ضررهایی که مصرف دخانیات متوجه بدن میکند بخش اول
محمد رضا عاشوریدر۱۴۰۳/۲/۱۸(سیارک)بر خلاف آنچه میان عامه مردم رایج است، تنها مشکل مصرف دخانیات، اختلال در کارکرد ریه نیست و نیز سرطان تنها بیماریای نیست که افراد را تهدید میکند. درحقیقت مصرف دخانیات و تنباکو به بیشتر ارگانها و سیستمهای بدن انسان آسیب میرساند. کسی نیست که مصرف دخانیات را به عنوان کاری سالم تلقی کند، با اینحال باید به طور کامل و دقیق راجع به اختلالات ناشی از مصرف این ماده، اطلاعرسانی شود تا همگان درک دقیقتری از ضررهای مصرف دخانیات پیدا کنند. درحقیقت صرف اینکه بگوییم مصرف دخانیات بد است، کافی نیست و باید اطلاعات دقیقتری در اختیار عموم قرار بگیرد. در این مطلب قصد داریم تا شمارا در جریان تمامی اختلالات ناشی از مصرف دخانیات بگذاریم. با سیارک همراه باشید.
اثرات کوتاهمدت
به محض شروع به مصرف دخانیات، تأثیرات آن را احساس خواهید کرد. انگشتان دست کمی رو به زردی مینهند و نفس و بدن شما بوی دود سیگار خواهد گرفت. جرمی که روی دندان مینشیند نیز از اثرات کوتاهمدت سیگار کشیدن است. برخی از افراد نیز شروع به سرفه کردن میکنند و علائم بیماریهایی چون آلرژی و آبریزش بینی درآنها پدیدار میشود. ممکن است شما با هیچیک از این مسائل، مشکلی نداشته باشید، اما باید بدانید که این تنها شروع ماجرا است. به مرور زمان، ظرفیت ریه بدن انسان کمتر شده و از حجم آن کاسته میشود. این موجب میشود تا برای فعالیتهای ورزشی با مشکل مواجه شوید و نیز ممکن است باعث خستگی مفرط شود. افزایش فشار خون و گلودرد نیز از دیگرا اثراتی است که به مرور زمان تجربه خواهید کرد.
اثرات بلند مدت
هرچه بیشتر زمان میگذرد، اختلالاتی که در خطوط بالایی نگاهی گذرا به آن شد، شدت بیشتری پیدا میکنند. ابتدا اختلالاتی را مطرح میکنیم که از خطر کمتری نسبت به بقیه برخوردارند:
جرمی که ناشی از دود سیگار است و روی دندان و دست شما مینشیند به مرور زمان بیشتر میشود. اگر برای مدتی سیگار نکشیده باشید، دستان شما شروع به لرزیدن میکنند. اگر وقفهای طولانیمدت میان سیگار کشیدن بیفتد و برای مثال دسترسی به سیگار نداشته باشید، کلافه خواهید شد و با تمام وجود به دنبال فراهم کردن آن خواهید رفت؛ حال اگر دست شخص دیگری سیگار ببینید و یا بوی آن را استشمام کنید، این احساس نیاز، بیشتر خواهد شد. کاری که برای تفریح و لذت انجام داده بودید، حال دارد تبدیل به عادتی گریزناپذیر میشود. ممکن است به مرور احساس کنید در نفس کشیدن با مشکل مواجه شدهاید. این مسئله بخاطر تشکیل بافتهایی با اثرات زخم، در گلو و ریه است. درحقیقت مصرف دخانیات تأثیرات بسیار مخربی برروی سیستم تنفسی انسان بجای میگذارد. این بافتها نوید اتفاق شومی را میدهد. مصرف دخانیات شمارا در معرض بیماری سرطان قرار میدهد. سرطان ریه، گلو و دهان از شایعترین سرطانهای مرتبط با مصرف دخانیات هستند. ناگفته نماند که تقریبا امیدی به بازگشت و بهبودی در این سه نوع سرطان وجود ندارد و در مدت کوتاهی قربانی خودرا از پای درمیآورند. حتی اگر کسی خوششانس باشد و بتواند جان سالم بدر ببرد، ملزم به جدا کردن بخشهایی از این اعضا از بدن خود میباشد (با عمل جراحی). بجای این اعضا باید از دستگاههای مکانیکی استفاده شود که به هیچوجه صورت خوشی ندارند و عادت به استفاده از آنها زمان زیادی میبرد.
تأثیرات استعمال دخانیات در زندگی اجتماعی
این تنها بخشی از مشکلاتی بود که از مصرف دخانیات ناشی میشود. درحقیقت اینها مشکلاتی بود که متوجه بدن انسان میشود و این تمام ماجرا نیست و مسائلی دیگر نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. در ایالات متحده آمریکا مصرف دخانیات در تمامی مکانهای عمومی ممنوع است. به طور دقیقتر، رستورانها، مغازههای مختلف، مراکز خرید و حتی پارکهای تفریحی از این قانون طبعیت میکنند. تنها مکانهایی که در آن قادر به سیگار کشیدن خواهید بود، در کوچههای خلوت و سالنهای استعمال دخانیات است. حال به مشکلی که در ابتدای این بند به آن اشاره شد برمیگردیم؛ زمانی که شروع به سیگار کشیدن میکنید، ممکن است متوجه شده باشید که دیگران همانند قبل با شما رفتار نمیکنند. معمولا کسی دلش نمیخواهد فرزندش نزدیک یک آدم سیگاری باشد؛ کسانی هم هستند که خودشان هم از این افراد دوری میکنند. همانگونه که میدانید افرادی که خود سیگاری نیستند و فقط در معرض دود سیگار دیگران قرار میگیرند، در معرض بیماری هستند. به همین خاطر است که افراد معمولا از انسانهای سیگاری دوری میکنند.
حال بیایید نگاهی دقیقتر به بیماریهایی بیندازیم که از مصرف دخانیات ناشی میشوند. با سرطان شروع میکنیم:
سیگار کشیدن یکی از علتهای اصلی و اجتنابناپذیر ابتلا به سرطان ریه است. از هر پنج موردی که به این سرطان مبتلا میشوند، چهار موردشان به خاطر استعمال دخانیات است. مصرف دخانیات، خطر ابتلا به سیزده نوع دیگر سرطان را نیز در پی دارد. از آن جملهاند: سرطان پانکراس، سرطان کلیه، سرطان دهان و گلو، سرطان مثانه، سرطان حنجره و ...
تأثیر مصرف دخانیات بر سیستم گردش خون بدن انسان
دودی که با کشیدن سیگار وارد بدن میشود، میتواند به قلب و سلولهایی که در خون انسان هستند نیز لطمه بزند. از بیماریهایی که مربوط به این مشکل میشوند میتوان به این موارد اشاره کرد:
آنوریسم یا رگ برآمدگی: که عبارت است از بزرگ شدن یا بیرونزدگی دیواره یک سرخرگ در اثر ضعف دیواره سرخرگ. در صورتی که این دیواره شکاف بردارد، فرد دچار خونریزی داخلی شده که سبب مسدود شدن جریان خون و درنهایت مرگ میشود.
آترواسکلروزیس (atherosclerosis) یا سختی سرخرگها: که تجمع چربی و سایر مواد در سرخرگهاست. این تجمع نیز میتواند سبب مسدود شدن جریان خون شود. شکافتگی در این تجمع نیز منجر به مرگ فرد میشود.
بیماری سرخرگ تاجی یا بیماری شریان کرونری: که به سرخرگهای اصلی مربوط به قلب، آسیب رسانده و سبب تضعیف کارکرد آنها میشود.
بالا رفتن فشار خون: که سبب نارساییهای قلبی و سکته مغزی میشود.
تأثیرات مصرف دخانیات بر سیستم ایمنی بدن انسان
سیگار کشیدن اختلالاتی جدی در دستگاه ایمنی بدن پدید میآورد که درنهایت میتواند فرد را در معرض بیماریهایی چون ذاتالریه و آنفولانزا قرار میدهد. یکی از بیماریهای دیگر مرتبط با این بخش، بیماری کرون است؛ کرون یکی از بیماریهای التهابی روده است که با التهاب دیواره روده مشخص میشود. از علائم این بیماری میتوان به درد شکم و خستگی مفرط اشاره کرد. روماتیسم مفصلی بیماری دیگری است که فرد در معرض ابتلا به آن قرار میگیرد. این بیماری با ورم مفاصل همراه است، بخصوص مفاصل دست و پا. از علائم آن میتوان به درد مفاصل و ورم کردن آنها اشاره کرد.
تأثیرات مصرف دخانیات بر دستگاه تنفسی
سیگار کشیدن و دودی که وارد بدن فرد میشود، به ریه آسیب جدی وارد میکند و میتواند تأثیرات سوئی بر حنجره و سایر بخشهای مرتبط بگذارد. کسی به آسم دچار باشد نیز بیماریاش مزمنتر میشود. ازجمله بیماریهای مرتبط با این بخش عبارتاند از:
بیماری مزمن انسدادی ریه: که به مجموعه اختلالاتی مرتبط با ریه اطلاق میشود و ورود جریان هوا به ریه را با مشکل مواجه کرده و فرد با مشکلاتی مربوط به تنفس مواجه میکند. از علائم این بیماری میتوان به تنگی نفس، سرفه و عطسه اشاره کرد. همانگونه که اشاره شد، بیماری مزمن انسدادی ریه از مجموع چند بیماری دیگر تشکیل میشود. اصلیترین این بیماریها عبارتاند از: الف) ذاتالریه: بیماری عفونیای است که سبب التهاب مجاری تنفسی شده و امکان ورود مایعات به ریه را فراهم میکند. از علائم این بیماری میتوان به سرفه همراه با خلط، تب شدید و مشکلات تنفسی اشاره کرد، ب) آمفیزم: این بیماری حاصل آسیبی است که مواد سمی موجود در دود سیگار، به جداره ریه وارد میکنند، پ) سل: بیماری عفونی بسیار خطرناکی است که بوسیله باکتریهای حامل بیماری منتشر میشود. از علائم این بیماری میتوان به سرفه، کاهش وزن، تب، و خستگی مفرط اشاره کرد.
تأثیرات مصرف دخانیات بر دستگاه اسکلتی-عضلانی
یکی از اثرات سیگار کشیدن، کاهش ضخامت و استحکام استخوان است. سیگار کشیدن، فرد را در معرض پوکی استخوان قرار میدهد؛ بیماری که سلولهای استخوان را از بین میبرد و سبب کاهش استحکام آن میشود. از دیگر اثرات مصرف دخانیات، کاهش توان عضلانی بدن است. کربن مونواکسید موجود در دود سیگار باعث این کاهش شده و نیز رشد عضلات را متوقف میکند.
تأثیرات مصرف دخانیات بر قوه بینایی (سوی چشم)
کسانی که سیگار میکشند، چهار برابر سایرین امکان نابینا شدن در سنین بالاتر را دارند. از اختلالاتی که به این بخش مرتبط هستند میتوان به این موارد اشاره کرد:
آب مروارید: که با تار شدن عدسی چشم همراه است. از علائم این بیماری میتوان به تار شدن دید چشم، حساسیت به نور و کاهش سوی چشم اشاره کرد. سیگار کشیدن خطر ابتلا به این بیماری را تا دوبرابر افزایش میدهد.
تباهی لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا: بیماری که با آسیبرسانی به مرکز چشم همراه است. از علائم این بیماری میتوان به مشاهده لکههای گوناگون، تار شدن دید و منحنی دیدن خطوط صاف اشاره کرد. خطر ابتلا به این بیماری در افرادی که سیگار میکشند تا سه برابر افزایش پیدا میکند.
یوئیت یا التهاب بافت یوه چشم: این بیماری با ملتهب شدن قسمت میانی چشم همراه است. از علائم آن میتوان به سرخی و حساسیت بیش از اندازه چشم اشاره کرد.
تأثیرات مصرف دخانیات بر قند خون (دیابت)
تحقیقات نشان میدهد که خطر ابتلا به دیابت نوع دو در افرادی که سیگار میکشند، بیشتر از سایرین است. این احتمال تا چیزی حدود سی یا چهل درصد نسبت به افراد عادی افزایش پیدا میکند. هرچه مدت زمان مصرف دخانیات توسط فرد بیشتر باشد، خطر ابتلا به دیابت نیز همسو با آن افزایش پیدا میکند. نکته دیگری که در این مورد وجود دارد این است که سیگار کشیدن کنترل این بیماری را نیز با مشکل مواجه میکند. انسولینی که به بدن اینگونه افراد تزریق میشود از کارکردی که در بدن یک فرد عادی دارد، محروم است.
تأثیرات مصرف دخانیات در زمان حاملگی
کسانی که در این زمان سیگار میکشند، اختلالات خطرناکی را متوجه فرزند خود میکنند. ممکن است مصرف بیش از اندازه سبب مرگ جنین شود و نیز اختلال دیگری که احتمال بروز آن وجود دارد، وضع حمل زودتر از نه ماه است.
ناگفته نماند که کسانی که سیگار نمیکشند و تنها در معرض دود آن قرار دارند هم، خطری همسان با فرد سیگاری را تجربه میکنند.ترجمه itrans.ir