علائم ناتوانی در هضم غذایی خاص

شاید برایتان پیش آمده باشد که پس از صرف وعده غذایی ای که در آن پنیر پیتزا موجود بوده است و یا پس از خوردن چند قاشق ماست یونانی احساس ناخوشایندی پیدا کرده باشید؛ در صورتی که تجربه ای مشابه با این را پشت سر گذاشته باشید، باید عنوان کرد که شما از حساسیت به غذایی به خصوص و یا ناتوانی در هضم آن رنج می برید. اما این ناتوانی در برابر غذایی به خصوص از کجا ریشه می گیرد و تعریف دقیق آن چیست؟ «ناتوانی در برابر غذایی به خصوص به این معنی است که فرد در هضم آن غذا با مشکل مواجه خواهد شد؛ سیستم و کارکرد به خصوص و منحصر به فرد هر شخصی می تواند مهمترین عامل تعیین کننده این مسئله باشد که فرد در برابر کدامین غذا ها و مواد خوراکی با مشکل مواجه خواهد شد.

این تعریفی است که جیم وایت، متخصص تغذیه و دارای چند مرکز درمانی و سلامت در خصوص این پدیده عنوان کرده است. ناتوانی در مقابل غذایی به خصوص متفاوت است از حساسیت به غذا یا ماده ای خوراکی؛ در حقیقت در سیستم دفاعی بدن فردی که در هضم مناسب غذایی به خصوص ناتوان است، واکنشی دیده نمی شود، حال آن که آلرژی یا حساسیت به غذایی به خصوص با واکنشی در سیستم دفاعی بدن فرد همراه است. به این معنی که در سیستم دفاعی بدن فردی که در هضم غذا ناتوان است واکنشی مشاهده نمی شود و سیستم دفاعی هیستامینی در پاسخ به این اختلال تولید نمی کند.

جیم وایت در خصوص تفاوت میان این دو دسته عنوان کرد: «برای نمونه شخصی را در نظر بگیرید که به بادام زمینی حساسیت یا آلرژی داشته باشد؛ چنین فردی به هنگام خوردن بادام زمینی یا ماده خوراکی دیگری که حاوی آن باشد پدیده ای را تجربه می کند که از آن با نام آنافیلاکسی یاد می شود (آنافیلاکسی یا بیش دفاعی: افزایش ناگهانی حساسیت براثر قرار گرفتن در‌ معرض یک پادگن خاص که عموما با واکنش ‌های شدید همراه است و جان فرد را به خطر می ‌اندازد). چنین فردی باید هر چه سریع تر در معرض اقدامات پزشکی لازم قرار گیرد. در سوی دیگر اما کسانی را مشاهده می کنیم که توانایی هضم ماده خوراکی یا غذایی به خصوص را ندارند؛ برای نمونه فردی را در نظر بگیرید که در مقابل لاکتوز چنین حالتی دارد؛ این فرد به هنگام خوردن ماده خوراکی یا غذایی که حاوی لاکتوز باشد ممکن است دچار اختلالاتی از قبیل دل درد شود. بنا بر این می توان گفت که نتیجه حاصل شده به واسطه ناتوانی در هضم غذایی به خصوص به نسبت آلرژی یا حساسیت کمتر فرد را در معرض خطر قرار می دهد، با این وجود، این مسئله نباید سبب نادیده گرفتن این موضوع شود، چرا که ناراحتی های این چنینی در بلند مدت سطح کیفی زندگی فرد را با اختلال مواجه می کنند (به واسطه درد و ناراحتی هایی که فرد به خاطر ناتوانی در هضم غذایی به خصوص تحمل می کند).

نفخ و تولید گاز دو مورد از شایع ترین نشانه هایی هستند که خبر از ناتوانی فرد در هضم غذایی به خصوص می دهند؛ دراین مقاله قصد داریم شما را با سایر عوارض و نشانه هایی آشنا کنیم  با سیارک همراه باشید تا اطلاعات دقیق تری در این خصوص در اختیار تان قرار دهیم.

خستگی

جیمز وایت در این خصوص عنوان کرد: «خستگی از شایع ترین نتایجی است که به واسطه التهاب و ایجاد اختلال در کارکرد سیستم دفاعی بدن به وجود می آید. به هنگامی که غذایی به طور کامل و مناسب هضم نشود، بدن مجبور است انرژی بیشتری صرف کرده و فعالیت بیشتری برای هضم آن کند، بنا بر این بیش از آن که غذای مصرف شده انرژی ای را در اختیار فرد قرار دهد که به خاطر آن غذا را مصرف کرده است، تأثیر معکوس گذاشته و بدن فرد را با خستگی مفرط رو به رو می کند. این مسئله در نهایت سبب التهاب و خستگی مفرط فرد می شود. البته نکته ای که در این خصوص حائز اهمیت است و نباید از آن غافل شد این است که بعضا خستگی این چنینی می تواند از نتایج مستقیم آلرژی یا حساسیت به غذا یا ماده خوراکی به خصوصی باشد، چرا که به هنگام وارد شدن خوراکی ای به بدن فردی که به آن خوراکی به خصوص حساسیت دارد، سیستم دفاعی بدن فعالیت بیش از اندازه ای برای از بین بردن آن دسته از مواد و ترکیباتی می کند که در آن ماده خوراکی وجود دارند و حساسیت فرد را بر می انگیزانند؛ در نهایت به همین خاطر است که فرد احساس خستگی می کند. به هر عنوان در صورت احساس کردن چنین حالتی پس از مصرف غذایی به خصوص بهتر است با پزشک متخصص در خصوص آن مشاوره کرده و علت را جویا شوید.

نفخ کردن و احساس گرفتگی

آنزیم ها دسته ای از پروتئین ها هستند که بسته به کارکرد منحصر به فرد شان به تجزیه و هضم غذا و ماده خوارکی به خصوصی کمک می کنند. برخی از افراد آنزیم های لازم برای تجزیه و هضم ماده خوراکی یا غذایی به خصوص را در اختیار ندارند. در نهایت نبود این آنزیم ها و عدم توانایی فرد در تجزیه و هضم غذا یا ماده خوراکی است که سبب نفخ و پدید آمدن احساس گرفتگی در فرد می شود. یکی از شایع ترین اختلالاتی که در نهایت سبب ایجاد نفخ و احساس گرفتگی در فرد می شود، عدم توانایی او در هضم و تجزیه مواد خوراکی ای است که حاوی لاکتوز می باشند. عدم توانایی در هضم و تجزیه لاکتوز به طور معمول به واسطه نبودن آنزیمی به نام «لاکتاز» در بدن فرد رخ می دهد؛ لاکتاز آنزیمی است که در بدن بیشتر افراد وجود دارد و وظیفه اصلی آن تجزیه و هضم قندی است که در شیر یافت می شود و از آن با نام لاکتوز یاد می شود.

سر درد های شدید یا میگرن

سولفات نوعی ماده نگه دارنده است که به طور معمول در سرکه، میوه های خشک شده، برخی از انواع ادویه ها و چاشنی ها و سایر خوراکی ها و مواد غذایی ای یافت می شود که به صورت بسته بندی در اختیار افراد قرار می گیرند. آن دسته از افرادی که با هضم و تجزیه سولفات مشکل دارند، به احتمال بسیار زیاد پس از مصرف این گونه غذا ها و مواد خوراکی حاوی سولفات، سر درد های شدید، میگرن و حتی نشانه هایی شبیه به عوارض بیماری آسم را تجربه می کنند و این ها از شایع ترین اختلالاتی است که این افراد در معرض آن قرار می گیرند. تنها این نکته را باید به خاطر داشت که به واسطه ماهیت به خصوص هر یک از این عوامل، ارتباط دادن مستقیم آن ها با عدم توانایی فرد در هضم و تجزیه سولفات به وسیله انجام آزمایش تقریبا غیر ممکن است؛ بنا بر این تنها راهکاری که می توان به این گونه افراد که چنین علائم و اختلالاتی را تجربه می کنند توصیه کرد این است که برای مدتی مصرف مواد غذایی و خوراکی حاوی سولفات را متوقف کنند و اگر سر درد یا اختلالات دیگر شان متوقف شد، دیگر اقدام به مصرف کردن آن غذا یا ماده خوراکی به خصوص نکنند.

درد مفاصل

درد گرفتن مفاصل بدن یکی از نتایج مستقیم التهاب است؛ آلرژی یا حساسیت به ماده ای خوراکی و نیز ناتوانی در هضم و تجزیه خوراکی به خصوص، هر دو می توانند سبب التهاب شوند. به عبارت دیگر صرف نظر از علتی که سبب آن می شود، شکل گیری هر گونه اختلالی در کارکرد سیستم دفاعی بدن می تواند به مرور سبب درد گرفتن مفاصل شود.

کهیر

نشانه هایی که به واسطه حساسیت یا آلرژی به ماده خوراکی به خصوص در بدن فرد بروز می کنند، بسته به غذا یا ماده خوراکی ای که به آن حساسیت دارد می توانند متفاوت باشند. برخی از افراد به هنگام خوردن خوراکی هایی چون ماهی و یا آجیل و خشکبار، نشانه های آنفلاکتیک در آن ها مشاهده می شود (پیش تر در متن توضیحاتی در خصوص آنیفلاکسی یا بیش دفاعی عنوان شد) که می توانند تا حدی خطرناک باشند که جان فرد را در معرض خطر قرار دهند و حتما باید اقدامات و رسیدگی های پزشکی لازم برای این گونه افراد در نظر گرفته شود. در اغلب موارد، افرادی که حالت بیش دفاعی را تجربه می کنند، علائمی چون خارش بیش از اندازه گلو، مشکل در تنفس و بروز نشانه هایی چون کهیر در آن ها مشاهده می شود. علاوه بر این، واکنش های جزئی تر دیگری نیز با این حالت همراه هستند که به هنگام شکل گیری کهیر بر روی پوست بدن فرد رخ می دهند (معمولا در ناحیه سر و صورت).  این گونه واکنش های شدید معمولا خبر از آن می دهد که فرد طی چند دقیقه یا یکی دو ساعت پیش از بروز علائم، ماده خوراکی یا غذایی مصرف کرده است که توانایی هضم آن را نداشته است. نکته ای که این گونه افراد باید مد نظر قرار دهند این است که در صورت مشاهده کهیر بر روی سطح زبان خود حتما به پزشک متخصص مراجعه کنند، چرا که این مسئله می تواند نشانه اختلالی جدی تر باشد؛ این گونه افراد معمولا به سبزیجاتی حساسیت دارند که پوستی تیره رنگ دارند؛ سبزیجاتی چون بادمجان و فلفل قرمز.

اسهال و یبوست

خطرناک ترین اختلالاتی که می تواند آن دسته از افرادی را تهدید کند که توانایی هضم و تجزیه گلوتن را ندارند، اختلالات مرتبط با بیماری سلیاک است؛ این بیماری در حقیقت یک اختلال خود ایمنی است که طی آن بدن به واسطه حضور گلوتن در روده کوچک و عدم توانایی در تجزیه و هضم آن به خود حمله می کند (گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو و غلات این چنینی یافت می شود). به عبارت دیگر گلوتن تجزیه نشده سبب می شود بدن به جای این که عوامل تهدید کننده اش حمله کند، به بافت های روده آسیب برساند. از جمله اختلالاتی که به این واسطه در بدن فرد رخ می دهند به این موارد می توان اشاره کرد: یبوست، اسهال، عدم توانایی در جذب مواد و ترکیبات مغذی همانند ویتامین ها و یا آهن، خارش پوست، سر درد های شدید و میگرن، خستگی مفرط و کاهش وزن بیش از اندازه؛ البته ذکر این نکته حائز اهمیت است که اختلالات ناشی از عدم توانایی فرد در هضم و تجزیه گلوتن محدود به مواردی که عنوان شد نمی باشند و بسته به شرایط منحصر به فرد هر شخص، اختلالات دیگری نیز ممکن است برای او رخ دهد.

نوع دیگری از ناتوانی در هضم و تجزیه گلوتن مشاهده شده است که ارتباطی با روده کوچک پیدا نمی کند و شدت و خطر کمتری به نسبت حالت دیگری دارد که پیش از آن در خصوص اش صحبت شد؛ این گونه افراد دیگر دچار اختلالات خود ایمنی نمی شوند، با این حال، توانایی  هضم و تجزیه مناسب گلوتن را ندارند. تحقیقات انجام گرفته در این خصوص حاکی از آن است که بالغ بر پنجاه درصد افرادی که با این مسئله دست و پنجه نرم می کنند از اسهال رنج می برند و چیزی حدود بیست و پنج درصد آن ها از یبوست. البته بروز چنین عارضه ای صرفا به معنی ناتوانی فرد در هضم یا تجزیه گلوتن نیست و ممکن است علت دیگری در پس این مسئله وجود داشته باشد. در صورت مشاهده مداوم این مسائل بهتر است با پزشک متخصص در خصوص اش مشورت کنید.

آرتروز

در این مورد هم همانند آن چه در خصوص افرادی که از میگرن و سر درد های شدید رنج می برند عنوان شد، مؤلفه ای در خصوص سیستم ایمنی بدن و کارکرد آن وجود دارد که می تواند سبب بروز آرتروز نیز شود. نفوذ پذیری بیش از اندازه روده می تواند سبب بروز التهاباتی شود که در نتیجه آن ها در کارکرد طبیعی سیستم دفاعی بدن اختلال ایجاد شده و تعدیل کننده های سیستم دفاعی خود به مرور التهابات دیگری را به وجود می آورند.

سوزش قلب و بر گشت اسید

سوزش قلب و برگشت اسید دو اختلال دیگری هستند که به واسطه عدم توانایی فرد در هضم یا تجزیه مناسب غذا یا ماده خوراکی رخ می دهند؛ در این هنگام اسید موجود در غذا که باید به طور معمول دفع شود، از طریق مری به سمت بالا باز می گردد و مفاصل و ماهیچه های موجود در گلو و مری را دچار سوزش می کند. زمانی که بدن فرد به ماده خوراکی یا غذایی به خصوص حساسیت نشان می دهد، فرد برای جذب غذا به مراتب به انرژی بیشتری در بدن خود احتیاج پیدا خواهد کرد و همین مسئله است که می تواند در نهایت سبب بروز اختلالی در کارکرد سیستم گوارشی بدن شود. در این هنگام با وجود آن که نمی توان داخل بدن و فرایند هایی که در حال به وقوع پیوستن هستند را مشاهده کرد، به طور معمول سوزش قلب ناشی از آن ها را احساس خواهیم کرد.

آب ریزش بینی

البته این از آن جمله مواردی است که علل متعددی می تواند داشته باشد و صرفا به معنی ناتوانی در هضم و تجزیه و یا حساسیت به غذایی به خصوص نخواهد بود. با این وجود در بیشتر مواقع آب ریزش بینی به این معنا است که بدن فرد در حال تلاش کردن برای پاک کردن خود از آلودگی ای است که در آن شکل گرفته است و ترکیب آن با برخی علائم دیگر (علائمی که در این مقاله ذکر شده اند) می تواند حاکی از آن باشد که فرد در هضم یا تجزیه غذایی به خصوص مشکل دارد.