمد مناسبی برای ایرانیان مترجم زبان است. از جمله زبان‌هایی هم که مغفول مانده و آینده ای چشمگیر را انتظار می کشد، مترجمی زبان هندی است. رشد همه جانبه کشور هند و توجه نکردن بازار ایران به این کشور توسعه یافته باعث شده ورود شرکت‌های هندی و برقراری ارتباط با ایران در آینده‌ای نزدیک بتواند بازار کار گسترده‌ای را برای مترجمان زبان هندی فراهم آورد.

6. برنامه نویس و توسعه‌گر وب

رشد تکنولوژی و فراگیر شدن استفاده از موبایل، فضای مجازی و تغییر چشمگیر سبک زندگی مردم در مدت کوتاه باعث شده تا برنامه نویسی و ارائه خدمات تحت وب بازار کار خوبی را برای مهندسین کامپیوتر فراهم آورد. از برنامه نویسی نرم افزارهای موبایلی اندروید تا طراحی وب سایت‌های ارائه خدمات اینترنتی برای شرکت‌ها، نهادها و استارتاپ‌های گوناگون باعث رشد چشمگیر شغل برنامه نویسی شده است.

فراگیری علم برنامه‌نویسی با توجه به گستردگی آموزشگاه‌هایی که در این حوزه مشغول به فعالیتند، نیازی به تکمیل تحصیلات در رشته مهندسی کامپیوتر ندارد. هر چند فارغ التحصیلان این رشته آشنایی بیشتری با این حوزه داشته و از فرصت‌های شغلی بیشتری نسبت به کسانی که این دانش را در آموزشگاه‌های غیردانشگاهی آموخته‌اند، دارند. اما شما می‌توانید با هر مدرک دانشگاهی با شرکت در آموزشگاه‌های متعدد این رشته آن را فرا بگیرد و وارد بازار کار گسترده آن شوید.(سیارک) 

رشد استارتاپ‌ها که بخشی اعظم آنها در حوزه فناوری فعالیت می‌کنند، یکی از عوامل توسعه‌ای شغل شده چرا که اکثریت قریب به اتفاق استارتاپ‌ها نیاز به یک تیم برنامه نویسی و متخصص شبکه دارد. بر اساس اطلاعات سایت ایران تلنت، درآمد یک برنامه نویس از ماهانه 2.5 تا 10 میلیون تومان است.

7. مشاورین و مدیران مالی

پیشروی سیاست‌های اقتصادمحور در جهان و به خصوص در کشور ما و تشکیل بازارهای گسترده سرمایه باعث شده تا هر شرکت، نهاد و سازمانی برای ادامه فعالیت نیاز به مشاورین مالی داشته باشد. کسانی که بر حوزه مدیریت، سرمایه تسلط داشته و بتوانند شرکت‌ها را در سرمایه گذاری در حوزه‌های سودآور راهنمایی کنند.

شاغلین این حوزه وظایف متعددی مانند کنترل هزینه، قیمت گذاری، پیش بینی سود، اندازه گیری بازده مورد نظر پروژه‌ها، مدیریت دارایی‌ها، مدیریت منابع مالی و ... را بر عهده دارند. تعداد بالای شرکت‌های سرمایه گذاری، بانک‌ها، کارگزاران بورس و ... موجب شده تا علاوه بر مشاوره مالی در شرکت‌ها، بازار کار گسترده‌ای پیش‌روی مدیران مالی باشد. ضمن این که با توجه به آگاهی این اشخاص از ریزه‌کاری‌های سرمایه گذاری مناسب درآمد آنها را بسیار بالا برده است. چرا که علاوه بر حقوق دریافتی خود از محل کار می‌توانند با دانش خود تولید سرمایه کنند و وضعیت مالی شخصی خود را به طرز چشمگیری بهبود بخشند.

مدیران مالی ضمن فعالیت به عنوان مشاورین مالی می‌توانند به عنوان حسابدار نیز مشغول به کار شوند. بر اساس گزارش‌های سایت ایران، ثلث میانگین درآمد ماهانه یک مدیر مالی 5 میلیون تومان است و این رقم ممکن است تا 7 میلیون تومان هم برسد.منبع:اقتصاد نیوز

20. ویتنام

زیبایی های طبیعی ویتنام قابل شمارش نیست. ویتانم کشوری سرسبز با منظره های بینظیر است.

19. کرواسی

شهرهای تاریخی کرواسی سالانه پذیرای تعداد بیشماری توریست است. 

18. ایرلند

از افسانه تا واقعیت در ایرلند، 

17. نروژ

کشور آبشار، شفق قطبی و یخچال های طبیعی 

16. پرو

کویر بی پایان، کوهستان های پر برف  

15. سوئیس

شما نمی توانید از زیبایی حرف بزنید و از سوئیس خارج شوید. 

14. فنلاند

یکی از زیباترین کشورهای اروپایی

13. هندوستان

از هندوستان با نام "Marmite" یاد می شود کشوری که شما یا عاشقش هستید یا از آن متنفرید. هندوستان از از فرهنگی زیباترین کشور دنیاست. 

12. مکزیک

خانه یک تمدن کهن، معابد قدیمی، مکان های بسیاری برای کاوش دارد. 

11. اسلوونی

کوچک اما قوی، مردم مهمان نواز، کوهستان ها، ساحل دریا و ... 

10. ولز

ولز کشور کوه و جنگل، بسیار از کاربران از زیبایی های این کشور گفته اند. 

9. ایالات متحده آمریکا

امریکا کشوری بزرگ است و بسیار سخت است از زیبایی های طبیعی آن در چند خط سخن گفت، اگر به این کشور سفر کردید حتما به "پارک ملی گرند کنیون" سری بزنید. 

8. ایسلند

سواحل سیاه، کوه های آتشفشانی ایسلند را بین 10 کشور زیبای دنیا قرار داده است. 

7. انگلستان

کشور میهن پرستان، انگلستان در رتبه 7 قرار دارد. 

6. اندونزی

کشور کوه های زیبا و میراث قدیمی 

5. آفریقای جنوبی

تنها کشور آفریقایی این لیست، به وسعت فرانسه و اسپانیا با هم و به همان اندازه زیبا 

4. ایتالیا

هیچ کشوری به اندازه ایتالیا دارای مکان های دیدنی نیست. تاریخ و افسانه در شهرهای این کشور موج می زند. 

3. نیوزیلند

مقاوم سوم در اختیار یکی از زیباترین کشور های دنیاست، نیوزیلند دارای تپه های سرسبز کوهستان های زیبا و جزایر ناب است. 

2. کانادا

در یک رقابت نزدیک کانادا مقام دوم را کسب کرده است. کوهستان ها و مناظر بینظیر این کشور بسیار دیدنی هستند. 

1. اسکاتلند

در نهایت زیباترین کشور جهان اسکاتلند است. سواحل بکر و دست نخورده، قلعه های دیدنی و مناظر چشم نواز این کشور

مزیت رقابتی مولفه ای است که باعث برتری یک شرکت بر رقبا می شود. برای مثال دسترسی به منابع طبیعی، نیروی کار ارزان، موقعیت استراتژیک، دسترسی به تکنولوژی روز و ...

وقتی شرکتی به مزیت رقابتی پایدار برسد دیگر قابل رقابت نیست. برای رسیدن به مزیت رقابتی پایدار لازم نیست شرکت بزرگ باشد یا حتی خدمات خوبی داشته باشد.

برای اینکه یک شرکت دارای مزیت رقابتی باشد باید 4 ویژگی زیر را داشته باشد

• با ارزش باشد
• کمیاب باشد
• غیرقابل تقلید باشد
• غیرقابل جانشین باشد

چند روش برای رسیدن به مزیت رقابتی نیز در زیر آورده شده است

• در شرکت نوآوری وجود داشته باشد
• پاسخگویی به مشتریان خیلی مهم است
• کیفیت در حد بالا

3 نمونه از شرکت های ایرانی برای بررسی انتخاب کردیم که آیا این شرکت ها توانسته اند به مزیت رقابتی پایدار دست پیدا کنند یا هنوز نه

مثال اول شرکت نوپای اسنپ است که به تازگی در خدمات حمل و نقل سر و صدای زیادی کرده است.

اسنپ در بخش کارآفرینی یا حداقل اشتغال کاذب بسیار موفق بوده است، آیا اسنپ برای مشتری جذابیت دارد؟

اسنپ از 4 ویژگی اصلی مزیت رقابتی هیچ کدام را ندارد ولی چرا محبوب است؟

پاسخ این پرسش خیلی ساده است. اسنپ خدمات را ارزان و آسان ارائه می دهد. دیگر نیازی به گشتن دنبال شماره آژانس یا چانه زنی سر قیمت با راننده تاکسی ندارید. مشتری ها جذب این ویژگی شدند ولی این ویژگی به آسانی قابل تکرار است، اگر شرکت دیگری قیمت ارزانتر یا ماشین های بهتری داشته باشد آیا بازهم اسنپ مسافر خود را خواهد داشت؟

اسنپ تلاش خوبی برای ایجاد نوآوری، بالابردن کیفیت و پاسخگویی مناسب به مشتریان انجام می دهد و امیدواریم در این کار موفق باشد ولی متاسفانه نمی تواند زیاد روی مزیت رقابتی پایدار حساب کند و همیشه در رقابت سخت با شرکت های مشابه خواهد بود.

شرکت بعدی دیجی کالا است، شاید کمتر کسی باشد که نام دیجی را نشنیده باشد، البته بیشتر مشتریان نیز چیزی در مورد سابقه کاری شرکت و چرا شرکتی با نام دیجی کالا باید کاسه و بشقاب بفروشد آگاهی ندارد.

دیجی کالا یک فروشگاه اینترنتی بزرگ و قدیمی است. از شیر مرغ تا جان آدمیزاد نیز در آن پیدا می شود. آیا دیجی توانسته به مزیت رقابتی پایدار دست پیدا کند؟

دیجی کالا واقعا با ارزش است، غیر از نرم افزار، سخت افزارها، شرکت های مختلف، پرسنل، انبار و محصولات دیجی دیگر برند شناخته شده ای می باشد.

آیا دیجی کالا کمیاب است؟ شاید کمترین فروشگاهی بتواند این حجم محصولات را ارائه دهد، از نوع قراردادهای این شرکت کاملا مشخص است که سعی می کند کمیاب باشد. حتی کرمان موتور از طریق دیجی لوازم یدکی می فروشد.

دیجی کالا غیرقابل تقلید نیست، فروشگاه اینترنتی ایده خیلی نابی نیست و به آسانی نیز جایگزین می شود.

دیجی از 4 ویژگی اصلی مزیت رقابتی پایدار، 2 ویژگی را دارد و سخت در تلاش است که این راه را برود ولی متاسفانه ایده فروشگاه اینترنتی به تنهایی نمی تواند یک ایده مزیت رقابتی پایدار باشد. حتی غول فروشگاه های دنیا آمازون هم درحال نوآوری است و با فروش محصولات غذایی می خواهد غیر قابل تقلید باشد.

شرکت بعدی ایران خودرو است. بله ایران خودرو، در مقایسه با اسنپ و دیجی شاید بزرگتر باشد ولی اصلا نوآور نیست و تقریبا به نظر مشتریان هم اهمیتی نمی دهد. کیفیت محصولات هم که کاملا مشخص است.

حالا چرا ایران خودرو توانسته به مزیت رقابتی پایدار دست پیدا کند. ایران خودرو واقعا با ارزش است. کارخانه، نیروی کار زیاد، شرکت های وابسته، ... تعداد خودروسازان داخلی بسیار محدود است و از لحاظ کمیاب بودن بینظر است. ایران خودرو غیرقابل تقلید است هم از لحاظ مالی کسی توانایی رقابت ندارد هم تکنولوژی ساخت و ... شرکت های خودروساز داخلی حتی سالن های رنگ به کیفیت ایران خودرو ندارند.

این موارد بعلاوه بازار انحصاری فروش، قیمت غیر قابل رقابت (بدلیل عوارض خودروهای خارجی) ایران خودرو را یک شرکت با مزیت رقابتی پایدار کرده است. 

حتما شما با خواندن این مقاله تصور می کنید مزیت رقابتی پایدار چیز بدی است و درنهایت باعث افت کیفیت محصول می شود. بهتر است چند نمونه خارجی را نیز بررسی کنیم.

بهترین نمونه یک شرکت با مزیت رقابتی پایدار شرکت اپل است. تقریبا غیر ممکن است جایی بخواهند مزیت رقابتی پایدار را توضیح بدهند ولی نامی از اپل نبرند. حالا چرا اپل؟

در گذشته اپل فقط سیستم های کامپیوتری تولید می کرد و بازار خوبی نیز داشت. امروزه اپل را به عنوان اولین تولید کننده گوشی های تلفن همراه امریکا می شناسیم و از حق نگذریم کیفیت گوشی های اپل واقعا عالی است. حالا چقدر محدودیت دارد و از نظر امکانات با چند نسل قبل گوشی های اندرویدی هم نمی تواند برابر کند اصلا مهم نیست. این شرکت مشتری های وفاداری دارد که هرچیزی اپل تولید کند را می خرند. این تعریف دقیق "مزیت رقابتی پایدار" است. 

تیم های ملی ایران و مراکش، طی قرعه کشی ابتدای جام، در گروهی بسیار سخت قرار گرفته اند و با وجود تیم های بزرگی چون اسپانیا و پرتغال در گروه شان، از شانس کمی برای صعود به مرحله حذفی مسابقات برخوردار هستند، اما پیروزی ایران در مقابل مراکش، اتفاقی بود که خوش بین ترین هواداران ایرانی هم به سختی می توانستند تصور کنند و این می تواند شروعی بر یک شگفتی برای تیم ملی ایران باشد. این در حالی است که تیم ملی مراکش در سوی دیگر عملکرد فوق العاده ای در مرحله انتخابی داشت و در تمام طول مسابقات دروازه خود را بسته نگاه داشته بود و حالا با این شکست، تیم با انگیزه مراکش کار بسیار دشواری برای صعود به مرحله بعدی در پیش خواهد داشت.

احسان حاج صفی، که در این بازی در پست مدافع چپ بازی می کرد، در حالی که پنج دقیقه از وقت های تلف شده گذشته بود، با ارسالی زیبا به روی دروازه حریف باعث شد تا عزیز بو هدوز، دروازه خودی را با یک ضربه سر باز کند. ضربه سری که منیر محمدی، دروازه بان مراکشی ها را تسلیم کرد و نتوانست برای بسته نگاه داشتن دروازه اش کاری صورت دهد.

آخرین پیروزی تیم ملی ایران در جام جهانی به سال 1998 باز می گردد. پیروزی ای که در مقابل تیم ملی آمریکا، نصیب ایران شد. یاران کارلوس کی روش و کادر فنی اش که پس از بیست سال دوباره قادر به نائل آمدن به این مهم شده بودند، سر از پا نمی شناختند و به قدری احساساتی شده بودند که دوست نداشتند زمین را ترک کنند و پس از گذشت مدت زمانی طولانی بود که در نهایت پس از در آغوش کشیدن یکدیگر و شادی کردن، زمین را ترک کردند.

کارلوس کی روش، که کمک مربی گری سر الکس فرگوسن و نیز سرمربی گری تیم باشگاهی رئال مادرید را در کارنامه خود دارد در این خصوص عنوان کرد: «برنامه ما از اولین دقایق بازی این بود که بازیکنان مراکشی را از لحاظ روحی تضعیف کنیم. برای رسیدن به این مهم، باید تمامی بازیکنان خوب و خلاق این تیم را به شدت تحت فشار می گذاشتیم و امکان بازی سازی و گلزنی را از آن ها می گرفتیم، که خوشبختانه، بازیکنانم به خوبی از پس این کار بر آمدند. نخستین بازی در هر تورنومنتی که باشد سخت و دشوار و نفس گیر است این بازی که جای خود دارد. اما بازی زیبایی بود. بازی فوق العاده ای بود.

بو هدوز که مسبب اصلی شکست تیم اش بود، با چشمانی اشک بار زمین را ترک کرد و بسیار ناراحت بود. این دومین اتفاق ناخوشایندی بود که در این هفته برای فوتبال مراکش رخ داد. آن ها برای میزبانی رقابت های 2026 نیز کاندید شده بودند که موفق به دستیابی به آن نشدند.

هروه رنار، در نشست مطبوعاتی پس از این بازی عنوان کرد: «بازیکنان ام در شرایط روحی بسیار بدی هستند و ما شکست خوردیم، اما کسی جز ما مقصر این شکست نیست. ما در برابر تیمی بازی کردیم که در بیشتر اوقات بازی مشغول به دفاع بود و نتوانستیم از موقعیت های خود برای به ثمر رساندن گل بهره بگیریم، در نهایت هم همین مسئله مسبب اصلی این شکست دلخراش برای ما شد. کسی جز ما مقصر این شکست نیست و من خود را نیز مسئول آن می دانم. اما حالا باید خود را برای دو بازی دیگری که در پیش داریم آماده کنیم.»

گذشته از تمامی این صحبت های و غم ها و شادی هایی که این مسابقه برای دو طرف به همراه داشت، نمی توان از عملکرد فوق العاده خوب بازیکنان با استعداد مراکشی هم غافل شد. بازیکنانی که بنا به صلاح دید هروه رنار به خوبی در پست های مختلف قرار گرفته بودند. نکته ای که در خصوص این بازی حائز اهمیت است و جای تعجبی برای ما ندارد، عملکرد فوق العاده خوب خط دفاعی هر دو تیم است که قادر بودند در تمام طول رقابت های انتخابی دروازه خود را بسته نگاه دارند، با این تفاوت که ایران تنها در بازی خود در مقابل سوریه، به دلیل اشتباهات فردی در خط دفاعی دروازه خود را باز شده دید. البته نا گفته نماند که مراکش هم در طول رقابت ها یک گل دریافت کرد، اما عملکرد کلی خط دفاعی این تیم در هشت بازی انتخابی برای جام جهانی، فوق العاده بوده است.

در بیشتر اوقات بازی، این تیم ملی مراکش بود که توپ و میدان را در اختیار گرفته بود و حملات خود را بیشتر از سمت راست تدارک می دید، جایی که احسان حاج صفی، برای ایران از آن دفاع می کرد. این استراتژی هروه رنار، می رفت تا در ابتدای نیمه اول جواب دهد، جایی که نوردین آمبرابات، توانست حاج صفی را از پیش رو بردارد و توپ را روی دروازه ارسال کند، ارسالی که نهایتاً با ضربه سر یونس بلهندا از نزدیکی دروازه به بیرون رفت.

یکی از نکاتی که سبب این برتری قاطع مراکشی ها نسبت به بازیکنان تیم ملی ایران شود، محرومیتی بود که فیفا برای هافبک دفاعی این تیم سعید عزت الهی در نظر گرفته بود و ایرانی ها از این لژیونر مشغول در روسیه خود محروم بودند که سبب شد تا هافبک خلاق و بازی ساز مراکشی ها، مبارک بوسوفا، خط دفاعی ایران را به شدت تحت فشار قرار دهد و مراکش به این خاطر می توانست حملات پر تعدادی روی دروازه ایران داشته باشد.

همین فشار حملات مراکشی ها می رفت تا در دقیقه نوزدهم بازی، آن ها را پیروز میدان کند، زمانی که مهدی بن عطیه یک شوت سنگین روانه دروازه ایرانی ها کرد و علیرضا بیرانوند، دروازه بان تیم ایران، به خوبی از پس مهار این توپ بر آمد و دروازه تیمش را بسته نگاه داشت. به زودی مشخص شد که کارلوس کی روش، دقیقاً همین استراتژی دفاع و ضد حمله را برای تیمش در نظر گرفته است، زمانی که تنها دو دقیقه پیش از سوت پایان بازی، سردار آزمون، مهاجم ایرانی ها، می رفت تا دروزاه حریف را در موقعیتی تک به تک باز کند که همانند بن عطیه ناکام ماند. ضربه ای که سردار آزمون روانه دروازه مراکشی ها کرد با دفع منیر محمدی همراه شد و علیرضا جهانبخش هم نتوانست در ریباند این توپ را به تور دروازه برساند.

در نیمه دوم اما از فشار تیم مراکش کاسته شده بود و دیگر توان اولیه را نداشته و بازی به ثباتی نسبی رسیده بود، اما باز هم در این نیمه موقعیتی خطرناک نصیبشان شد که حکیم زیچ، ضربه ای روانه دروازه تیم ایران کرد، که با واکنش خوب علیرضا بیرانوند همراه شد. پس از آن و در دقایق پایانی بازی بود که بن هدوز آن گل به خودی را زد و پس از بیست سال شادی زائد الوصفی برای ایرانی ها به ارمغان آورد.

در نیمه نخست بازی، رونالدو دو بار قادر به باز کردن دروازه اسپانیا شد، اما در دقایق ابتدایی نیمه دوم بازی، نتیجه زحمات رونالدو با دو گلی که اسپانیا طی سه دقیقه به ثمر رساند، می رفت تا بر باد رود. اما این تمام ماجرا نبود و در نهایت، ناچو فرناندز، با یک شوت فوق العاده زیبا از پشت محوطه جریمه، اسپانیا را سه بر دو پیش انداخت. ضربه ای که پس از اصابت با تیر دروازه، وارد گل شد.

در دقایق پایانی بازی که دیگر کسی انتظار اتفاق به خصوص را نمی کشید، رونالدو، خارج از محوطه جریمه یک ضربه آزاد برای تیم ملی پرتغال به ارمغان آورد. در نهایت هم این خود رونالدو بود که پشت ضربه ایستگاهی ایستاد، و با یک شوت فوق العاده زیبا و فنی دروازه حریف را باز کرد. ضربه ای که داوید د خیا، سنگربان اسپانیایی ها، تنها تماشاگر گل شدن آن بود و کاری از دستش بر نمی آمد.

شرح دو گل نخست رونالدو: در دقیقه چهارم بازی بود که کریستیانو رونالدو، با زیرکی خود یک ضربه پنالتی نصیب تیمش کرد و خود آن را به گل نشاند. پس از آن نیز در همان نیمه اول، شوتی روانه دروازه کرد که با اشتباه عجیب د خیا، وارد دروازه شد.

باید منتظر بازی های روز چهارشنبه و دوشنبه این گروه ماند و دید که آیا تیم های ملی ایران و مراکش شگفتی ساز خواهند شد و یا اینکه همه چیز طبق پیش بینی های اکثر منتقدان و تفسیر گران پیش خواهد رفت؟ به هر حال فوتبال است و هزار اتفاق...

در طی تاریخی که از فوتبال به یاد داریم و با تمامی تورنومنت ها و بازی های مختلفی که تا کنون دیده ایم، بیشتر این بازیکنان بوده اند که از نقشی تأثیر گذار در سرنوشت تیم شان برخوردار بوده و در نهایت همین بازیکنان بوده اند که کشوری یا تیمی را به قهرمانی در رقابت های گوناگون رسانده اند، با این حال بازی ای که بعد از ظهر جمعه در سن پترزبورگ روسیه، میان تیم های ملی مراکش و ایران، مشاهده کردیم، کمی شرایط را تغییر داد و با دیدن این بازی می توان به این نتیجه رسید که تا چه حد یک سرمربی کارکشته و با تجربه می تواند در سرنوشت تیمش مؤثر باشد. همانگونه که کارلوس کی روش طی این سال ها تیم ملی ایران را بدل به سدی محکم در برابر حریفان خود کرده و با پیشرفت چشمگیری که عایدشان شده، فاصله قابل ملاحظه ای با سایر تیم های آسیایی گرفته اند.

تیم ملی ایران بخش اعظم این موفقیت خود را مدیون کارلوس کی روش، سرمربی خود است که بازیکنان این تیم را بدل به یک تیم کاملاً یکپارچه کرده که در جای جای زمین وظایف خود را به خوبی انجام می دهند. ابتدا در سال 2014 بود که ایران با کارلوس کی روش پا به جام جهانی گذاشت و بازی چشم نواز ایرانی ها در برابر نایب قهرمان آن سال، آرژانتین، هنوز در خاطر بسیاری از ایرانی ها مانده است. جام جهانی امسال بار دومی است که تیم ملی ایران به همراه کارلوس کی روش پا به این رقابت ها می گذارد و این در تاریخ فوتبال ایران بی سابقه است.

البته تمامی زحمت های چندین ساله کارلوس کی روش و بازیکنان در بازی روز جمعه در برابر تیم قدرتمند قاره آفریقا، به نتیجه رسید و ایرانی ها توانستند دومین پیروزی خود در این رقابت ها را به دست آورند. عملکرد این تیم در بازی مقابل مراکش به گونه ای بود که به وضوح می توان تدابیر یک سرمربی کارکشته و خوب را در پس بازی بازیکنان دید. همانند یک بوکسور هوشمند، تیم ایران به واسطه خط دفاعی قدرتمند خود توانست حملات مراکشی ها را در دقایق ابتدایی بازی به خوبی دفع کند و این سبب شد به مرور بازیکنان مراکش روحیه و اعتماد به نفس خود را از دست بدهند. همین مسئله بود که مسبب تدارک چند ضد حمله توسط تیم ملی ایران در بازی شد و در نهایت در دقایق پایانی نیمه دوم، این تیم ملی ایران بود که به گل رسید و فاتح این بازی لقب گرفت.

بیشتر از همه این کارلوس کی روش بود که از این پیروزی لذت برد، چرا که ثمره زحمت های خود در طول یازده سال گذشته و در شرایطی دشوار را می دید. او به خوبی تیم ملی مراکش را مورد بررسی قرار داده بود و می دانست که در ابتدای بازی با تمام وجود برای رسیدن به گل حمله خواهند کرد. او در مصاحبه خود پس از بازی گفت: «ما به خوبی از این نکته آگاهی داشتیم که مراکشی ها حملات گسترده ای روی دروازه ما ترتیب خواهند داد و تنها چاره ما این بود که روحیه آن ها را خراب کنیم. برای رسیدن به این مهم هم تنها راهی که به نظر عاقلانه می رسید این بود که تمامی بازیکنان خلاق آن ها را تحت فشار بگذاریم و امکان بازی سازی از آن ها را بگیریم. تنها به این وسیله قادر بودیم آن ها را خسته و کلافه کنیم.»

البته نا گفته نماند که کارلوس کی روش از «مسئولیت پذیری، روحیه و خوش قلبی» بازیکنان خود نیز تشکر کرد و به آن ها مفتخر بود، اما نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که این بازیکنان، به احتمال زیاد اگر، تحت سرمربی گری یک شخص بی تجربه تر قرار می گرفتند، قادر به آفرینش چنین اتفاق های خوشایندی نمی شدند.

کریم انصاری فرد نیز که از بازیکنان خوب تیم ملی ایران و شاغل در لیگ یونان است در مصاحبه پس از بازی خود، کمال تشکر را از سرمربی شان داشت و قدر دان زحمات او بود: «اگر بخواهم صادقانه صحبت کنم، باید بگویم که ما یکی از فوق العاده ترین سرمربی هایی را در اختیار داریم که در حال حاضر در دنیای فوتبال فعالیت می کنند. او با تمام وجودش از ما حمایت می کند. از همان زمانی که پا به تیم ملی گذاشت و طی تمامی این هفت سالی که در کنار ما بوده است، همیشه هوای ما را داشته است. او برای ما می جنگد و راه و مسیر را به ما نشان می دهد. روزی نیست که ما چیز تازه ای از او یاد نگیریم. ما به داشتن او به عنوان سرمربی خود افتخار می کنیم.»

اما از تمامی این صحبت ها که بگذریم و نظری به آینده بیندازیم، ایران دو بازی بسیار دشوار و حیاتی در برابر تیم های ملی اسپانیا و پرتغال پیش رو خواهد داشت. حداقل تا پیش از فرا رسیدن موعد اولین مسابقه که چهارشنبه همین هفته است اما، تیم ملی ایران، صدر نشین گروه بی باقی خواهد ماند. بازیکنان تیم ملی ایران ثابت کرده اند که بسیار بسیار بهتر از آن چیزی هستند که بسیاری فکر می کنند (به خصوص مراکشی ها که حریف را دست کم گرفتند) و در کنار هم همچون سدی استوار، حریفان خود را خسته و آزرده می کنند. به همین خاطر است که حال باید این سؤال را از خود بپرسیم که واقعاً چرا نباید امکان خلق یک شگفتی توسط آن ها وجود داشته باشد؟ شگفتی ای که بیش از همه، پرتغال و اسپانیا را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

و این مرد فوق العاده و مربی سابق تیم باشگاهی رئال مادرید و البته تیم ملی پرتغال، به خوبی همه را متقاعد کرد که او هم همانند سایرین یک انسان عادی است که ثمره زحمات و تلاش های بی وقفه خود را می بیند و به خوبی می داند این دو بازی برای تیمش از چه اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. او در این خصوص گفت: «اگر بازی برابر مراکش، برای ما حکم فینال جام جهانی را داشته باشد، باید بگویم که بازی در برابر اسپانیا، برای ما حکم فینال جام کهکشان ها را دارد.»

سرمربی تیم ملی اسپانیا، در نشست خبری پس از بازی گفت: «توانستیم سه امتیاز به نام خود ثبت کنیم، با این حال بازی بسیار دشواری را تجربه کردیم. بازیکنان ایرانی از قدرت فیزیکی بالایی برخوردار هستند.». البته کارلوس کارواخال در رابطه با بازی ایران بی پرده تر از سرمربی با تجربه خود صحبت کرد. او در این خصوص گفت:

«این بازی فوتبال نبود، شبیه به یک جور خیانت بود.» این عقیده کارلوس کارواخال، مدافع اسپانیایی ها در خصوص سبک بازی تیم ملی ایران بود.

اما بهتر است کارواخال را با بیست هزار ایرانی ای مواجه کنیم که در حمایت از تیم ملی کشورشان ورزشگاه شهر کازان روسیه را پر کرده بودند. بسیاری از این هواداران ایرانی از تهران، پایتخت ایران، راهی کازان شده اند و به همراه خود بوق های پلاستیکی آورده اند.

صدا هایی که توسط تماشاگران ایرانی تولید می شود، ما را به یاد جام جهانی 2010 در آفریقا و صدای کر کننده وو وو زلا ها می اندازد. بسیاری فکر می کردیم که این گونه صدا ها دیگر به تاریخ پیوسته است.

اما اگر در حال حاضر یک کشور در سراسر کره زمین باشد که بتواند تماشاگران هوادار هر تیمی را غرق در سکوت کند، آن تیم اسپانیا است. به زودی پاس هایی که میان آندرس اینیستا، داوید سیلوا و ایسکو رد و بدل شد، تنش را در میان هواداران ایرانی بیش از پیش کرد و سبب شد برای مدتی ورزشگاه غرق در سکوت باشد.

اما دقیقاً همانند تیم سرسخت ایران، هواداران ایرانی هم به زودی خود را پیدا کردند و حتی مالکیت هشتاد و یک درصدی اسپانیا در نیمه نخست بازی هم نتوانست آن ها را از تشویق تیم ملی کشورشان باز دارد. البته بازی خوب بازیکنان تیم ملی ایران هم در برابر اسپانیایی ها در این روند بی تأثیر نبود. کارلوس کی روش، سرمربی پرتغالی تیم ملی ایران، به بازیکنان خود گفته بود که چشم از یاران اسپانیا برندارند و با تمام توان در برابر آن ها از دروازه دفاع کنند. در چهل و پنج دقیقه نخست بازی، شش بازیکن تیم ملی ایران در خط دفاعی به صورت خطی همچون دیواری قرمز رنگ و محکم، جلوتر از دروازه بان خود، علیرضا بیرانوند، سد راه مهاجمان و هافبک های اسپانیایی شده بودند که با تمام توان حمله می کردند. برای نمونه در صحنه ای از بازی، پس تلاش بسیار بالاخره داوید سیلوا موفق شد راهی به دروازه حریف پیدا کند، اما نکته جالب توجه این بود که زمانی که شوت خود را به سمت دروازه حریف زد، سه مدافع ایرانی خود را سد راه توپ کردند که توپ در نهایت پس از برخورد با مجید حسینی بلوکه شد. این عملکردی بود که تنها در تیمی می توان دید که بازیکنان آن برای دست یابی به هدف خود، حاضر به تن دادن به هر فداکاری ای باشند. حتی این عملکرد سراسر دفاعی تیم ملی ایران، هواداران آن ها را نا امید نمی کرد و با وجود این که تنها قادر بودند چهل و نه پاس در نیمه نخست به مقصد برسانند، صدای بوق و شیپور هواداران ادامه داشت.

تیم ملی ایران، از چهار سال پیش (جام جهانی گذشته) تا کنون در بیست و دو مسابقه رسمی خود که تحت نظارت فیفا انجام شد، شکست نخورده بودند و آخرین شکست آن ها به بازی در مقابل تیم ملی عراق در چهار چوب رقابت های قهرمانی ملت های آسیا باز می گردد که در پنالتی ها مغلوب حریف آسیایی شدند. آمار فوق العاده جالب توجه دیگر این است که در هجده مسابقه از این بیست و دو بازی حتی یک گل هم دریافت نکردند و بازی شب گذشته در برابر اسپانیا نشان داد که چگونه بازیکنان ایرانی قادر به دست یابی به این مهم شده اند؛ آن ها به گونه ای در برابر حملات حریف ایستادگی و دفاع می کنند که گویی جانشان به این موضوع بستگی دارد.

حال که تیم ملی ایران عقب افتاده بود، کی روش باید تاکتیک های خود را تغییر می داد، چرا که دیگر چیزی برای از دست دادن نداشت. او علیرضا جهان بخش، بازیکن آلکمار هلند را به میدان فرستاد. جهانبخش تنها بازیکنی از آسیا است که توانسته در یک لیگ اروپایی آقای گل شود. در نهایت ایرانی ها حملات خود را شروع کردند. این حملات به یک ضربه ایستگاهی ختم شد که طی آن سعید عزت الهی توانست دروازه اسپانیا را باز کند، اما شادی پس از گل ایرانی ها چندان دوامی نداشت، و رجوع دادن صحنه به داوران ویدئویی توسط داور مسابقه، همانند آب سردی بر پیکر ایرانی ها بود که در نهایت هم داوران ویدئویی تشخیص کمک داور مبنی بر آفساید بودن توپ را صحیح تشخیص داده و گل را مردود اعلام کردند. کارلوس کی روش در خصوص استرس ناشی از این صحنه در نشست پس از بازی عنوان کرد که یکی از دستیارانش به خاطر شدت استرس و اضطراب، از حال رفت و برای رسیدگی بیشتر به بیمارستان منتقل شد (البته اکنون حالش خوب است و از بیمارستان مرخص شده است.). به احتمال غریب به یقین، بازیکنان بزرگ اسپانیا می توانستند به سادگی از گل خوردن در برابر حریف آسیایی خود جلوگیری کنند، اما ایرانی ها نشان دادند که در حمله هم همانند دفاع می توانند به خوبی عمل کنند و اراده و مصمم بودن آن ها قابل تحسین است. تیم ملی ایران سعی داشت با استفاده از دو عنصر اصلی هجومی خود، راهی به دروازه حریف باز کند. این دو علیرضا جهانبخش و سردار آزمون بودند. آخرین صحنه ای هم که به روی دروازه اسپانیا پدید آمد، حمله ای بود که روی حرکت انفرادی بسیار خوب وحید امیری به دست آمد و سانتر او، با ضربه سر طارمی از بالای دروازه اسپانیایی ها به بیرون رفت.

اما گذشته از تمام تلاش و زحمت های خط مستحکم دفاعی، باید این نکته را به خاطر داشت که تیم ملی ایران در برابر حریف دنیا دیده ای بازی می کرد که به خوبی می داند چگونه روحیه تیمی خود را حفظ کند و زمانی که به سودش است بازی را آرام کرده و تحت کنترل بگیرد. اسپانیایی ها در اواخر بازی از هر فرصتی برای تلف کردن زمان بازی و نگه داشتن توپ در اختیار خود استفاده می کردند. زمانی که کاستا تعویض شد، به گونه ای به سمت نیمکت راه می رفت که انگار در حال قدم زدن در هنگام بعد از ظهر در خیابان های اسپانیا است. مهم تر از همه این که، با وجود تمامی تلاش ها، ایرانی ها دیگر کریستیانو رونالدویی در اختیار نداشتند تا بتواند برای شان خلق شگفتی کند.

کارلوس کی روش در خصوص استفاده از داوران ویدئویی البته اعتراضی نکرد و به نظرش سعید عزت الهی در موقعیت آفساید قرار داشت، با این حال این نکته را ذکر کرد که در جام جهانی 2010 که هدایت تیم ملی پرتغال را بر عهده داشت و تیمش روی یک صحنه خیلی مشکوک از اسپانیا گل خورد و در نهایت شکست خورد، این گونه داوری ها در دسترس نبود.

چیزی که این امید را در دل ایرانی ها زنده نگاه داشته است، پیروزی ارزشمندشان در مقابل مراکش بود که باعث شده است تا حالا تنها یک امتیاز از دو حریف قدرتمند خود کمتر داشته باشد. کارلوس کی روش در این خصوص اضافه کرد: «ما هنوز دل و جرأت داریم و با تمام وجود برای هدفمان خواهیم جنگید. به اندازه کافی برای دست یابی به آن مصمم هستیم. البته که می دانیم این کار بسیار سختی است، اما این را به خاطر داریم که زمانی که پا به این رقابت ها گذاشتیم، انتظار بازی های آسان نداشتیم. راه یابی به مرحله بعدی تنها هدفی است که در سر داریم.»

در جام جهانی گذشته نیز که کارلوس کی روش هدایت تیم ملی ایران را به عهده داشت، آن ها به خوبی در برابر آرژانتینی که آن سال نایب قهرمان مسابقات شد، ایستادگی کردند و با گل دقایق آخر لیونل مسی بازی را واگذار کردند. البته خستگی ناشی از بازی برابر آرژانتین باعث شد تا نتوانند در برابر بوسنی آن گونه که باید وظایف خود را انجام دهند و آن بازی را با نتیجه سه بر یک واگذار کردند. کارلوس کی روش بر این باور است که با توجه به اختلاف چشم گیری که طی سالیان طولانی، میان تیم های آسیایی و اروپا و آمریکا به وجود آمده است، ارزش تلاششان برای شکست پرتغال دو چندان خواهد بود و اگر به این مهم دست پیدا کنند، در حقیقت یک شگفتی آفریده اند. او در این خصوص عنوان کرد: «به نظر من از دو سال پیش بود که روند فوق العاده خوب تیم های اروپایی شروع شد و حالا با فاصله ای بسیار زیاد از سایر قاره ها، دارای بهترین تیم های ملی در سطح جهان هستند. تیم های سایر قاره ها در حال دست و پا زدن هستند. شکافی که میان این تیم ها به وجود آمده است، روز به روز درحال بزرگ تر شدن است.» ترجمه  itrans.ir