اعتیاد به موبایل! سه راه رهایی
رضا عزتپوردر۱۴۰۳/۲/۱۸سال نو هم از راه رسید و مسلما در کنار برنامه و اهدافی که برای آینده در نظر گرفتهایم ترک بعضی عادتها و رفتارهای غلط و نادرست میتواند ما را در رسیدن به موفقیت کمک کند.
یکی از عادتهای غلطی که متاسفانه بسیار همهگیر هم شده است استفاده بیش از حد از موبایل و اپلیکیشنهای جذاب آن است. به گونه ای که گاهی اوقات ساعتها وقت گرانبها و ارزشمندمان در محیطی هدر میرود که هیچ خروجی مثبت و ارزشمندی برایمان ندارد. این نوع وابستگی بی شک در قالب تعریف اعتیاد می گنجد. اینگونه نیست که اعتیاد صرفا ضربات و خسارات جسمی به بدن و مغز را در بر بگیرد. بی شک هدر دادن وقت و وابستگی در حد جنون به موبایل هم میتواند علاوه بر مضرات جسمی مثل ضعف بینایی، سلامت روحی و روانی کاربران را هم تهدید میکند.
بیش از 2.5 میلیارد نفر در جهان تلفن هوشمند دارند و میلیونها نفر از آنها معتاد به استفاده از این وسیله شده اند
وقتی کلمه اعتیاد را می شنویم بی اختیار به مواد مخدر فکر می کنیم و این تصور در ما ایجاد می شود که یک معتاد حتماً باید نوعی از مواد مخدر را مصرف کنند،یک فرد بیخانمان که همه چیزش را از دست داده است! اما آیا واقعا این طور است؟
دنیای مدرن امروز جنبه های از اعتیاد را معرفی کرده است که اصلا شبیه نمونههایی که میشناسیم نیست
امروزه اعتیاد به گوشی های هوشمند، یکی از گسترده ترین انواع اعتیاد هستندکه افراد بسیاری را از کوچک و بزرگ پیر و جوان گرفتار کرده است. اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که گوشی تلفنتان را همه جا با خودتان می برید و به محض اینکه تلفن از دید شما خارج میشود دچار استرس میشوید شک نکنید که در زمره معتادان به اسمارتفون قرار دارید اصلا نیاز نیست که خجالت بکشید چرا که میلیونها نفر در کره زمین وضعیتی مشابه شما دارند ولی آیا راهی برای نجات از این وضعیت هست؟
اگر یک سرچ کوچک در اینترنت انجام دهید راهکارهای زیادی برای ترک این اعتیاد به شما پیشنهاد می شود. روش های که بعضی از آنها قابل اجرا هستند و بعضی هم از آنها هم ظوری پیشنهاد می شوند که انگار اعتیاد یک عامل خود خواسته است و به محض اراده می شومد آن را کنار گذاشت. بیشتر این روش ها بر روی رفتار شما تمرکز میکنند
امروز در (سیارک) قصد داریم با شما راجع دو موضوع مهم صحبت کنیم اول اینکه در این اعتیاد چقدر ما مقصریم و آیا تلفن ها و سازندگان برنامه ها در این موضوع بی تقصیرند؟
دوم اینکه چطور با استفاده از خود تلفن هوشمندروش هایی برای کم کردن استفاده مان از تلفن همراه و حذف جذابیتهای آن از زندگی مان پیدا کنیم
روش هایی که توسط کارمند سابق گوگل تریستان هریس( Tristan Harris ) ارائه می شوند
برای اینکه تشخیص دهید که آیا به اسمارت فون و استفاده از آن اعتیاد دارید نشانه های وجود دارد مثلا اینکه آیا با تلفن رختخواب میروید و یا از خاموش کردن تلفنتان میترسید؟
اما بهترین راه تشخیص این موضوع پاسخ به یک سوال ساده است:
آیا من میتوانم از تلفن خودم چشم بردارم؟ اگر جواب شما خیر است، با ما همراه باشید
قبل از هر چیز این جمله را با خودتان تکرار کنید : "من نمیتوانم از نگاه کردن به صفحه موبایل دست بکشم و من تنها نیستم"
بیش از دو و نیم میلیارد نفر در دنیا تلفن هوشمند دارند که خیلی از آنها به این مشکل دچار هستند. هر روز تعداد اپلیکیشن های که ما را به موبایل بیش از پیش وابسته می کنند بیشتر می شود.اعتیاد ما پول ساز است.
آیا ما جامعهای معتاد به موبایل هستیم؟ آیا این ما هستیم که موجبات این اعتیاد را فراهم می آوریم ؟ شاید نه!
مشکل اینجاست که موبایل ها به گونه ای طراحی می شوند که ما را درگیر کنندیعنی عمدتا اعتیادآور هستند. این طراحان اپلیکیشنها و سازندگان موبایلها و رابطهای کاربری هستند که تمام شرایط را به گونهای فراهم می کنند که ما را مثل یک گرداب در خودش بکشاند. هر چقدر تعداد استفاده کنندگان از یک اپلیکیشن بیشتر باشد آن برنامه در بازراهای اقتصادی ارزش بیشتری خواهد داشت و این موضوع بین تولید کنندگان برنامه ها تبدیل به یک رقابت شده است. هر چقدر تعداد افراد معتاد بیشتر باشد درآمد آنها هم بیشتر خواهد بود . ولی اگر ترفند های جلب توجه آنها را یاد بگیریم رابطه سالم تری با موبایل خود برقرار می کنیم.
موبایلها عمدتا به گونهای طراحی میشوند که اعتیاد آور باشند
تریستان هریس کارمند سابق گوگل که اکنون موسسه خصوصی TWS را اداره میکند به ما نشان میدهد که چطور شرکت ها از توجه کاربران پول در میآورند.
تریستان صحبتهایش را با ابن جملات آغاز کرد : به نظر من ما درون ۲ میلیارد نمایش ترومن زندگی می کنیم. یعنی مثل فیلم نمایش ترومن زمانی که بیدار می شویم همه چیز آماده است ولی نمی دانیم که همه ی آنها برای درگیر کردن و جلب توجه ما ساخته شده اند.
( فیلم نمایش ترومن 1998 ساخته پیتر ویر و با بازی جیم کری داستان شخصی به نام ترومن بود که از بدو تولد بدون اینکه خودش بداند در یک برنامه تلوزیونی زندگی می کرد و تمام حرکات و رفتارش توسط دوربینهای بسیار زیادی در یک استودیوی بزرگ تحت کنترل بود و برای مردم دنیا پخش می شد. ترومن به حقیقت زندگی خودش شک می کند و شروع به کاوش درباره زندگی خودش می کند)
هریس معتقد است می تواند راهکارهایی را برای حل مشکل ما پیشنهاد کنند او می گوید: طراحی موبایل ها اصلا هدفش کمک به ما نیست اپلیکیشن ها به گونه ای طراحی می شوند که ما را در دام خود بیاندازند.
سه راهکار ساده وجود دارد که می توانید با استفاده از آنها راحت تر از موبایلتان جدا شوید.
گام اول : خاموش کردن تمام اعلان ها (نوتیفیکیشنها) به جز وقتی که یک انسان واقعی می خواهد با شما ارتباط برقرار کند.
زمانی که پیام یا تماسی دریافت می کنید معمولا یک انسان دیگر آن سوی خط است. انسان ها به طور غریزی به اجتماع جذب میشوند یا به اصطلاح تعامل اجتماعی دارند. امروز بسیاری از اپلیکیشن ها از شبیهسازی تعامل اجتماعی استفاده می کنند.
تا وقت بیشتری را به آنها اختصاص بدهید زمانی که فیس بوک به شما پیغام میدهد که دوست شما به رویدادی در نزدیکی شما علاقمند است از نیاز شما برای ارتباط اجتماعی سوءاستفاده میکند تا وارد پلتفرمش بشوید و وقت بگذرانید
البته قبلاً نوتیفیکیشنها به این شکل نبودند این سرویس که در سال ۲۰۰۳ توسط شرکت بلک بری معرفی شد برای کاهش زمان استفاده کاربر از موبایل طراحی شده بود ایمیل ها به سرعت به شما نمایش داده می شدند تا کمتر وارد محیط موبایل بشوید در حال حاضر تقریباً همه برنامه های موبایل برای شما نوتیفیکیشن میفرستند و هر بار که آنها را چک می کنید واکنش های روحی و عاطفی متفاوتی خواهید داشت اگر واکنش ها تصادفی نبودند و میتوانستید خوب یا بد بودن آنها را حدس بزنید اعتیادی در کار نبود، در واقع این واکنش ها هر بار برای شما تازگی دارد و غیرقابل پیشبینی هستند چرا که پیشبینیپذیری مانع از اعتیاد میشود.
این سبک از نوتیفیکیشن توسط بلک بری در سال 2003 برای صرفه جویی در وقت کاربران طراحی شد
همین منطق برای ماشین های شانس هم به کار رفته است شاید باور نکنید ولی در آمد این دستگاه ها در آمریکا از مجموع مسابقات بیسبال + سینماها + پارکهای تفریحی هم بیشتر است و سه یا چهار برابر سریعتر اعتیاد میآورند. بعضی از اپلیکیشن ها این توهم را در کاربر به وجود میآورند که او محتوای برنامه را آپدیت می کند. این حربه دقیقا مثل همان اهرم شانس در دستگاههای بازی است که هوشمندی طراح برنامه را می رساند. خود برنامه می تواند محتوا را آپدیت کند اما توهم اعتیادآور کنترل اوضاع را در کاربر ایجاد می کند. البته در آینده اوضاع بهتر خواهد شد تحقیقات نشان میدهند که دسته بندی اعلان ها و نمایش آنها در بازه های زمانی مشخص استرس کاربر را کاهش میدهد.
گام دوم: سیاه و سفید کردن صفحه موبایل
بهترین راه برای جلب توجه شما استفاده از رنگ هاست چشم انسان به رنگ های گرم حساس تر است و به سمت رنگ قرمز جذب می شود به همین دلیل طی سالهای اخیر طراحی آیکون اکثر برنامه ها تغییر کرده است. توجه کنید که حباب اعلانهای تمام برنامههای موبایل هم قرمز است.
در سالهای اخیر بسیاری از برنامه ها آیکونهای خود را تغییر دادهاند و تمایل آنها هم به سمت رنگ قرمز بوده است
رنگ های دیگر به اندازه رنگ قرمز در جلب توجه شما موثر نیستند برای رفع این مشکل می توانید از طریق تنظیمات موبایل فیلتر خاکستری را روی نمایشگر اعمال کنید.
زمانی که همه چیز سیاه و سفید باشد مغز شما تفاوتی بین آیکونهای مختلف قائل نمیشود ماشینهای شانس هم با رنگ های جذاب چراغ های چشمک زن و صداهای خاص طراحی می شوند تا تمام حس های شما را تحریک کنند پس حذف رنگ ها از موبایل تا حدودی اعتیاد را از بین میبرد
گام آخر: محدود کردن صفحه اصلی ( HOME ) به ابزارهای ضروری
روی صفحه اصلی یا به اصطلاح هوم به جز ابزارهایی که به کارهای روزمره و زندگی شما کمک می کنند برنامه دیگری قرار ندهید مثل برنامه حمل و نقل، نقشه و یا تقویم که شما را به گردابی بی انتها از محتوای بی اهمیت نمیفرستند.
منطق اکثر اپلیکیشنها در موبایل مثل دستگاههای بازی شانس است، رنگارنگ و با توهم کنترل
گرداب بی انتها با محتوای بی اهمیت همان اپلیکیشنهای با اسکرول بی نهایت هستند.
برخلاف حالت صفحه بندی که باید روی لینک صفحه بعد کلیک کنید اسکرول بینهایت دائماً محتوای جدید را لود می کند و پایانی ندارد. اما مثلا گوگل در صفحه سرچ، صفحه بندی را مشخص کرده است و همین خاطر است که ما عموماً بعد از یک یا دو صفحه حس میکنیم که به اندازه کافی جستجوی مورد نظرمان را دنبال کرده ایم. اما صفحاتی با اسکرول بی نهایت چنین حسی به ما نمیدهند. نمایش خودکار ویدئو ها هم دقیقاً همین طور است این سبک از طراحی تجربه کاربری ساده تری را ایجاد می کند اما اراده کاربر برای توقف فرآیند را از او میگیرد تحقیقات نشان می دهند که برای متوقف کردن هر چیزی بیشتر به نشانه های دیداری متکی هستیم مثلاً افراد از ظرفی که به صورت خودکار پر می شود و متوجه خالی شدن آن نمیشوند تا ۷۳ درصد بیشتر از ظرف های معمولی که باید توسط گارسون پر شوند سوپ می خورند اما این حجم از غذای اضافه را احساس نمی کنند. بنابراین نشانه های دیداری بهتر از احساس رضایت درونی شما را وادار به توقف میکند.
ما برای متوقف کردن هر فرایندی به نشانههای دیداری نیاز داریم
از آنجا که بیشتر اپلیکیشن ها چنین نشانههای ندارند بهتر است که صفحه اصلی موبایلتان را به درستی انتخاب کنید تا به دام آنها نیفتید. ما هر روز بارها موبایلمان را چک می کنیم و توجهی به زمان از دست رفته نداریم. ولی شاید در آینده تکنولوژی بهتر از این باشد. رابطهای کاربری متفاوتی پیشنهاد شده اند که کنترل فرایند و زمان اختصاص یافته به فرآیندهای مختلف را در اختیار شما قرار می دهند.
باید به این سوال فلسفی پاسخ عمیق و دقیقی بدهیم : دقیقا چه محتوایی ارزش توجه مداوم ما را دارد؟
آیا اصلاً به این سوال فکر کرده اید پاسخ به آن به هیچ وجه ساده نیست ولی شاید وقت آن رسیده که به این سوال فکر کنیم.ترجمه itrans.ir
در سیارک بخوانیم: