چرا استفاده از هیدروکسی کلروکین برای درمان کروناویروس به حالت تعلیق در آمد
طاهره مصطفویدر۱۴۰۳/۲/۱۸در 5 ژوئن ، نویسندگان مقاله ای را درباره خطر استفاده از دارو هیدروکسی کلروکین برای درمان کروناویروس از مجله علمی Lancet منتشر کردند. مطالعه توصیف شده در مقاله ، بزرگترین مطالعه تا به امروز در مورد تأثیر دارو در مبارزه با نوع جدیدی از کورو ویروس در نظر گرفته شده است - به همین دلیل ، سازمان بهداشت جهانی و بسیاری از دانشگاه ها به دلیل عدم امنیت و ناکارآمدی هیدروکسی کلروکین ، آزمایشات دارو را به حالت تعلیق درآوردند. WHO اکنون قصد خود را برای ادامه آزمایش اعلام کرده است. چه مشکلی در این مطالعه وجود داشت و چگونه این مقاله بر روی درمان هیدروکسی کلروکین تأثیر گذاشت.
این مقاله در مجله علمی لانست ، یکی از معتبرترین ژورنال های پزشکی در جهان ، در حال حاضر بزرگترین مطالعه در مورد اثربخشی درمان تجربی بیماران مبتلا به COVID-19 با داروهای ضد مالاریایی ، کلروکین و هیدروکسی کلروکین است.محققان در کار خود ، فرایند و نتایج درمان 96 هزار بیمار مبتلا به نوع جدیدی از کروناویروس را که به آنها هیدروکسی کلروکین به عنوان درمانی برای COVID-19 طی یک آزمایش جهانی توسط WHO و سایر دانشمندان داده شد ، تجزیه و تحلیل کردند.
داده های تحقیقاتی از چند هزار بیمارستان واقع در سراسر جهان توسط شرکت آمریکایی Surgisphere جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مدیرعامل آن ساپان دسای یکی از چهار محقق این مطالعه بود - دکتر ماندیپ مهرا و اساتید فرانک روشنیتسکی و امیت پاتل نیز در این تحقیق شرکت کردند.
نویسندگان این اثر نتیجه گرفتند که این دارو در برابر نوع جدیدی از کروناویروس بی فایده است. علاوه بر این ، استفاده از آن میزان مرگ و میر بیماران مبتلا به نوع جدیدی از کروناویروس را افزایش داده است. درصد مرگ و میر در گروه مصرف کننده هیدروکسی کلروکین 18٪ ، کلروکین 16.4٪ و در گروه کنترل که بیماران دارونما دریافت کرده بودند ، فقط 9٪ بود.به گفته شرکت آمریکایی Surgisphere این بدان معنی است که هیدروکسی کلروکین و کلروکین نه تنها در برابر این بیماری بی فایده هستند بلکه برای سلامتی بیماران خطرناک هستند.
بعد از انتشار این مقاله، نامه ای که توسط 100 دانشمند از سراسر جهان نوشته شده بود به مجله Lancet ارسال شد ، همچنین تحقیقی در روزنامه The Guardian. هر دو منبع خطاهای موجود در داده ها را نشان دادند.دانشمندان از این سوال که چگونه محققان موفق به جمع آوری داده ها از هزاران بیمارستان شده اند ، و همچنین چنین داده های دقیقی از جمعیت و میزان مصرف داروهای بیماران را دریافت کرده اند. آنها توجه خود را به این نکته جلب کردند که اگرچه 66٪ از بیماران ، طبق این مطالعه ، در آمریکای شمالی تحت درمان قرار گرفته اند ، اما میزان مصرف دوز دارو از توصیه های سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) بالاتر است. همچنین این سوال مطرح می شود که 4402 بیمار از آفریقا سوابق پزشکی الکترونیکی دقیق ندارند.
The Guardian نشان داد که شرکت Surgisphere تنها چند ماه سابقه دارد و این شرکت علاوه بر مدیر کل ساپان دسای ، تنها تعداد معدودی از افراد را استخدام کرده است. چگونه چنین شرکت کوچکی موفق به عقد قرارداد با بیمارستان های سراسر جهان شده است ؟ ناشناخته است.
در 4 ژوئن ، Lancet مقاله ای با عنوان "ابراز نگرانی" منتشر کرد که در آن از نویسندگان مقاله خواسته بود شواهدی از شفافیت داده های مورد استفاده خود ارائه دهند. روز بعد ، سه نفر از چهار نویسنده این اثر ، همه به جز رئیس Surgisphere ، از ژورنال خواستند که مقاله را پس بگیرد.در همان زمان ، ساپان دسای از ارائه داده ها برای تجزیه و تحلیل خارجی که دانشمندان کشورهای مختلف می خواستند در جریان تحقیقات این حادثه انجام دهند ، خودداری کرد. وی به محرمانه بودن داده ها و عقد قرارداد با ارائه دهندگان اطلاعات مشتری اشاره كرد.
هیدروکسی کلروکین چیست
کلروکین و نسخه بی خطرتر آن از هیدروکسی کلروکین در ابتدا برای بیماران مبتلا به مالاریا تجویز می شد. برای چند ماه ، پزشکان این دارو ها را امیدوار کننده ترین راه حل درمان COVID-19 دانستند.
به عنوان مثال، در اوایل فوریه، نامه منتشر شده در مجله Cell علمی از دانشمندان چینی که پنج دارو ی موجود در شرایط آزمایشگاهی آزمایش شد ، که نه در انسان، بلکه بر روی سلول هایی در آزمایشگاه که به ویروس آلوده بودند صورت گرفت. در نتیجه ، آنها توانستند دریابند که کلروکین یک داروی امیدوارکننده برای نوع جدیدی از کروناویروس است.
با این حال ، دانشمندان نتایج مطلوبی با هیدروکسی کلروکین در برابر ویروس های مختلف در مطالعات آزمایشگاهی گذشته ، از جمله در برابر ویروس Sars-1 به دست آورده اند. اما هنگام آزمایش در انسان ، اثربخشی دارو اثبات نشده است.
مطالعه دیگری که اثربخشی هیدروکسی کلروکین در برابر COVID-19 را بسیار تاثیر گذار می دانست توسط ویروس شناس فرانسوی دیدیه رائول انجام شد و در مجله بین المللی آنتی بیوتیکهای (IJAA) منتشر شد.
این کار بر روی چهار بیمار انجام شد که محققان به جای تعیین دینامیک بالینی ، میزان ویروس را در نمونه های گرفته شده به شکل سواب بینی کنترل کردند. یک نفر از این بیماران درگذشت در حالی که غلظت ویروس ها در بدن کلیه بیماران دریافت کننده هیدروکسی کلروکین کاهش یافت. بر این اساس ، نویسندگان نتیجه گرفتند که این دارو در برابر COVID-19 مؤثر است. چنین نتیجه گیری به شدت توسط جامعه علمی،مورد انتقاد قرار گرفت.
در حال حاضر هیچ مدرک موثقی مبنی بر مؤثر بودن دارو هیدروکسی کلروکین در برابر COVID-19 وجود ندارد.
از طرف دیگر ، هیچ مدرک مشخصی در مورد ناکارآمدی آن وجود ندارد . تمام مطالعات در مورد بی فایده بودن دارو در کروناویروس ، علاوه بر یادآوری ، بر روی یک نمونه کوچک انجام شده است.به عنوان مثال ، نویسندگان مقاله ای که در تاریخ 3 ژوئن در مجله پزشکی New England منتشر شد ، نتیجه گرفتند که هیدروکسی کلروکین برای COVID-19 مؤثر نیست. علاوه بر این ، یک مطالعه تصادفی ، کنترل شده با دارونما بر روی 800 بیمار از ایالات متحده و کانادا انجام شد.
در تاریخ 3 ژوئن ، حتی قبل از انتشلر مقاله ، سازمان بهداشت جهانی اعلام كرد كه قصد دارد آزمایش هیدروكسی كلروكین را به عنوان درمانی برای COVID-19 از سر بگیرد. آزمایش بعد از نشر مقاله ی منتشر شده، در لانست قطع شد.
علاوه بر این ، دانشمندان انستیتوی ملی قلب ، ریه و خون آمریكا از ادامه تحقیقات در مورد دارو خبر دادند - محققان انجمن ASCOT قصد دارند كه همین كار را انجام دهند. شایان ذکر است که این دارو در دوزهای زیاد عوارض جانبی جدی مانند ضعف عضلات و اختلال در ریتم قلب دارد.
مهمترین سؤالات اما بی پاسخ مانده است. چگونه این اتفاق افتاد كه دو نشریه معتبر پزشکی مطالعات خود را براساس داده های نادرست منتشر كردند؟ چرا چک در مرحله preprint انجام نشد؟ چرا بسیاری از کشورها و WHO بلافاصله این مطالعه را باور کردند و هیدروکسی کلروکین را کنار گذاشتند؟ و سرانجام ، آیا یک داروی ضد مالاریا به اندازه کافی مؤثر و ایمن است؟