حق امتیاز تجاری
عطااله درویش نیادر۱۴۰۳/۲/۱۸در این مقاله ما به توضیح این موضوع می پردازیم که حق امتیاز چیست و داشتن یک حق امتیاز تجاری برای خود چه مزایا و معایبی دارد.
حق امتیاز تجاری
در گذشته، تمامی کسب و کارهای کوچک مانند: مغازه های لباس فروشی، رستوران ها، کفش فروشی ها و مغازه های خوار بار فروشی در انحاصار افراد بود. آن ها اغلب برای اسم گذاری مغازه هایشان از نام خود استفاده می کردند مانند: مغازه ی لباس فروشی لوسی، کافی شاپ فرد، خواربار فروشی خانواده ی جانسون. برای برخی از مردم، داشتن یک تجارت انحصاری، رویایی برای مستقل شدن در تمام طول زندگی بود. برای دیگران، یک تجارت زنجیره ای خانوادگی بود که باعث از بین بردن موقعیت های جدید می شد.( سیارک)
از این تجارت در تمام طول خیابان های شهر های کوچک استفاده می شد. امروزه، با پیشرفت کسب و کار این شغل های خانوادگی جای خود را به مغازه های زنجیره ای داده اند. تجارت های کوچک خانوادگی نمی توانند با تجارت های زنجیره ای عظیم رقابت کنند در نتیجه با شکست رو به رو می شوند. با این وجود، برخی از این تجارت های کوچک، مشتری های دائمی خود را همگی با هم از دست نداده اند. آن ها باز هم یک تجارت کوچک هستند اما بایک تفاوت، آن ها حق امتیاز تجاری برای خود گرفته اند. سیستم حق امتیاز تجاری یک مدل کسب و کار امروزی است که به طور فزاینده ای در ده سال گذشته بر تجارت های کوچک و خرده فروشی ها حاکم شده است.
حق امتیاز تجاری چیست؟
حق امتیاز تجاری یک توافق نامه ی قانونی و تجاری بین افراد و شرکت های اصلی است.
داشتن حق امتیاز یک شرکت، به دارنده ی آن اجازه می دهد که از نام تجاری شرکت برای فروش محصولات یا سرویس های آن شرکت استفاده کند. افراد زیادی شاید متقاضی یک حق امتیاز تجاری باشند، اما تنها به عده ی اندکی این حق امتیاز اعطا می شود. برخی از افراد به خاطر ضعف وضعیت مالی رد می شودند. برای مثال، اگر یک حق امتیاز تجاری به یک فرد جدید اعطا شود، فرد تاجر باید به شرکتی که به او حق امتیاز را می دهد مبلغ بسیار زیادی را به عنوان خرید حق امتیاز پرداخت کند و تمامی قوانین و چهار چوب های شرکت اصلی را در شرکت خود اجرا کند. در تمامی این حق امتیاز ها مواردی هستند که باید حتما توسط دارنده های حق امتیاز رعایت شوند. این خود تا حدودی ابتکار عمل را از دارنده های حق امتیاز می گیرد. این بدان معنا است که دارنده ی حق امتیاز باید هم درون مغازه و هم بیرون مغازه اش دقیق شبیه به شرکت اصلی باشد. دارنده ی حق امتیاز تنها می تواند سرویس ها و محصولات تولید شده توسط شرکت اصلی را بفروشد. این بدان معنا است که یک کافه ی بزرگ باید دقیق همان اندازه ای باشد که دیگر کافه های دارنده ی حق امتیاز شرکت اصلی هستند. این بدان معنا است که یک رستوران دارای حق امتیاز رستوران اصلی، باید همبرگر هایی با اندازه ی تعیین شده ی شرکت اصلی آماده کند، از همان لیوان و بشقاب های و طراحی ها و منو های غذایی استفاده کند که شرکت اصلی استفاده می کند. این بدان معنی است که دارنده ی حق امتیاز تجاری به طور کلی تحت سلطه ی شرکت اصلی است.
تمامی فروشگاه های زنجیره ای، حق امتیازی نیستند. برخی از آن ها شخصی بوده و تنها توسط شرکت اصلی اداره می شوند. یک حق امتیاز تجاری شخصی برای دارنده ی حق امتیاز.
رستوران ها متداول ترین حق امتیاز تجاری هستند. در هر شهر شما می توانید تعداد شعبه های زیادی از هر رستوران را در آن شهر ببینید. در برخی از مراکز خرید تمامی مغازه ها، دارنده ی حق امتیاز تجاری یک شرکت هستند. حتی در تمام طبقات آن می توان شعبه های مختلف از یک شرکت را مشاهده کرد. می توان حق امتیاز را از تمامی شرکت ها خریداری کرد. حتی شرکت هایی دارای محصولات دندان، بیمارستان حیوانات،حق امتیاز تاکسی رانی ، پمپ گاز و بنزین، مراکز تناسب اندام، مراکز خدمات تمیز کردن خانه ها، سالن های تاتر و سینما و مراکز مراقب از کودکان.
با وجود تمامی این محدودیت ها، داشتن یک حق امتیاز تجاری مزایای زیادی با خود به همراه دارد.
مهمترین مزیت این است که دارنده ی حق امتیاز تجاری، حمایت و کمک شرکت اصلی را دارد. برای مثال، شرکت اصلی می تواند به دارنده حق امتیاز برای یافتن یک موقعیت مناسب کمک کند، برای برنامه ریزی در خصوص استفاده ی بهینه از کمترین فضا و ارائه ی بهترین امکانات کمک کند و در تصمیم گیری این موضوع که چه کالایی برای شروع یک کسب و کار سودمند لازم است، به دارنده حق امتیاز کمک کند. همچنین شرکت اصلی برای دارنده ی حق امتیاز، یک دوره ی آموزشی کامل در خصوص تمامی طرفند های کسب و کار تهیه می کند. این دوره ها باعث می شوند که تاجر با شیوه های کسب و کار روز دنیا آشنا شود، نقاط ضعف و قوت شرکت های موفق را بیابد و به رونق و پیشرفت کسب و کار خود بپردازد. تمامی این حمایت ها باعث می شود که یک تجارت انحصاری کوچک با تجربه ی یک شرکت بزرگ شروع به کار کند، هرچند که برای کسب این تجارب باید بهایی بپردازند.( سیارک)
در این جا به توضیح دیگر منافع داشتن یک حق امتیاز تجاری می پردازیم. خرید حق امیتاز از یک شرکت نام آشنا و معتبر باعث می شود که خریداران جذب نامی آشنا شوند که به سرویس دهی خوب آن اعتماد دارند. فروشگاه هایی با نام آشنا، یعنی خریداران زیاد، خریداران زیاد به معنی فروش زیاد است. اگرچه، زمانی که یک فرد، حق امتیاز یک شرکت معتبر را خریداری می کند، از مزایای اعتبار شرکت اصلی استفاده می کند، اما این به تنهایی برای رونق یک کسب و کار کافی نیست و لازم است که شخص برای هرچه بهتر شدن کیفیت کسب و کار خود تلاش کند تا مشتری هایی که به او اعتماد کرده اند و از او کالا های مورد نیاز خود را خریداری می کنند از اطمینان و اعتماد خود پشیمان نشوند. اعتماد مشتری باعث بالارفتن اعتبار کسب و کار و در نتیجه فروش بالا می شود.
ایراد عمده ی خرید حق امتیاز از یک شرکت، اقتصاد بسته بین شرکت اصلی و دارنده ی حق امتیاز تجاری است.
برای مثال، زمانی که یکی از دارندگان حق امتیاز شرکت اصلی، در عملکرد خود ضعیف باشد، بر تمامی زنیجره های دارندگان حق امتیاز تجاری شرکت اصلی، اثر مخرب می گذارد و می تواند باعث شود که مشتری ها با توجه به عملکرد یکی از زنجیره ها به این نتیجه برسند که این شرکت ضعیف عمل می کند و همین امر باعث می شود که کل زنجیره ها متضرر شده و مشتری های خود را از دست دهند.
یکی دیگر از مواردکه ایراد تلقی می شود این است که دارنده ی حق امتیاز تجاری ملزم است که مقداری از درآمد سالیانه ی خود را به شرکت اصلی به دلیل استفاده از نام آن شرکت پرداخت کند. اگر شرکت اصلی در ارائه ی خدمات کوتاهی کند باز هم این زنجیره های دارای حق امتیاز هستند که متضرر می شوند.در آخر این کار هرچند امکان دارد که مشکلاتی داشته باشد، اما خرید و فروش حق امتیاز تجاری باعث شد که کسب و کار های خرده پای بسیاری در سراسر جهان پیشرفت کنند و این خود به نوعی یک انقلاب بزرگ در تجارت و کسب و کار است که به موجب آن اقتصاد رونق یافته و به نوبه ی خود به افراد اجازه می دهد که در کار خود پیشرفت کرده و در رونق اقتصادی شریک باشند.ترجمه itrans.ir