ضررهایی که مصرف دخانیات متوجه بدن میکند بخش دوم
محمد رضا عاشوریدر۱۴۰۳/۲/۱۸(سیارک) در بخش اول این مقاله نگاهی اجمالی به بیماریها و اختلالاتی انداختیم که مصرف دخانیات، متوجه بدن افراد میکند. حال قصد داریم این مسئله از نکات و جنبههای دیگر مورد بررسی قرار دهیم و سعی در آگاهسازی بیشتر شما، از ضرر و زیانهایی داشته باشیم که این عادت برای افراد به همراه دارد. با سیارک همراه باشید.
درحقیقت این ضرر و زیانها بیشمار هستند و حتی میتوان گفت که برخی از آنها هنوز توسط محققین به طور کلی و بوسیله آزمایشهای گوناگون اثبات نشده است. با اینحال اینرا میدانیم که مصرف دخانیات در بلند مدت ضررهای جبران ناپذیری را متوجه افراد میکند. جراحیهایی که به منظور بهبود کارکرد اعضایی از بدن که به خاطر سیگار کشیدن دچار اختلال شدهاند، انجام میشود، ممکن است در نهایت تا قطع عضو و ناقص شدن افراد نیز پیش برود. موردهایی هم وجود دارد که پس از انجام عمل جراحی، فرد مجبور به استفاده از دستگاههایی مصنوعی برای انجام فرایندهای طبیعی و حیاتی بدن خود میشود؛ مخزنهای اکسیژن برای رفع مشکلات و اختلالات تنفسی و دستگاههای شبیهسازی صدا که در حنجره کار گذاشته میشوند از این قبیلاند. بیماریهایی چون سرطان حنجره، که از اثرات مستقیم مصرف دخانیات است، ممکن است به ازکار افتادن قدرت تکلم فرد منجر شود. درنهایت آسیبی که به بدن فردی که سیگار میکشد، میرسد، میتواند موجبات مرگ زودرس اورا فراهم کند. به امید روزی که کسی گرفتار اینگونه عادات زیانآور نباشد. بیایید نگاهی به سایر اثرات مصرف دخانیات بیندازیم:
قرار گرفتن افراد غیرسیگاری در معرض دود سیگار
افرادی که نزدیک فرد سیگاری قرار میگیرند در حقیقت در معرض دو نوع دود قرار دارند؛ اول دودی است که توسط خود سیگار، زمانی که در حال سوختن است، تولید میشود و دومی دودی است که از دهان فرد سیگاری خارج میشود. متأسفانه کسانی که در معرض دود سیگار دیگران قرار میگیرند، به اندازه خود آنها در معرض اختلالاتی که سیگار کشیدن برای افراد بوجود میآورد نیز قرار میگیرند.
بین دو نوع دودی که این افراد در معرضش قرار میگیرند (دو نوعی که در ابتدای این بخش عنوان شد) تفاوتهایی اساسی وجود دارد. دودی که از سوختن خود سیگار بوجود میآید بسیار خطرناک است. این دود حاوی مواد سمی و سرطانزای بیشتری است و به خاطر ذرات کوچکترش نسبت به دودی که از دهان فرد سیگاری خارج میشود، راحتتر میتواند از مجرای تنفسی افراد عبور کرده و به ریه برسد. دودی که از دهان فرد سیگاری خارج میشود، به نسبت، کمضررتر است، با اینحال در معرض این دود بودن هم توصیه نمیشود، چراکه حجم دود خارج شده بسیار زیاد است و میتواند آسیبرسان باشد.
قرار گرفتن در معرض دودی که از سوختن سیگار حاصل میشود، میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند و خطر ابتلا به انواع سرطان را نیز به دنبال دارد. بسیاری براین باوراند که سرطان ریه شایعترین نوع سرطان درمیان این افراد است، با اینحال تحقیقات نشان داده که خطر ابتلا به سرطان سینه نیز در این افراد، کمتر از قبلی نیست. خطر ابتلا به سرطان ریه، درمیان افرادی که تنها در معرض دود سیگار دیگران قرار میگیرند، تا چیزی حدود سی درصد نسبت به سایرین افزایش پیدا میکند. بنا به آخرین آمار بدست آمده، همه ساله چیزی حدود سه هزار انسان، جان خودرا به این خاطر از دست میدهند.
سرفه افرادی که دخانیات مصرف میکنند
سرفه مداوم این افراد یکی از عوارض مصرف دخانیات در بلندمدت است و میتواند اختلالات زیادی در دستگاه تنفسی بوجود بیاورد؛ بیماری مزمن انسدادی ریه یکی از این اختلالات است. این سرفهها همچنین میتواند نشانه وجود بیماریهای عفونی در ریه باشد. سرطان ریه و یا از بین رفتن آن از دیگر نشانهها است.
سرفهای که افراد سیگاری تجربه میکنند، کاملا متفاوت است از سرفههای مربوط به سرماخوردگی و بیماریهای آلرژیک. این سرفه بدین معنا است که فرد در تمام طول روز سرفه خواهد کرد و از دست آن خلاصی نخواهد یافت. تفاوت اساسی این سرفه با دیگر سرفهها در این است که با مصرف قطرههای خوراکی و یا داروهای دیگر نمیتوان آن را متوقف کرد. در ابتدای دوران مصرف دخانیات (بخصوص اگر خیلی سیگار نکشید) این سرفهها خشک خواهند بود و دردی در قسمت انتهایی گلو احساس نخواهد شد. اما زمان که پیش میرود، کم کم سرفههای افراد با خود خلط به همراه خواهد داشت. این سرفهها بیشترین شدت را در ابتدای صبح و زمانی که فرد از خواب بیدار میشود، دارند. در ریه بدن انسان، قسمتهایی وجود دارند که با نام «سیلیا» شناخته شده و شبیه به موی سر هستند. به طور معمول وظیفه این قسمتها خارج کردن مواد سمی از ریه و محافظت از آن است، اما دود سیگار در کارکرد این قسمتها اختلال ایجاد میکند. همین مسئله سبب میشود که این مواد سمی در ریه فرد جا خوش کنند. بدن هم به طور طبیعی واکنش نشان داده و سعی در خارج کردن این مواد سمی از ریه میکند که منجر به سرفه کردن میشود. درحقیقت این سرفه کردن تلاش ریه بدن فرد، برای خارج کردن مواد سمی است.
آسیبهایی که به ریه وارد میشود
بیشترین آسیب کشیدن سیگار متوجه ریه میشود. بیایید نگاهی دقیقتر به چگونگی این آسیب بیندازیم: بخاطر فعالیت زیاد این ارگان در بدن، ریه افراد سالم حجیم است و رنگی مایل به صورتی دارد. با نگاه کردن به این ریه متوجه سالم و سلامت بودن آن میشوید. این درحالیست که با نگاهی جزئی به ریه فرد سیگاری میتوان تشخیص داد که این فرد دخانیات مصرف میکند. ریه این افراد سیاه رنگ میشود. دلیل این رنگ سیاه ریه، این است که با هربار وارد کردن دود سیگار به ریه، قطران سیاهرنگی در ریه از خود بجای میگذارد. زمانی که برای مدتی طولانی در طول روز چند نخ سیگار میکشید، این ماده بیشتر و بیشتر شده و در نهایت تمام ریه را فرا میگیرد. به همین خاطر است که رنگ ریه در بدن این افراد تغییر میکند. آلودگی هوا نیز تأثیری مشابه بر روی ریه میگذارد.
مسئله بعدی در باره ریه این افراد، جزئیاتی است که با چشم غیر مسلح قابل شناسایی نخواهد بود. یکی از این جزئیات اختلال در عملکرد «سیلیا» است که در بخش قبلی به آن اشاره شد. اینجا تنها این نکته را اضافه میکنیم که این قسمتهای موجود در ریه، شبها که در حال استراحت هستید، کمی تجدید قوا میکنند، اما استمرار مصرف دخانیات آنها را از پا میاندازد. مهمترین و ناخوشایندترین نتیجهای که از کشیدن سیگار به احتمال زیاد حاصل میشود، ابتلا به سرطان ریه است. عوامل زیادی هستند که سبب ابتلا به سرطان ریه میشوند (بودن در معرض تشعشعات خطرناک، آلودگی هوا و ...)، با اینحال تحقیقات نشان داده که بخش اعظم افرادی که گرفتار این بیماری میشوند، یا سیگار میکشیدهاند و یا در معرض دود آن بودهاند. بنا به آماری که در آمریکا منتشر شده است، چیزی حدود هشتاد و پنج تا نود درصد بیمارانی که در این کشور به سرطان ریه مبتلا هستند، یا مصرف دخانیات دارند و یا اینکه قبلا به این عادت گرفتار بودهاند.
تنباکو - قاتل خاموش
حال نگاهی به حقایقی در مورد سیگار و مصرف آن میاندازیم که واقعا تکاندهنده هستند:
- همه ساله چیزی حدود چهارصد و هشتاد هزار نفر در آمریکا، جان خودرا به خاطر مصرف دخانیات از دست میدهند؛ در واقع از هر پنج نفری که میمیرند، یک نفر به خاطر مصرف دخانیات بوده است.
- همه ساله چیزی حدود شش میلیون نفر در سراسر جهان جان خودرا به خاطر مصرف دخانیات از دست میدهند. سی درصد این افراد به سرطان مبتلا میشوند و سایرین به خاطر دیگر عوارض مصرف دخانیات جان خودرا از دست میدهند.
- تلفات تمامی جنگهایی که تاکنون در آمریکا رخ داده است، با تلفات مصرف دخانیات برابری نمیکند و در واقع از آن کمتر است.
- تعداد کسانی که همه ساله بخاطر مصرف دخانیات جان خود را از دست میدهند، از مجموع تلفات مسائلی چون، قاچاق و مصرف غیر قانونی مشروبات الکلی، ایدز، تصادفات جادهای و درگیریهای مسلحانه، بیشتر است.
اکثر مردم فکر میکنند که مصرف دخانیات تنها بر کارکرد ریه اختلال ایجاد میکند، اما حقیقت این است که تک تک اعضا و ارگانهای بدن انسان به خاطر این عادت رفتاری، آسیب میبینند. خطرناکترین تهدید تنباکو، قطران و بیش از هفت هزار ماده سمی و شیمیایی است، که در هنگام سوختن تولید میکند. بیش از هفتاد عدد از این مواد شیمیایی، از عوامل سرطانزا هستند. علاوه بر خطر ابتلا به سرطان ریه، مصرف دخانیات در نقاط دیگری از بدن نیز میتواند سرطان به وجود بیاورد؛ حنجره، لب، معده، پانکراس، کلیه و کبد از این قبیلاند.
در پایان این مقاله به نکتهای اشاره میکنیم که از اهمیت بخصوصی برخوردار است. برخی براین باوراند که سیگارهای سبکتر (به اصطلاح «لایت») و سیگارهای طعمدار (برای مثال با طعم نعنا یا از این قبیل) ضرر کمتری را متوجه بدن میکند. اما آیا واقع اینگونه است؟ درواقع خیر. چیزی به نام سیگاری با ضرر کمتر وجود ندارد، چه برسد به سیگاری که کلاً ضرر نداشته باشد. سیگارهای لایت یا سبک، سیگارهای با قطران پایین، سیگارهای طعم دار و ... فقط وفقط برای بازارگرمی و فروش بیشتر محصولات است و شرکتهای بزرگ تولید سیگار از این استراتژی برای بازاریابی مؤثرتر استفاده میکنند. اینکه میزان قطران و نیکوتین سیگار سبک و دیگر انواع سیگار که اشاره شد، کمتر هست یا نه، مشخص نیست، اما تحقیقات ما نشان داده است که ضرری که این انواع سیگار متوجه افراد میکنند، هیچ تفاوتی با سیگارهای دیگر ندارد.
درباره سیگارهای طعمدار هم ذکر این نکته ضروری است که اینها هم ضرر کمتری ندارند و چنین ادعایی کذب است. این را هم باید دانست که این سیگارها اعتیادآورتر از سایر انواع سیگار هستند، حال اینکه چرا اعتیاد به این نوع سیگار بیشتر است، هنوز مشخص نیست و به تحقیقات بیشتری نیاز است.
حال که از ضررها و زیانهای مصرف دخانیات آگاه شدهاید، ممکن است قصد کنار گذاشتن این عادت رفتاری را داشته باشیدپس این مقاله را بخوانید. ترجمه itrans.ir
در سیارک بخوانیم: