راهکارهایی برای افزایش قدرت ذهنی و هوشیاری هفت مورد
محمد رضا عاشوریدر۱۴۰۳/۲/۱۸زمانی که سن افراد بالا تر می رود، توجه بیشتری به سلامتی وضعیت قلبی و عروقی خود می کنند، چرا که به مرور زمان کارکرد ارگان های مربوط به قلب رو به افول می نهند. علاوه بر این انجام فعالیت های ورزشی از دیگر نکاتی است که معمولاً مورد توجه افراد قرار می گیرد، چرا که افزایش قدرت بدنی و حجم ماهیچه ها از نتایج مستقیم این گونه فعالیت های ورزشی هستند. اما نکته ای که حائز اهمیت است، این است که علاوه بر این دو موردی که ذکر شد که باید مورد توجه قرار بگیرند، مسئله دیگری نیز وجود دارد که هر چه سن افراد بالا تر می رود، رسیدگی و توجه به آن اهمیت بیشتری پیدا می کند و بعضاً هستند افرادی که آن را نادیده می گیرند. این مسئله ای که باید مورد توجه قرار بگیرد، وضعیت ذهنی و مغز انسان است که هر چه سن بالا تر می رود، کارکرد اولیه خود را از دست می دهد. اگر بخواهیم به طور دقیق تر این مسئله را مد نظر قرار داده و در خصوص آن صحبت کنیم، باید عنوان کنیم که کاهش فعالیت مغزی و ذهن انسان، به طور معمول از سن سی سالگی آغاز می شود. از مسائل مربوط به مغز و ذهن انسان که پس از سی سالگی تحت تأثیر قرار گرفته و در کارکردشان به گونه ای اختلال ایجاد می شود، می توان به «مهارت های شناختی اجتماعی» اشاره کرد. دهه پنجم زندگی فرد و بعد از پنجاه سالگی، اوج این کاهش کارکرد در فعالیت های مغزی و ذهن را مشاهده می کنیم. با این وجود اگر کسی قصد داشته باشد به این روند رو به افول خاتمه داده و یا حداقل روند آن را کند تر کرده و تا سنین بالا از کارکرد بهتر ذهنی برخوردار باشد، چندان جای نگرانی نیست و اقداماتی در این خصوص وجود دارد که می تواند برای فرد از لحاظ ذهنی نتیجه بخش باشد. به همین خاطر است که با افراد متخصص در این خصوص گفتگو هایی انجام شده و تحقیقات جامعی نیز صورت گرفته که نتایج این گفتگو ها و تحقیقات، راهکارهای مؤثری را در اختیار افراد قرار می دهد تا قادر باشند به این مهم دست یابند و حتی در سنین بالا، از کارکرد مؤثر ذهنی برخوردار باشند. با سیارک همراه باشید تا جزئیات بیشتر و دقیق تری در این خصوص در اختیارتان قرار دهیم.
یافتن آن چه که در فکر و ذهن خود تمایل بیشتری به آن دارید
هر فرد، بسته به شرایطی که در آن بزرگ شده و امکاناتی که در اختیارش قرار گرفته است، در یک زمینه به خصوص استعداد بیشتری از خود نشان داده و اگر کاری در آن زمینه به خصوص به او محول شود، قادر خواهد بود تا به بهترین نحو ممکن از پس انجام دادن آن بر آید. نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که هر فرد، بسته به شرایط منحصر به فرد خود، تمایل ذهنی و فکری خود را یافته و تا جای ممکن آن را توسعه دهد. برای نمونه شخصی که به طراحی داخلی منازل و دکوراسیون علاقه مند است، مدام باید در خصوص کار خود فکر کند و ایده های جدیدی برای بهبود کار خود بیابد. تونی دُتینو، یک مرکز مشاوره تجاری در منهتن آمریکا دارد و مدت ها است به عنوان مشاور خدمات تجاری فعالیت کرده و به آن ها توصیه می کند که با چه ایده هایی قادر خواهند بود در کسب و کار خود عملکرد بهتری داشته و نتیجه دلخواه را دریافت کنند. او در این خصوص عنوان کرد: «برای نمونه من به علم شناخت اجسام و پدیده ها علاقه دارم، اما بسته به شرایط منحصر به فرد هر شخصی، این علاقه ها ممکن است متفاوت باشند، برای نمونه شخصی به طراحی مدل های جدید دوچرخه علاقه داشته و تمامی هدف اش این است که خلاقیتی در این حوزه از خود نشان دهد. یا شخصی را در نظر بگیرید که به ادبیات علاقه مند بوده و امکان گسترش خلاقیت اش در این زمینه بیش از سایر موارد وجود دارد. بنا بر این صرف نظر از این که فرد در چه حوزه ای تمایل به بروز خلاقیت خود دارد و شرایط او چگونه است، نکته مهم این است که همان زمینه و حوزه ای را پیدا کند که ذهن اش را بیش از هر چیز دیگری درگیر کرده و به آن علاقه مند است، تنها در این صورت است که حتی در سنین بالا تر هم افراد از هوشی قابل توجه برخوردار خواهند بود و افول وضعیت ذهنی، سبب از کار افتادگی آن ها نخواهد شد.».
صرف کردن زمان برای مطالعه تا جایی که برای فرد مقدور است
نکته مهم دیگری که باید مد نظر داشت، این است که پا به سن گذاشتی، مانعی برای مطالعه روزانه افراد نشود و داشتن یک برنامه روزانه برای مطالعه در زمینه ای که فرد به آن علاقه مند است، از اهیمت به خصوصی برخوردار است. تنها در این صورت است که ذهن فرد مدام درگیر مطالب جدید شده و نیز به مسائل تازه ای در خصوص حوزه مورد علاقه خود پی خواهد برد. نکته جالب توجه در خصوص مطالعه این است که افول وضعیت و شرایط ذهنی به واسطه پا به سن گذاشتن را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد و محدود می کند. دُتینو در این خصوص عنوان کرد: «همان گونه که پیش از این نیز عنوان کردم، من به علم شناخت اشیاء و پدیده ها علاقه به خصوصی دارم و تمامی تلاش ام را به کار می گیرم تا از تمامی تحقیقات جدید و مقاله هایی که در این زمنیه در درسترس ام قرار می گیرند استفاده کرده و آن ها را به خوبی مطالعه کنم. نکته ای که در خصوص این مطالعه وجود دارد این است که هر چه بیشتر در حوزه ای که به آن علاقه مند هستیم و به گونه ای هیجان ما را بر می انگیزد، مطالعه داشته باشیم، قدرت ذهنی مان به طور قابل توجهی افزایش پیدا خواهد کرد و نه تنها در حوزه مورد علاقه خود مطالب بیشتری خواهیم آموخت، بلکه به طور کلی شرایط ذهنی مان توسعه و بهبود خواهد یافت و به اصطلاح تیز هوش تر خواهیم بود.».
حفظ ارتباط مؤثر با افرادی که در حوزه کاری شما فعالیت کرده و طرز فکری مشابه با شما دارند
از دیگر نکات مهمی که باید مد نظر قرار بگیرد این است که تا جایی که برای هر فردی مقدور است، سعی بر آن داشته باشد تا از نتیجه مطالعات و دانش دیگران نیز بهره مند شود. حال اگر این افرادی که برای کسب اطلاعات بیشتر با آن ها رابطه برقرار می کنیم، در زمینه کاری خودمان فعالیت داشته باشند، ایده آل خواهد بود. این گونه قادر خواهیم بود در مدت زمانی بسیار کوتاه، اطلاعات جدیدی به دست آوریم و نیز به زاویه دید منحصر به فردی که هر شخصی در مورد موضوعی به خصوص دارد آشنایی پیدا کنیم که خود به توسعه دادن شرایط ذهنی مان کمک شایانی خواهد کرد. دُتینو در این خصوص عنوان کرد: «من به هیچ عنوان تنها کار نمی کنم. در واقع ما گروهی از افراد هستیم که به طور مرتب به وسیله ایمیل و راه ها ارتباطی دیگر با یکدیگر در خصوص مسائل و مطالب مختلف گفتگو می کنیم و به محض این که تئوری و ایده جدیدی در زمینه کاری مان مطرح شود، یکدیگر را از آن مطلع می کنیم و این گونه قادر خواهیم بود تا جایی که برای مان مقدر است به روز باشیم. این نکته را باید به خاطر داشته باشیم که هر چه بیشتر با افراد متخصص در زمینه و حوزه کاری خود ارتباط برقرار کنیم، قادر خواهیم بود دانش و اطلاعات بیشتری در این خصوص پیدا کنیم.».
از قابلیت های ذهنی و هوش خود، تا جایی که امکان دارد شناختی دقیق پیدا کنید
از دیگر نکاتی که باید مد نظر قرار بگیرد، شناختی جامع و دقیق از شرایط ذهنی است و این که برای نمونه در چه ساعاتی از روز، فرد بهترین و بیشترین بازده را از لحاظ ذهنی دارد. البته کمی زمان می برد تا فرد قادر باشد به چنین شناختی دست پیدا کند، با این وجود، چیزی نیست که قابلیت عملی شدن نداشته باشد و تنها به این نیاز است که فرد کمی بیشتر به خود توجه داشته باشد. نمونه ای در این خصوص برای تان نقل می کنیم تا ایده بهتری در خصوص موضوع مورد بحث داشته باشید. استفان وُلفرام، دارای مدرک دکترا است و نیز چند کتاب شناخته شده نوشته است که یکی از آن ها «نوعی جدید از علم (A New Kind of Science)» است. او چند جایزه مطرح نیز در به خاطر قدر دانی از فعالیت هایش دریافت کرده که یکی از آن ها جایزه مک آرتور است. او در این خصوص عنوان کرد: «برای این که قادر به عملی کردن این ایده باشم و به هدف خود برسم، در تک تک لحظات روزی که بیدار هستم و فعالیت می کنم، تصمیم می گیرم که چه کاری را بهتر است انجام دهم. برای نمونه صبح اول وقت که از خواب بیدار می شوم و کمی کسل هستم (و البته فکر می کنم این مسئله برای اکثریت غریب به اتفاق مردم همین گونه باشد)، بیشتر سعی می کنم کارهای ساده ای چون پاسخ دادن به ایمیل هایم را انجام دهم. پس از آن سعی می کنم با هم کاران و دوستانم صحبت کنم؛ البته نه در خصوص مسائل خیلی مهم و یا این که برای پیدا کردن راهکاری برای مشکلی که در کار پیش آمد کرده است، بلکه تنها در این خصوص که برای نمونه اوضاع و شرایط کلی کار چگونه است و صحبت های معمولی این چنینی. این گونه که تا کنون به آن پی برده ام، شب ها معمولاً زمانی است که از لحاظ ذهنی آماده تر و خلاق تر از هر موقع دیگری هستم و هوشیاری ام در شب هنگام، بیشتر از سایر مواقع روز است، به همین خاطر بیشتر سعی می کنم کار های مهم تر را در این هنگام انجام دهم. برای نمونه پروژه هایی که به خلاقیت بیشتری احتیاج دارند را به شب اختصاص می دهم. برای این که از لحاظ ذهنی همیشه آماده باشم و قادر باشم کارهای خود را به بهترین نحو ممکن انجام دهم، سعی می کرده ام این روند مشخص ذهنی خود را پیدا کرده و تا جایی که برایم مقدور است به آن پایبند باشم.».
اختصاص دادن زمانی به خصوص برای فعالیت های تفریحی در کنار کار
از دیگر نکات مهمی که باید مد نظر داشته باشیم و متأسفانه کمتر افراد به آن توجه می کنند این است که ذهن و مغز انسان نیز، همانند ماهیچه ها و اعضای بدن، پس از فعالیتی طولانی مدت، کارکرد همیشگی خود را از دسته داده و به اصطلاح خسته می شوند. به همین خاطر است که باید توجه ویژه ای به این مسئله معطوف کرد و با کار گرفتن بیش از اندازه از مغز، در کارایی مؤثر آن اختلال ایجاد نکرد. در این خصوص گفتگویی با گرِت لیزی که فیزیک دانی شناخته شده است و مقالات متعدد و قابل توجهی در زمینه تحصیلی و کاری خود دارد انجام دادیم که می تواند برای تان جالب توجه باشد. او در این خصوص عنوان کرد: «فعالیتی که برای تفریح به سراغ آن می روم، موج سواری و اسکی روی برف است. نکته ای که در این خصوص وجود دارد این است که زمانی که فرد در انجام کارهای خود عجله کرده و زمان زیادی را صرف کار خود می کند، به مرور کارکرد قبلی و مؤثر ذهن خود را از دست می دهد و فردی که تمامی زمان خود را صرف کار کردن می کند، قدرت تفکر خلاقانه و عمیق را به مرور زمان از دست می دهد. خوشبختانه من دوستان زیادی در نقاط مختلف ایالت دارم و هر گاه که احساس می کنم دیگر قادر به تحمل فشاری که کار ام متوجه ام می کند نیستم، به آن ها پناه می برم و برای مدتی کوتاه از فعالیت های مورد علاقه خود لذت می برم تا انرژی و خلاقیت لازم برای ادامه کار ام را پیدا کنم. من بر این باور هستم که هر شخصی، صرف نظر از این که به چه کاری مشغول باشد، از این گونه فعالیت های تفریحی مورد علاقه دارد و حتماً باید زمانی را به این گونه فعالیت ها اختصاص دهد.».
ده دقیقه ابتدایی و انتهایی روز خود را به تفکر خلاقانه اختصاص دهید
اسکات هاگوود، یکی از کسانی است که در فعالیت های مربوط به مهارت های ذهنی بسیار شناخته شده است و کتابی معروف به نام «قدرت ذهن» دارد، او در این خصوص عنوان کرد: «همانگونه که روی صندلی خود نشسته ام، چشمان ام را می بندم و سعی می کنم یکی از این دو صحنه را در ذهن خود به وجود آورده و خود را در آن ها احساس کنم: ساحل مورد علاقه ام در آروبا و یا مزرعه ای که پای کوهی به نام اِسموکی وجود دارد و دوران کودکی خود را در آن سپری کردم. البته تنها تصویر مکانی که به آن علاقه دارم را در ذهن خود تصور نمی کنم، بلکه سعی می کنم تمامی صدا ها و بو هایی که در آن دوران احساس می کردم را نیز احساس کنم. کمی زمان برد تا بتوانم این گونه خود را غرق در رؤیا کنم، اما حالا می توانم از ثمرات این مهارت ام استفاده کنم، چرا که ذهن ام متمکز تر شده است و تمرکز بیشتری پیدا کرده ام و هر چیزی به سادگی قادر نخواهد بود این تمرکز مرا به هم بزند. تصور خلاقانه و تصویر سازی در ذهن به من کمک کرده است که تمامی تمرکز خود را بر هدفی که در سر دارم متمرکز کنم.».
پروتئین غذای مغز است
فرانک لاولیس، دارای مدرک دکترای رواشناسی است و در کالیفرنیای آمریکا مشغول به کار مشاوره و درمان بیماران خود است و نیز کتاب های مطرحی در زمینه کارکرد ذهن و مغز انسان دارد. او در این خصوص عنوان کرد: «من عادت دارم که روز خود را با وعده صبحانه ای آغاز کنم که سرشار از پروتئین باشد. دو تخم مرغ آب پز و یک کاسه جوی پخته شده، معمولاً چیزی است که به عنوان صبحانه مصرف می کنم. پروتئین این صبحانه مغذی کمک شایانی به من برای ادامه فعالیت های روزانه ام می کند.». تحقیقاتی در این خصوص صورت گرفته است و نتایج حاکی از آن است که دانش آموزانی که پیش از شرکت در آزمون های خود، یک یا دو عدد تخم مرغ می خورند، قادر هستند تا بیست درصد نتیجه بهتری نسبت به سایر دانش آموزان داشته باشند.
ترجمه itrans.ir